Kıyı koridor planlaması kapsamında gürültü bariyerlerine yönelik öneri geliştirilmesi: Rize kenti örneği
Development of suggestions for noise barriers within the scope of coastal corridor planning: The case of Rize city
- Tez No: 843074
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
Amaç: Kıyı alanları doğal ve kültürel özellikleri ile korunması gereken peyzaj alanlarıdır. Çevresel baskıların yoğun olduğu bu alanların ekolojik yaklaşımlarla planlanması ve tasarlanması sürdürülebilir bir çevre için önem taşımaktadır. Kıyı koridor planlamalarına çevresel faktörlerin (gürültü vb.) dahil edilerek kontrolünün sağlanması yaşanabilir kentlerin sürdürülebilirlik, çevre koruma, ulaşım etkinliği gibi önemli hedeflere ulaşmasına yardımcı olan kilit faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Bu kapsamda Doğu Karadeniz Sahil yolunun geçtiği, topoğrafyası nedeniyle kentleşmenin kıyıda yoğunlaştığı, sahil yolundaki gürültü düzeyinden olumsuz yönde etkilenen ve kıyıya erişimin sınırlı olduğu Rize kenti kıyı koridoru (Doğu Karadeniz Sahil Yolu, yürüyüş alanları, bisiklet yolları, rekreasyonel alanlar) çalışma alanı olarak seçilmiştir. Çalışma kentsel kıyı koridoru planlaması bağlamında kıyı koridorunun etkin kullanımına ve bu alanlardaki karayolu gürültü sorununa odaklanarak kıyı koridorunda gürültü bariyeri ve bütüncül kıyı koridor planlama (yeşil alan yürüyüş yolu, bisiklet yolu) stratejileri geliştirmeyi amaçlamıştır. Ayrıca çalışma gürültünün kıyı alan kullanım kararlarının oluşumundaki rolüne ilişkin kapsamlı bir genel bakış sunmayı hedeflemiştir. Bu kapsamda Karadeniz Sahil Yolu'ndan kaynaklı çevresel gürültünün kentsel kıyı koridoru üzerindeki etkisini, yayılımını azaltmak için ekolojik tabanlı gürültü ve görüntü bariyeri ile kıyı alanları için öneriler geliştirilmiştir. Yöntem: Çalışma kıyı alanındaki karmaşık zorlukların üstesinden gelmek için entegre ve katılımcı planlama ve tasarım süreçleri ile öneriler sunmaktadır. Çalışma yöntemi kentsel kıyı koridoru planlamasına gürültü parametresinin dahil edilerek planlama ve tasarımların yapılması süreçlerini kapsamaktadır. Bu kapsamda gözlemsel ve teknik veriler ile kentsel kıyı koridorunun mekânsal analizi yapılmış ve planlama önerileri geliştirilmiştir. Çalışmanın yöntemini; konu ile ilgili boşlukların tespit edilmesi için bibliyometrik analiz yapılması, kullanıcılarının kıyı koridor planlamasına ve gürültü algısına yönelik 410 alan kullanıcısına anket çalışması ve analizinin yapılması, mevcut kıyı koridorunun fiziksel olarak değerlendirilmesi, karayolu kaynaklı gürültünün etkisini belirlemek için kıyı koridorunda farklı alan kullanımlarında 86 noktada sabah öğle akşam gürültü ölçümlerinin yapılması ve gürültü haritalarının oluşturulması, bu alanlarda gürültünün sınır değeri aştığı noktalarda koridor boyunca gürültü kontrolü için gürültü bariyeri planlama ve tasarımı yapılması, kıyı koridorunun yürüyüş yolu, bisiklet yolu ve gürültü bariyerleri ile bütüncül olarak tasarım önerilerinin geliştirilmesi çalışmaları oluşturmaktadır. Bulgular: Çalışma sonucunda elde edilen verilere göre kıyı alanında tüm kıyı hattı boyunca süre gelen yürüyüş yolu, bisiklet yolu ve yeşil alanın yanı sıra yapısal ve bitkisel elemanların eksikliği ön plana çıkmaktadır. Kullanıcılar bu alanları kullanımında en çok karayolu gürültüsünden (%40) rahatsız olmakta ve gürültü etkisinin önemli derecede olduğunu belirtmektedir. Kente doğru karayolu üzerinde 20 noktada yapılan gürültü ölçümünde en yüksek gürültü seviyesine sahip alan 77,01 dB(A) ile 3. Nokta (Polis Kontrol Noktası) ve en düşük gürültü seviyesine sahip alan ise 67,17 dB(A) ile 12. Nokta (Rize Belediyesi önü)'dır. Bunun yanıra kıyı koridorunda yer alan 6 farklı rekreasyonel alanda 66 noktada yapılan gürültü ölçümünde en yüksek gürültü seviyesine sahip alanlar Fener Rekreasyonel Alanı, Doğupark ve Alipaşa Rekreasyonel Alanı olarak sıralanmıştır. Bu alanlar içinde en yüksek gürültü seviyesi; Fener Rekreasyonel alanında 15. Noktada tespit edilmiştir (günlük ortalama 74,01 dB(A)). Yapılan gürültü ölçümlerinde farklı alan kullanım türlerine sahip alanlarda 86 noktada sabah öğle akşam ortalama gürültü seviyelerinin tamamı (%100) Gürültü Kontrol Yönetmeliğinde belirtilen sınır değeri aştığı görülmektedir. Bu doğrultuda Rize kıyı koridoru için gürültü etkisini azaltmaya yönelik bir bariyer ihtiyacı olduğu tespit edilerek (%51), kıyı koridoru; mutlak gürültü bariyer alanları (2,5 km), kötü görüntüyü gizlemeye yönelik bariyer alanları (1,8 km), bitkisel tampon alanları (3 km) ve bariyere ihtiyaç duyulmayan alanlar (3 km) olarak 4 gruba bölünmüştür. Bu alanlarda yürüyüş yolu, bisiklet yolu (9 km) ve yeşil alanlarla bütünleşik bir bariyer tasarım önerisi geliştirilmiştir. Sonuç: Elde edilen veriler sonucunda Karadeniz Sahil Yolu üzerinde yer alan ve bariyere sahip olmayan rekreasyonel alanlardaki gürültü seviyesinin fazla olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca anketlerde kullanıcılar en yüksek gürültü seviyesini merkez bölgesinde hissettiklerini belirtseler de gürültü ölçümlerinde bu alan en az gürültü seviyesine ve günlük en fazla taşıt geçişine sahip alan olarak ortaya çıkmıştır. Bu durum kullanıcıların araç yoğunluğuna bağlı olarak gürültü seviyesi algılarının arttığını ve merkez bölgesinde yoğun araç trafiğine bağlı araçların hızlarının yavaş olması nedeniyle gürültünün az olduğunu göstermektedir. Çalışma paydaş katılımıyla Rize kent merkezi kıyı koridoru analizi, gürültü etkisi, erişilebilirlik, yapısal ve bitkisel faktörleri inceleyerek gürültüyü azaltmaya yönelik bariyerler ve süreklilik sağlayan yürüyüş ve bisiklet yolları gerekliliğini belirlemiştir. Bu araştırma sonucu ortaya çıkan kıyı koridoru kapsamında gürültü bariyeri çalışmaları bölgede ilk olması açısından önemlidir. Bu çalışma, kentsel kıyı koridorları için bütüncül ve kapsayıcı bir yaklaşımın önemini vurgularken, gürültü bariyerleri ve kesintisiz yürüyüş ve bisiklet yolları gibi önerilerle kıyı koridorlarının çevresel sürdürülebilirliğini ve kullanılabilirliğini artırma amacını taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
Purpose: Coastal areas are landscape areas that need to be protected with their natural and cultural features. Planning and designing these areas, where environmental pressures are intense, with ecological approaches is important for a sustainable environment. Including and controlling environmental factors (noise, etc.) in coastal corridor planning emerges as the key factor that helps livable cities achieve important goals such as sustainability, environmental protection and transportation efficiency. In this context, the coastal corridor of Rize city (Eastern Black Sea Coastal Highway, walking areas, bicycle paths, recreational areas), where the Eastern Black Sea Coastal Highway passes, where urbanization is concentrated on the coast due to its topography, which is negatively affected by the noise level on the coastal road, and where access to the coast is limited, was chosen as the study area. The study aimed to develop noise barrier and holistic coastal corridor planning (green area walking path, bicycle path) strategies in the coastal corridor by focusing on the effective use of the coastal corridor and the highway noise problem in these areas in the context of urban coastal corridor planning. In addition, the study aimed to provide a comprehensive overview of the role of noise in the formation of coastal land use decisions. In this context, ecologically based noise and visual barriers and recommendations for coastal areas have been developed to reduce the impact and spread of environmental noise originating from the Black Sea Coastal Highway on the urban coastal corridor. Method: The study provides recommendations through integrated and participatory planning and design processes to overcome complex challenges in the coastal area. The study method covers the planning and design processes by including the noise parameter in urban coastal corridor planning. In this context, spatial analysis of the urban coastal corridor was made through observational and technical data and planning recommendations were developed. Method of the study; involves conducting bibliometric analysis to identify gaps on the subject, conducting a survey and analysis of 410 area users regarding coastal corridor planning and noise perception of users, physical evaluation of the existing coastal corridor, morning and afternoon surveys at 86 points in different area uses in the coastal corridor to determine the effect of highway-related noise. The activities include making evening noise measurements and creating noise maps, planning and designing noise barriers for noise control along the corridor at points where noise exceeds the limit value in these areas, and developing holistic design proposals for the coastal corridor's walking path, bicycle path and noise barriers. Findings: According to the data obtained as a result of the study, the lack of structural and vegetal elements in the coastal area, as well as walking paths, bicycle paths and green areas along the entire coastline, comes to the fore. Users are most disturbed by road noise (40%) when using these areas and state that the noise effect is significant. In the noise measurement made at 20 points on the highway towards the city, the area with the highest noise level is Point 3 (Police Checkpoint) with 77.01 dB(A) and the area with the lowest noise level is Point 12 with 67.17 dB(A). (In front of Rize Municipality). In addition, in the noise measurement made at 66 points in 6 different recreational areas in the coastal corridor, the areas with the highest noise levels were listed as Fener Recreational Area, Doğupark and Alipaşa Recreational Area. The highest noise level among these areas was detected at Point 15 in the Fener Recreational area (daily average 74.01 dB(A)). In the noise measurements made, it was seen that all (100%) of the average noise levels in the morning, noon and evening at 86 points in areas with different land use types exceed the limit value specified in the Noise Control Regulation. In this regard, it was determined that there was a need for a barrier to reduce the noise effect for the Rize coastal corridor (51%), and the coastal corridor was divided into 4 groups: absolute noise barrier areas (2.5 km), barrier areas to hide the bad view (1.8 km), vegetative buffer areas (3 km) and areas where barriers are not needed (3 km). In these areas, a barrier design proposal integrated with walking paths, bicycle paths (9 km) and open green areas was developed. Results: As a result of the data obtained, it was determined that the noise level in recreational areas located on the Black Sea Coastal Highway and without barriers was high. In addition, although users stated in the surveys that they felt the highest noise level in the central area, noise measurements revealed that this area was the area with the lowest noise level and the highest number of vehicles passing daily. This shows that users' perception of noise level increases depending on vehicle density, and that noise is low due to the slow speed of vehicles due to heavy vehicle traffic in the central region. The study examined Rize city center coastal corridor analysis, noise impact, accessibility, structural and vegetal factors with stakeholder participation and determined the need for barriers to reduce noise and continuous walking and cycling paths. The noise barrier works within the scope of the coastal corridor resulting from this research are important as they are the first in the region. While this study emphasizes the importance of a holistic and comprehensive approach for urban coastal corridors, it aims to increase the environmental sustainability and usability of coastal corridors with suggestions such as noise barriers and uninterrupted walking and cycling paths.
Benzer Tezler
- Kentsel mekânın bir parçası olarak akarsu alanları: Bolluca deresi ekolojik koridor örneği
River areas as a part of urban space: Bolluca stream ecological coridor example
AHMET HAŞİMİ BALTACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiMarmara ÜniversitesiYerel Yönetimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURAK HAMZA ERYİĞİT
- Kıyı kentlerindeki sosyo-ekonomik gelişmişlik niteliğinin mekansal büyümeye etkileri
The effects of socio-economic development characteristic of coastal cities on urban spatial development
MERVE YILMAZ
Doktora
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH TERZİ
- Yeşil alt yapı bağlamında Köyceğiz-Dalyan havzası planlama kurgusu
Planning scheme of Köyceğiz-Dalyan basin in the context of green infrastructure
SERDAR SELİM
Doktora
Türkçe
2015
Peyzaj MimarlığıEge ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN KAPLAN
- Utilizing corine land cover data in diverse spatial decision making and management processes
Çeşitli mekansal karar alım ve yönetim süreçlerinde corine arazi örtüsü verisinden yararlanılması
ARTAN HYSA
Doktora
İngilizce
2018
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA AYÇİM TÜRER BAŞKAYA
- Distribution and design of community parks and open spaces in the cities - The case of Karşıyaka, İzmir
Kentsel alanlarda semt parkları ve açık alanların dağılımı ve tasarımı - İzmir, Karşıyaka örneği
HASHMATULLAH SULTANI
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaDokuz Eylül ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE İPEK ÖZBEK SÖNMEZ