Yukarı Sakarya havzasında çölleşmenin sosyoekonomik etkileri üzerine bir inceleme
An investigation on the socio-economic impacts of desertification in the Upper Sakarya basin
- Tez No: 843875
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HASAN TEZCAN YILDIRIM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ormancılık Politikası ve Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Çölleşme, bir arazi bozulumu, iklim değişikliği (kuraklık) ve bunların sonucunda oluşan yokluk ile kırsal fakirliğe varan bir süreçtir. Bu sorun, insan faaliyetleri (tarım, hayvancılık, aşırı otlatma, ormanların tahribi gibi) ve küresel iklim değişikliği gibi birçok faktörlerden kaynaklanmaktadır. Diğer deyimle; çölleşme, insanların yaşadığı bölgelerdeki doğal kaynakların azalması veya yok olması nedeniyle, yaşama alanlarının daralmasına ve geçim kaynaklarının azalmasına yol açmaktadır. Bu da göç, gıda kıtlığı, su sıkıntısı, sağlık sorunları ve toplumsal çatışmalar gibi sorunlara dönüşüp, fakirleşmeye sebep olmakta ve sosyoekonomik-sosyokültürel (gecekondulaşma) yapıyı etkilemektedir. Bu çalışmada Yukarı Sakarya havzasında yer alan bölge halkının çölleşme ve arazi bozulumunun sosyoekonomik durumlarına etkisinin olup olmadığı, çölleşme ve arazi bozulumu hakkındaki bilgi düzeyleri, tutum ve davranışlarının yanı sıra arazi koruma politikaları hakkındaki bilgilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, çalışma alanında 310 çiftçi ile yüz yüze anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Yukarı Sakarya Havzasında, Türkiye Çölleşme Risk Haritasına göre çölleşme riskinin yüksek, orta ve düşük riskli olduğu alanlarda yapılan araştırma neticesinde çölleşme ile sosyoekonomik yapı arasındaki ilişkiler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Anket çalışması ile bölge halkının demografik yapısı, sosyoekonomik yapısı ve çölleşme, arazi bozulumu, ormansızlaşma konularındaki düşünceleri, bilgi, farkındalık ve duyarlılıklarını ölçmeye yönelik sorular sorulmuştur. Araştırma kapsamında üç farklı bölge incelenmiş ve bu bölgelerin ayrı tarımsal-ekolojik özelliklere sahip olmasına rağmen, çiftçilerin büyük bir bölümünün sosyoekonomik ve demografik özellikler bakımından benzer olduğu, ancak istatistik analiz sonucunda iller arasında doğal ekolojik farkların olduğu ortaya konulmuştur. Çalışma alanında görüşülen katılımcıların %90,6'sı erkek, %9,4'ü kadındır. Katılımcıların eğitim düzeyi bakımından en kalabalık grup ilkokul mezunlarıdır. Ortalama eğitim düzeyi ise ortaokul olarak bulunmuştur. Araştırma bulgularına göre üreticilerin ortalama yaşı 55,66 olup, %72,3'ü 50 yaş üstü kişilerden oluşmaktadır. Bu bulgulara göre tarımsal sürdürebilirlik ve çölleşmenin önlenmesi konusunda, Devletin genç üreticilere yönelik, eğitim ve projeler geliştirmesinin gerekli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca daha önce sosyoekonomi ve sosyokültürel alanda akademik çalışmalar yapılmış olmasına rağmen, bu konularda çölleşmenin etkilerine dair çalışma yapılmamıştır. Bu bakımdan tezin amacı, bu alandaki boşluğu doldurmak ve çölleşme ile sosyoekonomik yapı arasındaki ilişkileri belirlemektir.
Özet (Çeviri)
Desertification is a process that results in land degradation, climate change (drought) and resulting poverty, leading to rural poverty.This problem is caused by many factors such as human activities (agriculture, livestock, overgrazing, deforestation etc.) and global climate change. In other words, the desertification leads to the shrinking of living spaces and the reduction of livelihoods due to the decrease or disappearance of natural resources in the regions where people live. This turns into problems such as migration, food scarcity, water shortage, health problems and social conflicts, causing impoverishment and affecting the socioeconomic-sociocultural (squatting) structure. In this study, it was aimed to determine whether the desertification and the land degradation affects the socioeconomic status of the people of the region in the Upper Sakarya basin, their knowledge levels, attitudes and behaviors about desertification and land degradation, as well as their knowledge about land conservation policies. For this purpose, a face-to-face survey was conducted with 310 farmers in the study area. As a result of the research conducted in the Upper Sakarya Basin, in areas with high, medium and low risk of the desertification according to the Desertification Risk Map of Turkey, the relationship between the desertification and socioeconomic structure was tried to be revealed. Thanks to the questionnaire survey, questions were asked to measure the demographic structure, socioeconomic structure and thoughts, knowledge, awareness and sensitivity of the people of the region on desertification, land degradation and deforestation. Within the scope of the research, three different regions were examined and it was revealed that although these regions have different agro-ecological characteristics, most of the farmers are similar in terms of socioeconomic and demographic characteristics, but statistical analysis revealed that there are natural ecological differences between the provinces. In the study area, 90.6% of the participants interviewed were men and 9.4% were women. The largest group of the participants is primary school graduates in terms of education level. The average education level was found to be secondary school. According to the research findings, the average age of the producers is 55.66 and 72.3% of them are over 50 years old. According to these findings, it is concluded that it is necessary for the State to develop training and projects for young producers on agricultural sustainability and prevention of the desertification. In addition, although academic studies have been conducted in the field of socioeconomics and sociocultural studies, no studies have been conducted on the effects of the desertification on these issues. In this respect, the aim of this thesis is to fill the gap in this field and to determine the relationship between the desertification and the socioeconomic structure.
Benzer Tezler
- Yukarı Sakarya havzasında yeraltı suyu yaş dağılımının çevresel izleyiciler ile incelenmesi
Investigation of groundwater residence time distribution in the Upper Sakarya basin by means of environmental tracers
İSMAİL NOYAN GÜNER
Doktora
Türkçe
2009
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji (Hidrejeoloji) Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. C. SERDAR BAYARI
- Yukarı Sakarya Havzasında gastropoda faunasının tespiti
The Determination of gastropoda fauna in above Sakarya river system
S.ALEV DEMİRDİZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
BiyolojiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YALÇIN ŞAHİN
- Yukarı Sakarya Havzasında kuraklığın uzunluk, şiddet ve frekans bakımından incelenmesi
Investigation of drought in terms of length, intensity and frequency in the Upper Sakarya Basin
GÖNÜL MERVE ŞEN KUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Ormancılık ve Orman MühendisliğiBartın ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUĞRUL VAROL
- Evaluation of the water-food nexus with the focus on agricultural water management in the upper Sakarya watershed
Su-gıda bağının yukarı Sakarya havzasında tarımsal su yönetimi odaklı değerlendirilmesi
BEYZA ÖZEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Çevre MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRE ALP
- Emirdağ havzası ve çevresinde doğal ortam ile insan arasındaki ilişkiler
Relation between natural environment and human beings at Emirdağ basin and surroundings
HAMİDE CANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
CoğrafyaAfyon Kocatepe ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET ALİ ÖZDEMİR