Karadeniz bölgesinde yayılış gösteren bazı Thymus L. (lamiaceae) türleri üzerinde taksonomik bir araştırma
A Taxonomical investigation on the some species of thymus L. (lamiaceae) distrubuted in Black Sea region
- Tez No: 84388
- Danışmanlar: PROF.DR. MUHAMMET DALCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Labiatae (Lamiaceae), Thymus L, taksonomi, Karadeniz Bölgesi, Türkiye, Labiatae (Lamiaceae), Thymus L.t taxonomy, Black Sea Region, Turkey
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 181
Özet
KARADENİZ BÖLGESİ'NDE YAYILIŞ GÖSTEREN BAZI THYMUS L. (LAMİACEAE) TÜRLERİ ÜZERİNDE TAKSONOMİK BİR ARAŞTIRMA ÖZET Bu çalışmada taksonomik bir araştırma yapmak amacıyla, 1995-1997 yılı Mayıs-Ağustos ayları boyunca Karadeniz Bölgesi'nde yayılış gösteren Thymus L. cinsine ait farklı taksonlardan toplam 1415 adet örnek toplanmıştır. Morfolojik ve anatomik araştırmalar için örnekler genel görünüşlerine ve ortak özelliklerine gruplara ayrılmıştır. Her grupta 49 morfolojik özellik belirlenmiş ve bu karakterlerin ölçümleri alınmıştır. Bütün örneklerden gerekli ölçümler alındıktan sonra veriler, varyasyon sınırlarını tespit edebilmek amacıyla histogramlar yardımıyla değerlendirilmiştir. Yaptığımız araştırma gövde tüylülüğü ve gland rengi gibi özelliklerin türleri ayırmada önemli olmadığım göstermiş ve bu özellikler türler arasında ayırıcı nitelikte bulunmamıştır. Buna karşılık yaprak ayası şekli, yaprak kenarının revolute (geriye kıvrık) olup olmaması, brakte ve brakteol şekli ve çok güvenilir olmamakta birlikte yaprak lateral damarlarıma şekli ve yaprak tüylülüğü gibi özelliklerin bazı Thymus L. türlerinde ayırt edici olarak kullanılabileceği belirlenmiştir. Daha sonra her grubu temsil eden türler teşhis edilmiştir. Yapılan araştırmalar sonucu Karadeniz Bölgesi'nde yayılış gösterdiği tespit edilen tür ve türaltı taksonlar şunlardır: T. leucotrichus Hal; T. sipyleus Boiss. subsp. rosulans (Borbas) Jalas, T. praecox Opiz subsp. jankae (Celak) var. jankae; T. praceox Opiz subsp. jankae (Celak) Jalas var. laniger (Borbas) Jalas; T. praecox Opiz subsp. caucasicus (Ronniger) Jalas; T. thracicus Velen var. longidens (Velen) Jalas; T. longicaulis C. Presi, subsp. longicaulis var longicaulis; T. longicaulis C. Presi subsp. longicaulis var. subisophyllus (Borbas) Jalas; T. pseudopulegioides Klokov & Des - Shost; T.fallax Fisch&Mey; T. pubescens Boiss&Kotschy ex Celak.Anatomik araştırmalar, her taksona ait örneklerin kök, gövde ve yapraklarından alınan enine kesitler üzerinde yapılmıştır. Elde edilen anatomik sonuçlar taksonların ayrılmasında yeterli görülmemiştir. Yapılan kemotaksonomik incelemelerde taksonların uçucu yağı içinde bulunan bileşikler, gaz kromatografisi ve kütle spektrometresi tekniği ile belirlenmiştir. Ayrıca ekolojik faktörlerin flavonoid modeller üzerine olan etkilerini araştırmak amacıyla, farklı lokalitelerden toplanan aynı türe ait örnekler de ayrı ayrı kimyasal analize tabi tutulmuştur. Aynı taksona ait örneklerin, uçucu yağı içinde bulunan bileşikler bakımından benzer bir kimyasal modele sahip oldukları tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, yüzeysel flavonoidlerin incelenen taksonlarda ayrıt edici olarak kullanılabileceğini göstermektedir. Bununla beraber farklı coğrafik lokalitelerden toplanan örneklerin uçucu yağlan içindeki bileşiklerin ve flavonoid modellerinin, değişik ekolojik faktörlerden etkilendiği belirlenmiştir. Yaptığımız araştırmada, farklı metotlar kullanılarak incelenen Thymus L. türlerinin benzerlik derecelerine göre dendrogramlar çizilmiş ve bu sonuçlar, morfolojik ve kimyasal bulgularla karşılaştınlmıştır. Bu sonuçlara göre, birbirine en çok benzerlik gösteren taksonların, T. sipyleus ve T, leucotrichus olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, T. sipyleus ve T. leucotrichus 'un bir grup; T. praecox, T. thracicus ve T. longicaulis 'in ise farklı bir grup oluşturacak şekilde kümeleştiğini, T. pseudopulegioides 'in ise diğer türlere benzerlik göstermediğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Ill A TAXONOMICAL INVESTIGATION ON THE SOME SPECIES OF THYMUS L. (Lamiaceae) DISTRIBUTED IN BLACK SEA REGION ABSTRACT In this study, 1415 specimens included in different taxa of Thymus L. which are distributed in Black Sea Region were collected to carry out of taxonomical studies during the period between May and August of 1995-1997. For morphological and anatomical investigation, specimens were grouped with respect to their general apparence and common features. In each group 49 distinctive morphological characters were chosen and the measurement of these characters were taken. After taking all necessary measurement, the data were evaluated by histograms to be able to see the variation limits. It was determined that the characters like hair cover on the stem and gland colour were not important to distinguish species and these characters were not accepted as diagnostic characters. On the other hand leaf shape, presence or absence of revolute leaf margins, the shape of the bracts and bracteols and leaf venation and the type leaf hair cover, even not very reliable, were found to be usable as diagnostic characters for some species of Thymus L. Then the specimens which represented each group were identified. As a result of this investigation the following taxa were recorded in Black Sea Region: T. leucotrichus Hal ;T. sipyleus Boiss subsp. rosulans (Borbas) Jalas ; T. praecox Opiz subsp. jankae (Celak) Jalas var. jankae ; T. praecox Opiz subsp. jankae (Celak) Jalas var. laniger (Borbas) Jalas ; T. praecox Opiz subsp. caucasicus (Ronniger) Jalas; T. thracicus Velen var. longidens (Velen) Jalas ; T. longicaulis C. Presl subsp. longicaulis var. longicaulis ; T. longicaulis C. Presl subsp. longicaulis var. subisophyllus (Borbas) Jalas ; T. pseudopulegiodes Klokov& Des-Shost ; T fallax Fisch& Mey ; T. pubescens Boiss& Kotschy ex Celak.IV Anatomic studies were made on cross sections which was obtained from roots, stems and leaves of these specimens included in each taxa. It was decided that these anatomical results were not enough to separate the taxa. In chemotaxonomic studies, the compounds in volatile oils of taxa were identified by gas chromartography and mass spectrometry techniques. Additionally, to investigate the effects of ecological factors on flavonoid models, for each of them, the specimen of the same species from different localities were taken into chemical analyses. It was found that the specimens of the same species had a similar chemical model in the compounds of the volatile oil. According to this result, the external flavonoids could be used as distinguishing characters of investigated taxa. However, it was found that flavonoid models and the compounds in volatile oil of the specimens from different localities were affected by different ecological factors. In this study, according to similarity values of investigated species of Thymus L., phenograms were prepared by different methods. This results were compared with morphological and chemical results. According to this comparison, T. sipyleus and T. leucotrichus was found the most similar taxa. As a result, it was determined that T. sipyleus and T. leucotrichus grouping as one group; T. praecox, T. thracicus and T. longicaulis as a different group whereas T. pseudopulegioides was different from other species.
Benzer Tezler
- Karadeniz bölgesinde yayılış gösteren bazı Myosotis L. (Boraginaceae) türleri üzerinde morfolojik, mikromorfolojik ve anatomik bir araştırma
Morphological, micromorphological and anatomical investigation on some Myosotis L.(Boraginaceae) species distributed in Black Sea
GONCA ÖZDEMİR
- Karadeniz Bölgesinde yayılış gösteren bazı Hypericum L. (hypericaceae) türlerinin anatomik, morfolojik, mikromorfolojik ve biyokimyasal özellikleri üzerine bir araştırma
A study on the anatomical, morphological, micromorphological and biochemical properties of some Hypericum L. (hypericaceae) species distributed in the Black Sea Region
MERVE YASEMİN ALTINTAŞ
Doktora
Türkçe
2024
BiyokimyaOrdu ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZNUR ERGEN AKÇİN
- Karadeniz bölgesinde yayılış gösteren bazı geofit bitkiler üzerinde morfolojik, anatomik ve ekolojik bir araştırma
Studies on the morphological, anatomical and ecological of some geophytes distributed in Black Sea region
CANAN ÖZDEMİR
- Doğu Karadeniz bölgesinde yayılış gösteren bazı Carex L. subgenus Carex (Cyperaceae) türleri üzerine morfolojik, mikroformolojik ve anatomik çalışmalar
Morphological, micromorphological and anatomical studies of species of carex l. subgenus carex (cyperaceae) in east blacksea region
ARZU HUZ OLGUN
Doktora
Türkçe
1997
BiyolojiKaradeniz Teknik ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN BEYAZOĞLU
- Batı karadeniz bölgesinde yayılış gösteren bazı orman topluluklarının topraklarında azot mineralleşme potansiyelleri üzerinde araştırmalar
Investions on nitrogen mineralization potentials in soils of some forest communuties on west blacksea region
KAMİL TUNÇER