Üçüncü yerde mekansal nitelikler ve sosyal etkileşimin değerlendirilmesi
An evaluation of spatial qualities and social interaction in third place
- Tez No: 845602
- Danışmanlar: PROF. DR. ÇİĞDEM POLATOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Araştırma ve Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 234
Özet
Üçüncü yerler, topluluğu oluşturan insanların birbirleri ile etkileşim fırsatı buldukları gayri resmi toplanma alanlarıdır. Mevcut üçüncü yer literatürü yeni gelişen sosyalleşme alanlarını tanımlamak için yeterli değildir. Günümüz insanının sosyalleşme ihtiyacını karşıladığı üçüncü yerler farklı işlevlerin ve farklı düzeylerde gerçekleştirilen sosyal ilişkilerin bir arada bulunduğu melez alanlardan oluşmaktadır. Bu çalışma ile melez üçüncü yerlerin tanımlanması ve içerdiği sosyal etkileşim potansiyelleri bağlamında özelliklerinin belirlenmesi ve sosyal etkileşimi teşvik eden mekân / yer üretimine yönelik bilgi üretilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda insan-mekân ilişkisine odaklanan tezin ikinci bölümünde mekân, yer ve üçüncü yer kavramları tartışılmış üçüncü yer kavramı ile ilgili çalışmalar ele alınmıştır. Bu bölümde üçüncü yer literatürü detaylı olarak incelenmiş ve üçüncü yer türleri ayırıcı özellikleri ile birlikte ele alınmış bölüm sonunda günümüz insanının üçüncü yer ihtiyacını karşıladığı yerlerin işlevsel, mekânsal ve sosyal olarak melez özellikler taşıdığı hipotezi ortaya atılarak, melez üçüncü yerin tanımı yapılmış ve özellikleri belirlenmiştir. Tezin üçüncü bölümünde sosyal etkileşim- mekân ilişkisine odaklanılmıştır. Sosyal etkileşimi oluşturan faktörlerin ve üçüncü yerlerde gerçekleşen sosyal etkileşimin ele alındığı bu bölümde üçüncü yer ve sosyal etkileşim merkezi olan kafenin sosyalliği ve kafe kullanıcılarının sosyal rolleri tanımlanmıştır. Bu bölümde ayrıca melez üçüncü yer olarak kafelerde mekân karakteristikleri -sosyal etkileşim ilişkisi çözümlenmiş bölüm sonunda melez üçüncü yerde sosyal etkileşim parametreleri oluşturulmuştur. Tezin saha çalışmasının aktarıldığı dördüncü bölümde ise oluşturulan sosyal etkileşim parametreleri seçilen üç farklı melez üçüncü yerde sınanmıştır. Çalışma kapsamında mekân-sosyal etkileşim ilişkisinin çözümlenmesi için katılımcı gözlem, açık ve kapalı uçlu sorulardan oluşan anket çalışması ve davranış haritalama yöntemlerine başvurulmuştur. Çalışmanın sonuç bölümünde sosyal etkileşimi teşvik edecek mekân tasarımına yönelik bilgi oluşturulmuştur. Çalışma ile mekânın sosyal etkileşimi teşvik eden mekân karakteristikleri fiziksel, sosyal, işlevsel ve atmosferik olmak üzere dört üst başlık ve bunlara bağlı alt başlıklardan oluşacak şekilde belirlenmiştir. Literatürden ve gerçekleştirilen alan çalışmasından yararlanılan mekân karakteristiklerinden bazıları melez üçüncü yer olan yapının tarihi bir değer taşıması, mekânın toplumun tüm kesimlerine hitap edecek şekilde hizmet vermesi ve yerel yönetim tarafından kamu yararı göz önünde bulundurularak işletilmesidir. Sonuç olarak melez üçüncü yerler günümüz insanının sosyalleşme ihtiyacını karşıladığı fiziksel, sosyal ve işlevsel olarak çeşitliliği içeren yerlerdir. Melez üçüncü yer farklı sosyal rollere sahip kullanıcıların farklı düzeylerde sosyal etkileşimler deneyimlemesine imkân sağlayarak toplumsallaşma sürecine katkı sağlar. Çalışma ile melez üçüncü yerin hangi özellikleri ile günümüz insanının ihtiyaç duyduğu sosyalleşme için fırsatlar oluşturduğu ve farklı yoğunluk düzeylerindeki sosyal etkileşimlerin bir arada gerçekleştirilebilmesine olanak sağladığı ortaya konmuştur. İnsan – mekân ilişkileri bağlamında mevcut literatür doğrulanırken, sosyal etkileşimi teşvik eden mekân niteliklerinin belirlenmesi ile çeşitli katkılar yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Third places are informal gathering spaces where the people who make up the community have the opportunity to interact with each other. The existing literature on third places is not sufficient to identify the emerging areas of socialization. Third places, where people satisfy their socialization needs, today consist of hybrid areas in which different functions and social relations coexist on different levels. The aim of this study is to define hybrid third places as a new type alongside existing third places, to determine their characteristics in the context of their potential for social interaction, to identify their differences from other third places and to gain information about the production of spaces that promote social interaction. In the second part of the thesis, which focuses on the relationship between humans and space, the terms space, place and third place are discussed and studies on the concept of the third place are discussed. In this chapter, the existing literature on the third place was examined in detail and the types of the third place and their characteristic features were discussed. At the end of the chapter, the hybrid third place, which is intended to meet people's need for a third place today, was defined and its characteristics determined. The third part of the thesis focuses on the relationship between social interactionand space. In this section, which discusses the factors that create social interaction and the social interaction that takes place in third places, the sociability of the café, which is the third place and the center of social interaction, and the social roles of café users are defined. In this section, the relationship between spatial characteristics and social interaction in hybrid third place cafes was analyzed and at the end of the section, a social interaction index in hybrid third place cafes was created. In the fourth chapter, in which the case study of the thesis is explained, the created index of social interaction was tested in three different hybrid third-place cafés. Within the scope of the study, participant observation, a survey consisting of open and closed questions and behavior mapping methods to analyze the relationship between space and social interaction. In the final part of the study, information on spatial design was developed to promote social interaction. In the study, the characteristics of space that promote social interaction were divided into four main categories: physical, social, functional and atmospheric, as well as their subcategories. Some of the characteristics of the space benefited from the literature and case study are that the building, which is a hybrid third place, has historical value, that the space serves to appeal to all segments of society, and that it is run by the local government with the public interest in mind. Hybrid third places are thus places that encompass a physical, social and functional diversity where people today satisfy their socialization needs. The hybrid third place contributes to the socialization process by enabling users with different social roles to experience social interactions at different levels. The study identified the characteristics of the hybrid third place that create opportunities for socialization needed by people today and showed that the third place enables social interactions at different levels of intensity. In validating the existing literature in the context of human-space relationships, several contributions were made by determining the spatial qualities that promote social interactions.
Benzer Tezler
- Kentsel çevre ve yeşil altyapı bağlamında açık alanların performanslarının değerlendirilmesi ve optimizasyonuna yönelik parametrik bir model önerisi
A parametric model roposal for optimization analysis of urban open space performance in the context of green infrastructure and urban environment
SAFİYE ELİF SERDAR YAKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM ERDEM KAYA
- Konut tercihlerinin, mekansal dizin ve mekansal davranış parametreleri ile ilişkisi
Relation of the house preferences with space syntax and spatial behaviour parameters
ERİNCİK EDGÜ
- Kentsel açık mekân olarak caddelerin kalite kriterleri bağlamında değerlendirilmesi ve kavramsal bir model önerisi: Van Cumhuriyet Caddesi örneği
The evaluation of main streets as urban open space in context of quality criteria and a conceptual model proposal: The case of Van Cumhuriyet Main Street
ASUDE BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU
- Gençler ve yaşlıların mekânsal ayrışma pratiklerinin sosyal hizmet açısından değerlendirilmesi: Caferağa Mahallesi örneği
Evaluation of spatial separation practices of young people and elderly in terms of social service: Caferaga Neighborhood case
DUYGU KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu Yönetimiİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DOĞAÇ NİYAZİ ÖZÜÇELİK
- 1980 sonrası üretim ve hizmet etkinlikleri ilişkilerinin tanımlanması mekana yansımaları ve İstanbul bölgesi kapsamında bir değerlendirme
Explaining spatial relations of the manufacturing and service activities: A case study in Istanbul region
GAMZE MERT
Doktora
Türkçe
2003
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALE ÇIRACI