Geri Dön

Maniheizm inancının Uygur siyasi ve sosyal yaşamına etkisi

The effect of Manichaeism on Uyghur's social and political life

  1. Tez No: 846071
  2. Yazar: SİNEM TOPAL
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEMA ORSOY
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Tarih, Religion, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 115

Özet

Göktürk İmparatorluğu hakimiyetinde yaşayan Uygurlar 744 yılında Göktürk İmparatorluğu'nu Basmıl ve Karluk boylarıyla birlikte yıkarak onların mirası üzerine güçlü bir imparatorluk kurmuşlardır. Kadim Türk dini inancı olan Gök Tengri dinine mensup Uygurlar, Bögü Kağan'ın 762 yılında bir isyanı bastırmak amacıyla Çin'e yaptığı Loyang Seferi sırasında Soğdlu Mani rahipleri vesilesiyle tanıştığı Maniheizm inancını benimsemişlerdir. Onlar, Çin etkisinde kalmış Mani öğretisini ve Horasan merkezli Dinaveriyye mezhebini almışlardır. Uygurların, İran ve Mezopotamya coğrafyasında ortaya çıkmış gnostik, düalist ve senkretik bir inanç olan Maniheizm'i kabulü pek çok araştırmacının ilgisini çeken bir konu olmuştur. Bu olay Türk inanç tarihinde kendisine önemli bir yer edinmiştir. Bu çalışma, Uygurların inanç tarihinde Maniheizm'in yerini saptamayı ve bu inancın onların siyasi ve sosyal açıdan yaşam biçimlerini nasıl etkilediği sorusuna cevap bulmayı hedeflemektedir. Öncelikle kısa Uygur Kağanlığı tarihi, ardından Maniheizm'in kurucusu ve peygamberi Mani ve öğretisi konu edinilmiştir. Uygurların etimolojisi, kökeni, sınırları, Uygur Devleti'nin kuruluşu, yükselişi ve çöküşü ilk bölümde kısaca ele alınmıştır. Ardından dinin kurucusu Mani'nin hayatı, yazdığı kitaplar, Maniheizm'in kuruluş süreci ve Mani öğretisi anlatılmıştır. Son olarak Mani öğretisi ile Uygurların tanışmasından ve Maniheizm'i benimsemelerinden bahsedilip, bu inancın onların siyasi ve sosyal yaşamlarında ne gibi etkilerde bulunduğu incelenmeye gayret edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Uyghurs, who lived under the rule of the Göktürk Empire, destroyed the Göktürk Empire together with the Basmıl and Karluk tribes in 744 and established a strong empire on their legacy. Uyghurs, who belong to the ancient Turkish religious belief, Gök Tengri, adopted the Manichaean belief, which they met through the Sogdian Mani priests during the Loyang Expedition of Bögü Kağan to China in 762 to suppress a rebellion. They took the Chinese-influenced Mani teaching and the Khorasan-based Dinaveriyye sect. Uighurs' acceptance of Manichaeism, a gnostic, dualist, and syncretic belief that emerged in Iran and Mesopotamia, has been a subject that has attracted the attention of many researchers. This event has an important place in the history of the Turkish belief systems. This study aims to determine the place of Manichaeism in the belief history of the Uighurs and to find an answer to the question of how this belief affects their political and social lifestyles. First of all, the brief history of the Uyghur Khaganate, then Mani, the founder and prophet of Manichaeism, and his teachings are discussed. The etymology, origin, borders of the Uyghur Empire, and the establishment, rise, and collapse of the Uyghur State are briefly addressed. Second, the life of Mani, the founder of the religion, the books he wrote, the establishment process of Manichaeism, and the teaching of Mani are explained. Finally, the meeting of the Uyghurs with the Mani teachings and their adoption of Manichaeism is mentioned, and the effects of this belief on their political and social lives are examined.

Benzer Tezler

  1. Ötüken Uygur Kağanlığı'nda devlet teşkilatı (744-840)

    State organization in the Orkhon (Ötükän) Uighur Qaghanate (744-840)

    AHMET GÖKHAN ERTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    TarihÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYRETTİN İHSAN ERKOÇ

  2. Saz üslubu formsal diyalektiğinin çağdaş anlayıştaki sentezine dönük bir yöntem araştırması

    A method research on mudern understanding synthesis of forest styles dialect relation between forms

    BELGİN PEKPELVAN

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    El SanatlarıDokuz Eylül Üniversitesi

    Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı

    YRD. DOÇ. DR. YAVUZ SEÇKİN

  3. Karahanlı Türkçesinin inançla ilgili söz varlığı

    Karakhanid Turkish faith-related vocabulary

    ESRA KAAN ÇELİKTEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FATMA ÖZKAN

  4. Uygur Türklerinin dini inanışları

    Religious beliefs of the Uyghur Turks

    BUMAİRİMU ABUDUKELİMU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    DinAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. MUSTAFA ERDEM

  5. Belief terms in the texts of the ancient Turkish language period

    Eski Türk dili dönemi metinlerinde inanç terimleri

    SANİYE YAĞCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CAN ÖZGÜR