Kültürel mirasın korunmasında bir araç olarak kültürel rota:Divanyolu'nda yer alan Osmanlı dönemi külliyeleri için bir deneme
Cultural route as an instrument for the conservation of cultural heritage: A study for the Ottoman complexes located along Divanyolu avenue
- Tez No: 847473
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BURCU SELCEN COŞKUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Restorasyon ve Koruma Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 283
Özet
Kültürel miras ögelerinin özgün değerlerini yitirmeden gelecek nesillere aktarılması için öncelikle kuvvetli bir sahiplenme duygusu gereklidir. Kültürel mirası koruma içgüdüsüne sahip toplumlar aynı zamanda etkileşime girdikleri miras alanlarını sosyal, çevresel ve kültürel yönlerden tanımak ve bu yerlerin kültürel önemini öğrenmek ve saygı göstermek eğilimindedirler. Bu olumlu eğilimi güçlendirmek ve sürdürülebilir kılmak için miras ögeleri ile toplumlar arasında kurulacak bağı güçlendiren bazı pratikler uygulanabilir. Uzun vadede bu sürekli iletişim doğal olarak bireylerin mirası kabullenmeleri ve onu hayatlarının bir parçası olarak değerlendirerek korumalarının da yolunu açar. Kültürel rotalar, kültürel mirasın sürekliliğini ve aktarımını sağlamak için geliştirilebilecek yöntemlerden biridir. Kültür rotaları, toplumun miras ögelerinin farkında olmalarına, anlamalarına ve değerlendirip benimsemelerine yardımcı olur. Bireyleri, mekanlar ve deneyimler aracılığıyla genellikle belirli bir temaya veya hikayeye odaklayarak yönlendirir. Bu sayede bireylerin, kültürel mirası tanıma ve değerlendirme süreçlerinde daha aktif bir rol alması ve kendi deneyimlerini, anlayışlarını genişletmesi bütüncül ilişkileri daha iyi kavramalarını sağlamaktadır. İstanbul Tarihi Yarımada'nın en önemli aksı olarak nitelendirilebilecek Divanyolu Caddesi, Roma Dönemi'nden başlayarak kentin şekillenmesi ve değişimine tanıklık etmiş bir miras alanıdır. Osmanlı Dönemi'nde Divanyolu Caddesi ve çevresi genişlerken en önemli rolü külliyeler oynamıştır. Farklı dönem ve üsluplarda inşa edilmiş görkemli külliye oluşumları, Bizans Dönemi'nde yerlerinde bulunan forum yapılarıyla hem fiziki hem de işlev olarak benzerlik göstermişlerdir. Dönemin önde gelen kişilerinin kimliğini yansıtma ve kanıtlama amacıyla inşa edilmiş olup zaman içinde yaşamsal ihtiyaçların karşılandığı çok işlevli mekanlara dönüşmüşlerdir. Dini yapının merkezde yerleştiği bu kompleksler toplumun eğitim, yeme-içme, sağlık ve sosyal ihtiyaçlarına cevap vermişlerdir. Zamanla cami merkezli külliyeler yerlerini medrese merkezlilere bırakmışlardır. Divanyolu Caddesi ve ekseninde bulunan baskın mimari ögeler olan Osmanlı Dönemi külliyeleri, yalnızca fiziksel bir mekansal dönüşümünü yansıtmakla kalmayıp aynı zamanda tarihi öneme sahip şahsiyetlerin yaşamlarını ve folklorik unsurlarını da barındıran bir bir sosyal merkez olarak ön plana çıkarlar. Bugün Divanyolu Caddesi'nin sağında ve solunda dağınık biçimde yerleşen külliye yapıları kontrolsüz turizmin ve ticaretin etkisi ile kolay farkedilemeyen yapılara dönüşmüşlerdir. Özellikle bir bütünün parçaları oldukları anlaşılamamaktadır. Bu bölgenin toplum yeterli algılanamaması, miras alanının sürekliliği önünde engel oluşturmaktadır. Örneklem alanda yer alan miras ögelerinin somut olmayan kültürel değerlerinin de en az somut kültürel değerleri kadar baskın olmasından yola çıkılarak koruma önerisinde bir araç olarak, günümüzde kullanımı yaygınlaşan kültürel rota kurgusu önerilmiştir. Osmanlı Külliyelerinden oluşan duraklar tayin edilmiştir. Bunların yanısıra her durak arasında yer alan ve Divanyolu Caddesi boyunca Beyazıt Meydanı'na kadar uzanan bölgedeki diğer önemli yapılar ve hatırlanması toplumca önemsenen olaylar açıklanmıştır. Ana rota üzerinde Köprülü, Atik Ali Paşa, Koca Sinan Paşa, Çorlulu Ali Paşa, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa ve Beyazıt külliyeleri yer almaktadır. Ana rotaya ek olarak Divanyolu Caddesi'nin kentsel ve sosyal gelişimine zaman içerisinde destek vermiş olan iki ayrı alternatif rota kurgulanmıştır. Bunlardan birincisinde Seyyid Hasan Paşa, Kuyucu Murad Paşa, Koca Ragıp Paşa, Laleli külliyeleri; ikincisinde ise Nuruosmaniye, Mahmud Paşa külliyeleri yer almaktadır. Kültür rotaları harita üzerinde planlandıktan sonra, çalışma kapsamında bu rotalar kendi içlerinde detaylandırılmış; hayata geçirilirken kullanılan görsel ve işitsel araçlar ve sunum teknikleri konusunda uluslararası iyi örnekler eşliğinde öneriler geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
In order for cultural heritage elements to be transferred to future generations without losing their original values, a strong sense of ownership is necessary. Societies with an instinct to protect cultural heritage also tend to recognize the social, environmental and cultural aspects of the heritage sites they interact with, and to learn and respect the cultural significance of these places. In order to strengthen and sustain this positive tendency, certain practices can be implemented to strengthen the connection between heritage items and communities. In the long run, this continuous communication naturally leads to individuals accepting heritage and preserving it as part of their lives. Cultural routes are one of the methods that can be developed to ensure the continuity and transmission of cultural heritage. Cultural routes help communities to become aware of, understand, appreciate and embrace heritage elements. They guide individuals through places and experiences, often focusing on a particular theme or story. In this way, individuals take a more active role in the process of recognizing and evaluating cultural heritage and expand their own experiences and understanding, enabling them to better grasp holistic relationships. Divanyolu Avenue, which can be described as the most important axis of Istanbul's Historic Peninsula, is a heritage site that has witnessed the shaping and change of the city starting from the Roman Period. During the Ottoman period, the most important role in the expansion of Divanyolu Avenue and its surroundings was played by the complexes. The magnificent complexes built in different periods and styles were similar to the Byzantine forum buildings both physically and functionally. They were built to reflect and prove the identity of the prominent people of the period, and over time they turned into multifunctional spaces where vital needs were met. These complexes, where the religious structure is located in the center, responded to the education, food and beverage, health and social needs of the society. In time, mosque-centered complexes were replaced by madrasah-centered ones. The Ottoman Period complexes, which are the dominant architectural elements on Divanyolu Avenue and its axis, not only reflect a physical spatial transformation, but also stand out as a social center that hosts the lives of historically important figures and folkloric elements. Today, the külliye buildings scattered on the left and right sides of Divanyolu Avenue have turned into structures that cannot be easily recognized due to the effect of uncontrolled tourism and trade. In particular, it cannot be understood that they are parts of a whole. Inadequate public perception of this region constitutes an obstacle to the continuity of the heritage area. Based on the fact that the intangible cultural values of the heritage elements in the sample area are at least as dominant as their tangible cultural values, a cultural route fiction, which is widely used today, has been proposed as a tool in the conservation proposal. Stops consisting of Ottoman Complexes have been assigned. In addition to these, other important buildings and events that are important for society to remember in the area between each stop and along Divanyolu Avenue to Beyazıt Square are explained. The main route includes the Köprülü, Atik Ali Pasha, Koca Sinan Pasha, Çorlulu Ali Pasha, Merzifonlu Kara Mustafa Pasha and Beyazıt complexes. In addition to the main route, two alternative routes that have supported the urban and social development of Divanyolu Avenue over time have been constructed. The first one includes Seyyid Hasan Pasha, Kuyucu Murad Pasha, Koca Ragıp Pasha, Laleli complexes; the second one includes Nuruosmaniye, Mahmud Pasha complexes. After the cultural routes were planned on the map, these routes were detailed within the scope of the study, and recommendations were developed on the audio-visual tools and presentation techniques used in their realization, accompanied by international best practices.
Benzer Tezler
- Doğal ve kültürel mirasın korunmasında bir araç olarak kültürel rotaların İzmir ili Selçuk ilçesi örneğinde irdelenmesi
Examining cultural routes as a tool for the conservation of the natural and cultural heritage on the case of Selçuk district in Izmir province
GÜLCE YAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Peyzaj MimarlığıEge ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN NURLU
- Doğal ve kültürel mirasın korunmasında bir araç olarak kültürel rotaların Van Gölü Havzası örneğinde irdelenmesi
Examination of cultural routes as a tool for the protection of natural and cultural heritage in the example of Lake Van Basin
BERİVAN TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Peyzaj MimarlığıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEGÜL KELEŞ ERİÇOK
- Kültürel mirasın korunmasında araç olarak kültürel rota oluşturma rehberi
Guide for creating cultural route as a tool for the protection of cultural heritage
TUĞCE KURUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEVSER İSMET ÜSTÜNDAĞ
- Kültürel miras turizmi kapsamında bir rota önerisi: Burdur şehri örneği
A route suggestion within the scope of cultural heritage tourism: The example of Burdur city
HAFİZE BELGİN ÖZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
CoğrafyaBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKER YİĞİT
DOÇ. DR. FATİH ADIGÜZEL
- Antakya kentinde kültür rotaları oluşturmanın mimari mirasın korunmasına muhtemel etkileri
The impacts of creating cultural routes to conservation of architectural heritage in Antakya
SEREN NURAYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkÇankaya ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ÖNGE