Meteorolojik kuraklık eğiliminin alansal ve zamansal yayılımının farklı yöntemlerle değerlendirilmesi: Şanlıurfa örneği
Assessi̇ng spatio-temporal tendencies of meteorological drought by different methods:A case study in Sanliurfa
- Tez No: 847608
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ DEMİR KESKİNER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 47
Özet
Küresel ısınma iklim değişiminin en önemli nedenleri arasında sayılmaktadır. Son yıllarda sellerin, taşkınların, kuraklık vb. doğal afetlerin frekansını ve şiddetini artırması iklim değişikliğinin işareti olarak değerlendirilmektedir. Bu kapsamda; 19.242 km² 'lik yüz ölçüme sahip Şanlıurfa ilinde yürütülen çalışmada; De Martonne (IDM), De Martonne-Gottman (IDMG) ve Erinç (Im) yöntemleriyle meteorolojik kuraklığın 2 farklı periyotta alansal ve zamansal yayılımının belirlenmesi amaçlanmıştır. İl sınırları içerisinde ve il sınırları dışında bulunan 12 meteoroloji gözlem istasyonundan aylık temin edilen uzun yıllar toplam yağış (mm), ortalama sıcaklık (ºC) ve ortalama maksimum sıcaklık (ºC) serileri temel materyal olarak kullanılmıştır. Her istasyon için üç yöntem kullanılarak yıllık kuraklık indeks değerleri hesaplanmıştır. Hesaplanan kuraklık indeks serilerinde eksik yılları olan istasyonlar ve tam seriye sahip istasyonlar arasında korelasyon ve regresyon analizi ile eksik yıllar tamamlanmıştır. Atatürk barajının su tutmaya başladığı 1991 yılı 2.dönemin başlangıç yılı alınarak istasyonlara ait seriler 1. periyot (1961-1990) ve 2. periyot (1991-2020) olacak şekilde 2 farklı zaman ölçeğine bölünmüştür. İstasyonları temsil eden kuraklık indeks serilerinin medyan değerleri kullanılarak Ters Uzaklık Yöntemi ile 200x200 m çözünürlükte 2 farklı periyot için Şanlıurfa'nın IDM, IDMG ve Im yıllık iklim sınıfı haritaları üretilmiştir. Sonuç olarak; IDM, IDMG ve Im yöntemlerine göre Şanlıurfa ilinde meteorolojik kuraklığın alansal ve zamansal yayılımının güneyden kuzeye doğru olduğu; 2. Periyotta kuraklık şiddetinin güneyde arttığı, yöntemler arasında anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur. Atatürk, Birecik ve Karkamış barajlarının güneyden kuzeye doğru olan kuraklık yayılımını engelleyemediği saptanmıştır
Özet (Çeviri)
Global warming is considered among the most important causes of climate change. The increase in the frequency and severity of natural disasters such as floods, droughts, etc. in recent years is considered as a sign of climate change. In this context, the study conducted in Sanliurfa province, which has a surface area of 19.242 km², aimed to determine the spatial and temporal distribution of meteorological drought in 2 different periods by De Martonne (IDM), De Martonne-Gottman (IDMG) and Erinç (Im) methods. Long-term monthly total precipitation (mm), average temperature (ºC) and average maximum temperature (ºC) series obtained from 12 meteorological observation stations located within and outside the provincial borders were used as the basic material. Annual drought index values were calculated for each station using three methods. The missing years in the calculated drought index series were completed by correlation and regression analysis between stations with missing years and stations with complete series length. Taking the year 1991, when Atatürk Dam started to hold water, as the starting year of the 2nd period, the series of the stations were divided into 2 different time scales as the 1st period (1961-1990) and the 2nd period (1991-2020). Using the median values of the drought index series representing the stations, IDM, IDMG and Im annual climate class maps of Sanliurfa were produced for 2 different periods with a resolution of 200x200 m by the Inverse Distance Method. As a result; according to IDM, IDMG and Im methods, it was found that the spatio-temporal spread of meteorological drought in Sanliurfa province is from south to north; drought severity increases in the south in the 2nd period and there is no significant difference between the methods. Atatürk, Birecik and Karkamis dams were found to be unable to prevent the spread of drought from south to north.
Benzer Tezler
- Büyük Akdeniz Havzasında kum ve tozfırtınalarının incelenmesi ve Türkiye'yi etkileyentoz kaynak bölgelerinin belirlenmesi
Investigation of the sand and dust storms overgreater Mediterranean Basin and determinationof the dust source areas affecting Turkey
CİHAN DÜNDAR
Doktora
Türkçe
2019
Çevre MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLEN GÜLLÜ
- Türkiye'de yağış yoğunluğunun alansan ve zamansal değişimi
Spatial and temporal variation of precipitation density over Turkey
FAİZE SARIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
CoğrafyaÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MURAT TÜRKEŞ
DOÇ.DR. TALAT KOÇ
- Kızılırmak Havzası'nda yağış tabanlı kuraklık indislerinin karşılaştırılması
Comparison of rainfall-based drought indices in The Kizilirmak Basin
HAYDAR ŞENEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İnşaat MühendisliğiKırıkkale Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GAYE AKTÜRK
- Meteorological drought analysis in Kızılırmak basin
Kızılırmak havzasındaki meteorolojik kuraklıkların analizi
HAMZA BARKAD ROBLEH
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İnşaat MühendisliğiGaziantep Üniversitesiİnşaat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET İSHAK YÜCE
- Trend analysis of the drought over Turkey
Türkiye üzerindeki kuraklığın trend analizi
RASHA JAMAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
İnşaat MühendisliğiAnadolu Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA TOMBUL