Bizans betimlemelerinde kutsal dağlar ve kökeni
The holy mountains in Byzantine deciption and origin
- Tez No: 848028
- Danışmanlar: DOÇ. DR. LALE DOĞER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Dağ, Bizans, Sina, Manastır, Kutsal Dağ, İkona, İsa, Meryem, Eski Ahit, Mountain, Byzantine, Sinai, Monastery, Holy Mountain, Icon, Jesus, Mary, Old Testament
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 152
Özet
Kutsal dağlar, antik çağlardan günümüze kadar var olmuş olan, ilahi varlıklarla insanlar arasında bir köprü görevi görmüş bir kavramdır. Tezin ana temasını Hristiyanlık inancında ve İncil tarihinde önemli olaylara konu olmuş dağları kapsamaktadır. Bu dağlar peygamberlerin, İncil tarihinde yer almış önemli karakterlerin başta tanrının oğlu olan İsa'nın yaşamında yer etmiş olan dağlardır. Dağlar geçmişten günümüze kadar saygı gören güç ve sonsuzluk simgelerinden biridir. Yeryüzünde göğe en yakın olan yerler dağlardır ve bu durum incelendiğinde gökyüzünde olan ilahi varlıklarla temasın en rahat kurulabildiği yerlerdir. Hristiyanlık inancı dışında, dünya üzerinde antik kültürlerde, dağ kültü ve tanrı-dağ ya da baba-dağ kavramıyla karşılaşabiliriz. Yunan Mitolojisinde bu Tanrıların Tanrısı Zeus'un evinin Olympos Dağı olması ve mitolojik hikayelerde tanrılarla beraber önemli bir lokasyon olması bu dağı Kutsal yapmıştır. Birçok kaynakta dağlar tanrının yeryüzündeki evi olarak nitelendirmektedir. Hristiyanlık inancında bu dağlar arasında başta Sina Dağı gelmektedir. Sina Dağ'ında Musa Peygambere On Emir Tabletinin inmesi, onun öncesinde buraya gelirken yanan çalıyı takip etmesi, ardından Sina dağına yapılan manastırla beraber kutsal dağ tanımı, Sina Dağına atfedilmiştir. Bu yaşanmışlıkların ardından genel olarak o dağa atfedilmek üzere ve kutsallığına kutsallık katma amacıyla mimari ögeler inşa edilir. Bu mimari ögelerin en başında manastır gelmektedir. Manastır ve keşiş yaşamı dağın ilahi olarak kalmasını sağlamaktadır. Kutsal zirve ve kutsal zirve yolu kavramlarına sahip olan Kutsal Dağlar için bu değerler önemlidir. Sina Dağı dışında yine kutsal topraklar olarak kabul edilen bölgelerde Kutsal Dağlar karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan başlıcaları; Zeytin Dağı, Tabor Dağı ve Golgota Tepesidir. Her birinde İsa'nın yaşamından olaylar yaşanmıştır. İsa Hristiyanlık inancı içerisinde en yüksek mertebededir. Ve onun yaşamış olduğu hayatının geçtiği yerler kutsal olarak kabul görmüştür. Bu bölge haricinde kutsal dağ örneklerine Balkanlarda da rastlarız. Bu bölgenin en ünlü dağı ve bu dağda yer alan manastırı Athos Dağıdır. Athos Dağı kutsal dağ elementlerinin örneklerine sahip olmasıyla beraber bu modellemeyi Balkanlarda taklit eden bir diğer yer ise Treskavec Dağı'dır. Bizans resim sanatında; incil olaylarının anlatımlarının olduğu eserler ve ikonalar incelendiğinde mekan olgusuna uygun olarak ve olayın konumu göz önüne alınarak yapılmış eserler bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Sacred mountains are a concept that has existed from antiquity to the present day, serving as a bridge between divine beings and humans. The main theme of the thesis is the mountains that have been the subject of important events in the Christian faith and biblical history. These mountains are the mountains that have taken place in the lives of prophets, important characters in biblical history, and especially in the life of Jesus, the son of God. Mountains are one of the symbols of power and eternity, revered from past to present. Mountains are the closest places on earth to the sky, and when this situation is examined, they are the places where contact with the divine beings in the sky can be established most easily. Apart from the Christian faith, in ancient cultures around the world, we can encounter the mountain cult and the concept of god-mountain or father-mountain. In Greek Mythology, the fact that the home of Zeus, the God of the Gods, is Mount Olympus and that it is an important location with the gods in mythological stories has made this mountain sacred. In many sources, mountains are described as the home of God on earth. In the Christian faith, Mount Sinai is foremost among these mountains. The descent of the Ten Commandments tablet to the Prophet Moses on Mount Sinai, his following the burning bush on his way here before him, and then the definition of the holy mountain with the monastery built on Mount Sinai was attributed to Mount Sinai. Following these experiences, architectural elements are generally built to be attributed to that mountain and to add sanctity to its holiness. The most important of these architectural elements is the monastery. The monastery and monk life ensure that the mountain remains divine. These values are important for the Holy Mountains, which have the concepts of sacred summit and sacred summit path. Apart from Mount Sinai, the Holy Mountains appear in the regions that are considered to be holy lands. The main ones are the Mount of Olives, Mount Tabor and the hill of Golgotha. In each of them, events from the life of Jesus took place. Jesus is the highest rank in the Christian faith. And the places where his life took place are recognized as sacred. Apart from this region, we also find examples of sacred mountains in the Balkans. The most famous mountain of this region and the monastery located on this mountain is Mount Athos. While Mount Athos has examples of sacred mountain elements, another place that imitates this modeling in the Balkans is Mount Treskavec. In Byzantine painting art; when the works and icons with the narratives of biblical events are examined, there are works made in accordance with the spatial phenomenon and considering the location of the event.
Benzer Tezler
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- Bizans İmparatorluğu'nda siyaset, din ve sanat ilişkisi boyutunda ikonalar
İcons in the dimension of the relationship between politics, religion and art in the Byzantine Empire
SEMA AKGÜL
- Kappadokia Göreme Vadisinde Meryem Siklusu
Mary's Cycle in Göreme Valley, Cappadocia'
FATMA AYTEN ALEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SACİT PEKAK
- Appropriation and reception of classical antiquity in early republican Turkey: A case in mediterranean modernism
Erken cumhuriyet Türkiye'sinde klasik (greko-romen) antik çağın benimsenmesi ve alımlanması: Akdeniz modernizmi için bir örnek
ENVER ALİ AKOVA
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Karşılaştırmalı EdebiyatKoç ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEYLAN CEYHUN ARSLAN
ÖĞR. GÖR. CHARALAMPOS THEODORELIS RIGAS
- Silivri ve köylerindeki kiliseler üzerine bir araştırma: Değirmenköy koruma projesi
An inventory study of the churches of Silivri and villages: Protection project of Degirmenköy church
BETÜL BOZİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER FARUK TUNCER