Kappadokia Göreme Vadisinde Meryem Siklusu
Mary's Cycle in Göreme Valley, Cappadocia'
- Tez No: 368965
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA SACİT PEKAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 219
Özet
Kappadokia Göreme Vadisinde Meryem Siklusu' başlıklı tezi hazırlarken,konunun geniş kapsamlı oluşunu dikkate alarak, Göreme'de Orta Bizans Dönemi içine tarihlenebilecek (843-1204); Çarıklı, Elmalı, El Nazar, Aziz Eustathios, Karanlık, Kılıçlar,Kılıçlar Kuşluk (Meryem Ana),Saklı, Tokalı kayaya oyma kiliselerinde yer alan duvar resimleri'Meryem Siklusu' açısından değerlendirilmiştir . Hıristiyan inancındaMeryem, teolojik ve sanatsal anlamda İsa'dan sonra gelen en önemli figürdür. Hıristiyanlığın başlangıç yıllarında Meryem'in kimliği ve önemi uzun süre tartışılmıştır. Bu konuda 431'de Efes'te toplanan ruhani (evrensel) konsil uzun süren tartışmalardan sonra Meryem'e 'Tanrı Anası' (Theotokos) ünvanı vermiştir . ArdındanMeryem, Hıristiyan kiliselerinde sıklıkla resmedilmeye başlanmıştır. Ancak, teolojik tartışmalar sonucunda önemi kabul edilen Meryem'in Hıristiyan sanatındaki önemi ve ikonografisinin İkonoklasmus sonrasında (726-842) yerleştiği görülür. 'Tasvir Yasağı' olarak da bilinen bu dönemin bitişiyle Meryem'in kilise içerisindeki yerinin, genellikle apsis yarı kubbesi ve naos duvarlarıının üst seviyesi olduğu görülür. Meryem, yukarıda bahsedilen yerlerde tek başına ya da Çocuk İsa ile birlikte resmedildiği gibi, yaşamı ile ilgili sahnelerde de gösterilmektedir. Tez kapsamındaMeryem'le ilgili kaynakların araştırılıp, incelenmesi sonucu oluşan bilgiler ışığında, tez çalışmamızda öncelikle 'Meryem Siklusu' tanımlanmıştır. Resmi kilise kurumunca kabul edilen Kanonik İncil'lerde, Meryem'in yaşamıyla ilgili bilgiler oldukça kısıtlıdır. Bu nedenle, Ortaçağ boyunca Meryem'in yaşamını betimlemek isteyen sanatçılar İncil'den farklı kaynaklardan yararlanmışlardır. Bu kaynakların başında ise, 'Jacobus İncili' (Protoevangelion) diye bilinen Apokrifİncil gelir . Bu İncillerde, Meryem tasvirlerinin yapılabilmesine kaynak olacak kesin bir ifade bulunmaması, Bizans sanatında, Meryem'in duruş ve hareketlerinde değişiklikler yapılabilmesine imkân tanımıştır. Bu nedenle aynı sahnelerin, farklı kiliselerde, farklı hareket, renk, boyut ve mekânda tasvir edildiği görülmektedir. Göreme'de Meryem'in hayatına ilişkin en çok tasvir edilen sahnelerin,Meryem'e Müjde, İsa'nın Doğumu ve Koimesis olduğu görülür .Kilise içinde, ikonografik açıdan çözümlemeye çalıştığımız Meryem ve hayatını içeren bu sahneler için yapılan yer seçimi, aynı sahnelerin farklı kompozisyon düzenlemeleriyle verilişi, Başkentya da Eyalet üslubugörülenMeryem betimlemelerindeki farklılıklargöze çarpmaktadır. Türkiye'de Göreme kayaya oyma kiliselerinde bugüne kadar resim programlarıyla ilgili çalışmalar mevcuttur . Ancak, Meryem Siklusu ile ilgili monografik bir çalışma bulunmamaktadır. Resim programında ilk olarak 5.yüzyılda Santa Maria Maggiore Kilisesinde görülen 'siklus programı' ile birlikte resim sanatında İsa ve Meryem'in ve diğer kutsal kişilerin hayatlarını anlatan sahneler önem kazanmaya başlamıştır (Talbot Rice, 1959, 39). 11.yüzyıldan itibaren ise kiliselerin resim programlarında,özellikle İsa ve Meryem sikluslarındaki en önemli sahnelerin seçilip, 'bayram siklus programı' olarak tasvir edilmesinde artış görülmektedir.Bu etkiyi yoğun olarak Kappadokia'daki duvar resimlerinde de izlemek mümkündür. ki kiliselerde, Meryem'in tek ya da çocuk İsa'yla olan tasvirleri değil, Meryem'in hayatını anlatan sahnelerin oluşturduğu'Meryem Siklusu' ele alınmıştır. Anahtar Sözcükler Kappadokia, Göreme, Meryem, Siklus, Orta Bizans Dönemi.
Özet (Çeviri)
ALEV, Ayten.'Mary's Cycle in Göreme Valley, Cappadocia', Master's Thesis, Ankara, 2014. Due to the broad scope of the subject, in this thesis only the following churches which can be dated to Middle Byzantium Period (843 – 1204) are taken into evaluation: Çarıklı, Elmalı, El Nazar, Saint Eustathios, Karanlık, Kılıçlar, Kılıçlar Kuşluk, Saklı and Tokalı. In Christian faith, Mary is the second most important figure after Jesus both theologically and artistically. Mary's identity and importance were discussed thoroughly in the first years of Christianity. In the Ecumenical Council assembled in Ephesus in 431, following extensive discussions and debates she is given the title of“Mother of God”(Theotokos). From this council on, Mary started to be painted in Christian churches frequently. But it wasonly after the Iconoclastic controversy (762 – 842) thather place in the iconography has been settled. After the end of this period, which is also known as“prohibition of portrayal,”Mary has been portrayed mostly on apsis semi-domes and upper level of naos walls. Mary was represented in above mentioned places either alone or together with Child Jesus as well as in scenes related with her life. In the churches examined in this thesis,“Mary's Cycle”comprised exclusively of the scenes depicting the life of Mary. In this thesis, we first define the“Mary's Cycle”in the light of the information obtained as a result of research and review of the resources. Information related to her life in Canonical Bibles widely accepted by official church organizations is severely limited. Thus, various artists trying to depict Mary's life have consulted to different sources through the middle ages. The most important one of these sources is the apocryphal bible known as 'Jacobus Bible' (Protoevangelion). Lack of information about the place and posture of Mary has made it possible to use different place and posture variations for her in Byzantium art. As a result, the same scene is depicted in different locations, colors, sizes, and posture in different churches. The most frequently depicted scenes related to Mary's life in Göreme churches are Announciation, Nativity and Koimesis. In these iconographical churches, there are differences in placement of the scene, compositional arrangements and techniques. Whereas studies related to the painting programmes in rock-cut churches of Göreme do exist, monographic studies about Mary's cycle are lacking. Scenes from the lives of Jesus, Mary and other holy figures are first seen on the walls of Santa Maria Maggiore church of the 5th century. Thereafter these scenes were given an ever increasing importance. From the 11th century on, the most important scenes of Jesus and Mary's cycles were chosen and described individually as“feast cycle”. A trend that was followed extensively in Cappadocia wall painting. Key Words Kappadokia, Göreme, Meryem, Siklus, Orta Bizans Dönemi.
Benzer Tezler
- Kapadokya Bölgesi Göreme vadisinde bulunan Karanlık Kilise duvar resimleri
The Wall paintings in the Dark Church in Göreme in the Capadocia region
NERMİN TANBUROĞLU
- Göreme Kılıçlar Kilisesi duvar resimlerinin ikonografisi
Iconographic study of the wall paintings of Kılıçlar Church in Göreme
BUKET COŞKUNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SACİT PEKAK
- Göreme vadisinde bulunan Elmalı Kilise ve duvar resimleri
The Wall paintings at Elmalı Kilise in Göreme valley
SELİME AYKOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. SACİT PEKAK
- Göreme Açık Hava Müzesi'nde bulunan Azize Barbara Kilisesi
Church of st. Barbara in the Göreme Open Air Museum
CEYLAN KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SACİT PEKAK
- Ihlara vadisi kültürel peyzaj alanında sürdürülebilir turizm
Sustainable tourism in the Ihlara valley cultural landscape area
FUNDA VARNACI UZUN