Organ naklinde vericilere ilişkin gönüllülük: Bir ölçek denemesi
Voluntariness of donors in organ transplantation: A scale study
- Tez No: 848095
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMÜR ŞAYLIGİL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Deontoloji ve Tıp Tarihi, Medical History and Ethics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
Amaç: Organ bağışında kişinin gönüllü olması etik ve hukukî bir gerekliliktir. Ancak kişinin gönüllüğünü ölçecek standart bir yaklaşım bulunmamaktadır. Araştırmada organ naklinde vericilerin gönüllülüklerini ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Metodolojik ve nicel tipte bir çalışma olan bu araştırmada Lawshe yöntemi izlenmiştir. Oluşturulan taslak ölçek 340 gönüllü katılımcıya sunulmuş ve alınan veriler faktör analizleri ve güvenirlik analizine tabi tutularak beş alt boyut ve 28 maddeden oluşan Organ Naklinde Vericilere İlişkin Gönüllülük Ölçeği geliştirilmiş, 640 gönüllü katılımcıya uygulanmıştır. Veriler uygun istatistik yöntemlerle değerlendirilmiştir. Bulgular: Ölçeğin yapısal denklem model sonucu p=,001 düzeyinde anlamlı olduğu görülmüştür. Ölçeğin uyum iyiliği indekslerine bakıldığında; RMSEA ,047; GFI 0,918; AGFI 0,899; CFI 0,948; χ2 ise 790,229 (p=,000) değerleri ile mükemmel düzeyde olduğu söylenebilir. Katılımcıların 224'ü kadın (% 35) ve 416'sı (% 65) erkek, 374'ü (% 58,4) evli, 359'u (% 56,1) çocuk sahibi, 325'i (% 50,8) üniversite mezunudur. Ölçeğin Çekinceler boyutu hariç, kadın katılımcıların ortalama puanı, ölçek genelinde ve diğer boyutlarda erkeklerden daha yüksektir. Katılımcıların gönüllüğü; eğitim düzeyi, inançlar, özgecilik, ameliyat korkusu, güvensizlik, bilgi yetersizliği, beden bütünlüğünün bozulması korkusundan etkilenmektedir. Sonuç: Organ bağışına daha istekli olan kadınlar, aile içerisindeki bağışlarda ön plana çıkmaktadır. Hastaların yaşam hakkını vurgulayan katılımcılar, aile içerisindeki bağışlarda daha özgecidirler. Katılımcıların organ bağışı konusundaki kararı kendisinin vermek istemesi, rıza modelinde daraltılmış rıza sistemine geçişin gerekliliğini göstermektedir. Erkekler organ vericisinin maddi açıdan desteklenmesini istemektedir. Katılımcıların organ bağışında bilgi düzeyleri arttıkça, gönüllülüğü de artmaktadır.
Özet (Çeviri)
Aim: Voluntariness of a person in organ donation is both an ethical and a legal exigency. On the other hand, there have not been any standardized methods for assessing an individual's voluntariness. This thesis aims at development of a scale for the measurement of the voluntariness of donors in organ transplantation. Method: In this methodological and quantitative analysis, the Lawshe method was used. The draft scale was applied to 340 voluntary participants, and the collected data were subjected to factor analyses and reliability analysis. As a result, five sub-dimensions and 28 items long“Voluntariness of Donors inOrgan Transplantation Scale”was developed and administered to 640 voluntary participants. The data was analyzed using appropriate statistical methods. Findings: The structural equation model of the scale is found to be statistically significant (p=0.001). The goodness of fit index of the scale is excellent with RMSEA 0.047; GFI 0.918; AGFI 0.899; CFI 0.948; and χ2 790,229 (p=0.000) values. Of the participants, 224 (35 %) were women and 416 were men (65 %); 374 were married (58.4 %), 359 had children (56.1 %); and 325 (50.8 %) were university graduates. The average score of the women participants, excluding the reservations dimension, was higher than that of the men throughout the scale and in other dimensions. The voluntariness of the participants was affected by their level of education, beliefs, altruism, fear of operation, insecurity, inadequacy of information, and fear of degradation of physical integrity. Results: Women who are more willing to donate organs come to the fore in donations within families. Participants who prioritize patients' right to live make greater altruistic donations within the families. The fact that participants desire to make their own decisions about organ donation demonstrates the necessity of shifting to an autonomous consent system in the consent model. Men want the organ donor to be financially supported. As individuals' understanding of organ donation increases, so does their willingness to volunteer.
Benzer Tezler
- Kan bağışında bulunan bireylerin organ bağışı konusunda bilgi ve tutumları
Knowledge and attitudes of blood donors on organ donation
EMİNE UZUN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KENAN TOPAL
- Organ nakli sürecinde organ vericilerini (donörü) etkileyen faktörler ve sosyal hizmet
The factors affecting the donors in the process of transplantation and medical social work
NURAN DUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Sosyal HizmetlerHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TARIK TUNCAY
- Canlı vericili organ nakli ve aydınlatma yükümlülüğü
Living donor organ transplantation and obligation to inform
MEHMET METİN ŞAHİN
- Organ naklinde rıza
Consent in organ transplantation
AYŞE GÜNER ERPEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Hukukİzmir ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEVİNÇ ARSLAN HIZAL
- Türk hukukunda organ ve doku nakli
Organ and tissue transplantation in Turkish law
ABDÜLGAFFAR VURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
HukukAnkara ÜniversitesiDisiplinlerarası Adli Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜROL CANTÜRK