Kökboya koşinil mureks boyarmaddeler ile ipek kumaşlarda mor renk elde edilmesi ve haslık değerlerinin tespiti
Obtaining purple color and determination of fastness values of silk fabrics with root dye cochineals murex dyestuffs
- Tez No: 848510
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA GENÇ
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 252
Özet
Renk tarihsel süreç içerisinde insanlık için önemli bir unsur olmuştur. 19. yüzyıl ortalarına kadar gündelik hayatta ve sanatın tüm alanlarında kullanılan başlıca renklendiriciler doğal boyarmaddelerden oluşmaktaydı. İngiliz Sir William Henry Perkin 1856'da ilk sentetik organik boyarmaddeyi keşfettiğinde bu renk antik dönemin "Kraliyet moru'na benzemekteydi. Mor renk geleneksel tekstil boyamacılığında, elde edilmesinin zorluğu ve kısıtlı doğal boyarmadde kaynaklarından elde edilmesinden dolayı önemli bir renk olarak kabul edilmiştir. 2000 yılı sonrası doğal üretim trendlerinin yeniden gündeme gelmesi, doğal boyarmadde kaynakları ile yapılan boyamaların toksik, kansorejen etkilerinin olmaması ve boya atıklarının çevreye zarar vermemesinden dolayı yeniden önem kazanmaya başlamıştır. Bu çalışmada, mor renk elde etmede kullanılan bitkisel kökenli kökboya bitkisi, böcek kökenli koşinil ve deniz salyangozlarından murex (1- murex turunculus, 2- murex brandaris, 3- murex Stramonita haemastoma) ile ipekli kumaşlar boyanmıştır. Boyama sonrası tüm kumaşların yıkama, yaş-kuru sürtünme ve ışık haslığı testleri yaptırılarak sektörel anlamda kullanılabilirliği de ortaya konulmuştur. Bu boyarmadde kaynakları içerisinde haslık değerleri en yüksek kökboya, sonra koşinil ve en son murex olarak belirlenmiştir. Önce 100 adet deneme kumaşta boyamalar yapılıp, sonrasında büyük kumaşlarla 300 adet boyama yapılmıştır. Tarihsel süreç içerisindeki bu boyarmadde kaynakları ile ilgili literatür taranmış ve burada verilen reçetelerden yola çıkılarak uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Özellikle murex boyanmasında ulaşılan reçetelerin tamamı denenmiş ama sonuç alınamamış ve yeni bir yöntem geliştirilerek reçete belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Color has been an important element for humanity in the historical process. Until the mid-19th century, the main colorants used in daily life and in all areas of art were natural dyestuffs. When the Englishman Sir William Henry Perkin discovered the first synthetic organic dyestuff in 1856, it resembled the“royal purple”of antiquity. Purple was considered an important color in traditional textile dyeing due to its difficulty in obtaining and limited natural dyestuff resources. After 2000, it has started to gain importance again due to the reappearance of natural production trends, the non-toxic and non-carcinogenic effects of dyeing with natural dyestuff sources and the fact that dye wastes do not harm the environment. In this study, silk fabrics were dyed with plant-based root dye plant, insect-based cochinil and murex (1- murex turunculus, 2- murex brandaris, 3- murex Stramonita haemastoma) from sea snails to obtain purple color. After dyeing, all fabrics were subjected to washing, wet-dry rubbing and light fastness tests and their usability in the sectoral sense was also revealed. Among these dyestuff sources, the highest fastness values were determined as root dye, then kosinil and finally murex. First, 100 pieces of test fabrics were dyed and then 300 pieces were dyed with large fabrics. The literature on these dyestuff sources in the historical process was reviewed and the results given here were analyzed.
Benzer Tezler
- Bitki özütleri ve tekstil boyalarındaki flavonoidler için spektrofotometrik analiz yöntemlerinin geliştirilmesi
Development of spectrophotometric methods of analysis for flavonoids in plant extracts and textile dyes
MUSTAFA BENER
- Kökboya (Rubia tinctorum L.) bitkisinden pigment eldesi, analizi ve uygulaması
Production, analysis and application of the pigment from madder plant (Rubia tinctorum L.)
EMİNE TORGAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
KimyaMarmara ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECEP KARADAĞ
PROF. DR. HİKMET SAVCI
- Kökboya bitkisinin üretim teknikleri üzerine bir araştırma
A Study on propagation techniques and agronomic traits of rubia tinctırum L.
SAADET TUĞRUL
- Kökboya (Rubia tinctorum L.)'dan elde edilen renkler ve bu renklerin yün halı iplikleri üzerindeki ışık ve sürtünme haslıkları
The Colours of the madder (Rubia tinctorum L.) and their colour fastnesses to light and abrasion on wool carpet yarns
NURAN CANİKLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1989
El SanatlarıAnkara ÜniversitesiEv Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARLI
- Bitkisel boyalarla (kökboya, cehri, çivit otu, fındıkkabuğu) boyanan alaca ve şile bezinin giysi tasarımında kullanılması
Use of pied and şile cloth dyed with vegetable dyes (root paint, buckthorn, indigo, hazelnut shell) in clothing design
MEVLÜT OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Güzel SanatlarÇankırı Karatekin ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACER NURGÜL BEGİÇ