Giritli Sırrı Paşa'nın Ehl-i Kitap eleştirisi
Giritli Sırrı Pasha's criticism of the People of the Book
- Tez No: 848582
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDÜLGAFFAR ASLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Ehl-i kitap, Sırrı Paşa, Yahudilik, Hristiyanlık, Arz-ı Mev'ûd, Pavlus, Peygamberlik, Kur'ân-ı Kerim, İncil, Tevrat, Zebûr, People of the Book, Sırrı Pasha, Judaism, Christianity, Promised Land, Paul, Prophethood, The Noble Quran, Bible, Torah, Psalms
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Tarih boyunca dünya üzerinde çeşitli inanç sistemleri ortaya çıkmıştır. Bunların bir kısmı ilahi dinlerken, bir kısmı ilahi olmayan dinlere aittir. İlahi dinler, Allah tarafından gönderilen peygamberler aracılığıyla insan hayatını düzenlemek amacıyla var olduklarından, bu dinlere ait kitaplar ilahi kaynaklıdır. Kur'ân'ı Kerim'de Ehl-i kitap olarak anlatılan bu zümreler tevhid ehli inançlar olarak karşımıza çıkarlar. Bu zümrelerden biri olan Yahudilik ilk ilahi dindir. Bu inanışın Ehl-i kitap kategorisine girmesinin sebebi kendilerine Tevrat ve Zebûr adlı kitapların verilmesidir. İkinci tevhid eksenli din olan Hristiyanlık ise İncil'den dolayı kitap ehlinden sayılmıştır. Sırrı Paşa, geniş bir ilmi birikime sahip olan ve dinler hakkında kapsamlı çalışmalar yapan önemli bir mütefekkirdir. Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşamış ve çeşitli disiplinlerde derinleşmiş olan Sırrı Paşa'nın eserleri, döneminin düşünsel zenginliğini yansıtmaktadır. Bu bağlamda, özellikle Ehl-i kitap olarak adlandırılan Yahudilik ve Hristiyanlık üzerine yoğunlaşmış, bu toplulukların inanç sistemleri ve pratikleri hakkında derinlemesine bilgiler sunmuştur. Sırrı Paşa'nın eserleri, İslam'ın diğer dinlere yönelik tutumunu anlamamıza önemli bir katkı sağlamaktadır. Özellikle Ehl-i kitap olan Yahudiler ve Hristiyanlar ile ilgili eleştirileri, farklı inanç sistemlerinin karşılaştırılmasına ve anlaşılmasına olanak tanır. Müellif Yahudilerin dinlerini tahrif edip inançlarına şirk bulaştırmalarını eleştirirken, arz-ı mev'ûd konusunu ele alır. Yahudiler kendilerini özel bir millet saydıklarından dolayı inançlarını millileştirme yönünde değiştirmişlerdir. Özellikle kendi özel topraklarının olması, hususi olarak Tanrı ile aralarında ahit olması ve peygamberliği sadece Yahudilerin ayrıcalığı olarak görmeleri, bu özel millet anlayışlarını destekleyen unsurlardan kaynaklanmaktadır. Yazar, kendisi toplumla iç içe olmasından dolayı dinlerin halka tesiri üzerinde düşünmüş ve eserlerini bu minvalde ele almıştır. Hristiyanlıkla ilgili ele aldığı konular bunun en güzel örneğidir. Hristiyan halkının yoğun olduğu yerlerde görev yapmasından dolayı onlara özel olarak bir eser kaleme alan Sırrı Paşa, Hristiyanların temel inançları üzerinde eleştirilerde bulunmuştur. O, Hristiyanlara yönelik en büyük eleştirisini, tevhid inancına şirk bulaştırmaları konusunda yapmıştır. Başlangıçta tevhid inancını benimseyen, ancak sonradan üçlü tanrı anlayışına kayan Hristiyanlığın en temel ilkesi İsa-Mesih'in Tanrı ve Tanrı oğlu oluşudur. Hristiyanlar, başlangıçta tevhid esaslarına dayanan bir inanç sistemine sahip olmalarına rağmen, zaman içinde Hz. İsa (a.s)'ın ilah olduğunu kabul etmeleriyle bu inançlarında şirk unsurlarını barındırmaya başlamışlardır. Hz. İsa (a.s)'ın tabiatı hakkındaki görüşlerin yanı sıra, Havarilere dayandırılan özellikler de tarih boyunca tartışmalı konular arasında önemli bir yer edinmiştir. Kur'an-ı Kerim, Hristiyanlara bir kitap verildiğine değindiği halde, Hristiyanlar dört İncil ile beraber yirmi yedi kitaba inanırlar. Ancak, içlerinde birçok çelişki barındıran bu eserlerin yazılışı ve tespiti, şüphelerle dolu bir konudur. Özellikle tevhid esaslarına odaklanan ve Hz. İsa (a.s)'ın insan ve peygamber olduğunu vurgulayan İncillerin apokrif olarak kabul edilmesi, bu konuda duyulan en büyük şüpheler arasında yer almaktadır. Aynı zamanda, tevhid inancına sahip olduklarını iddia etmelerine rağmen Hristiyanlar, Hz. Muhammed (s.a.s)'in peygamberliğini kabul etmemişlerdir. İncillerde Hz. İsa (a.s)'ın Hz. Muhammed (s.a.s)'i müjdelediğine dair kapsamlı bilgilerin bulunmasına ve Kur'an'da bu yönde ayetlere yer verilmesine rağmen, Hristiyanların Hz. Muhammed (s.a.s)'in peygamberliğini kabul etmemeleri doğru bir tutum değildir.
Özet (Çeviri)
Throughout history, various belief systems have emerged on Earth. Some of them are divine religions, while others belong to non-divine beliefs. Divine religions exist with the purpose of regulating human life through prophets sent by Allah, and the scriptures of these religions are considered divine sources. The communities mentioned as People of the Book in the Qur'an are presented as believers in monotheism. Judaism, one of these communities, is the first divine religion. The reason for this belief falling into the category of People of the Book is the giving of the Torah and Psalms to them. Christianity, the second monotheistic religion, is considered People of the Book because of the Gospel. Sırrı Pasha is a significant thinker with extensive knowledge, having engaged in comprehensive studies on religions. Having lived in the Ottoman Empire and deepened his understanding in various disciplines, Sırrı Pasha's works reflect the intellectual richness of his era. In this context, he particularly focused on Judaism and Christianity, referred to as People of the Book, providing in-depth information about the belief systems and practices of these communities. Sırrı Pasha's works contribute significantly to our understanding of Islam's stance towards other religions. His critiques, especially those directed towards the People of the Book—Jews and Christians, offer insights for comparing and comprehending different belief systems. In summary, Sırrı Pasha's works serve as valuable resources for understanding the intellectual landscape of his time and shed light on the interactions between Islam and other religions, especially Judaism and Christianity. The author criticizes the Jews for distorting their religion and introducing polytheism into their beliefs, while also addressing the concept of the Promised Land. Due to considering themselves a special nation, the Jews have altered their beliefs towards nationalization. Specifically, their belief in having a specific land, making a covenant with God exclusively, and viewing prophecy as the exclusive privilege of the Jews are elements that support this understanding of a special nation. The author, being closely intertwined with society, has contemplated the influence of religions on the public and has addressed his works in this context. His discussions on Christianity serve as a prime example of this. Due to his service in areas with a significant Christian population, Sırrı Pasha has authored a specific work for them, critiquing the fundamental beliefs of Christians. His most significant criticism towards Christians is directed at them introducing polytheism into the belief in the oneness of God. The basic principle of Christianity, initially adhering to monotheism but later adopting a trinitarian understanding, is the divinity and sonship of Jesus Christ. Despite initially having a belief system based on monotheistic principles, Christians started incorporating elements of polytheism into their beliefs with the acceptance of Jesus Christ's divinity over time. Views on the nature of Jesus Christ, along with the attributes attributed to the apostles, have been controversial topics throughout history. Although the Qur'an mentions that a book was given to Christians, they believe in twenty-seven books, including the four Gospels. However, the writing and determination of these works, containing numerous contradictions, are a subject filled with doubts. Particularly, the Gospels, which initially focused on monotheistic principles and emphasized the humanity and prophethood of Jesus, being considered apocryphal, is one of the greatest doubts in this regard. Despite claiming to adhere to monotheism, Christians have not accepted the prophethood of Prophet Muhammad. However, there is comprehensive information in the Gospels about Jesus foretelling the coming of Prophet Muhammad, and the Qur'an includes verses on this matter. Therefore, Christians not acknowledging the prophethood of Prophet Muhammad is not a correct stance.
Benzer Tezler
- Giritli Sırrı Paşa'nın kelâmî görüşleri
Islamic theological visions of Sırrı Pasha of Cretan
ABDULLAH ÇAKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TEVFİK YÜCEDOĞRU
- Giritli Sırrı Paşa'nın 'Sırr-ı İnsan' adlı eseri (inceleme, metin, sözlük)
Cretan Sırrı Pasha's 'Sırr-ı İnsan' named work (examination, text, dictionary)
SİNAN ERTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ULUÇAY
- Giritli Sırrı Paşa'nın Ahsenü'l Kasas isimli eseri ve tefsir ilmindeki yeri
Başlık çevirisi yok
İSMAİL KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİDAYET AYDAR
- Giritli Sırrı Paşa'nın Türk düşüncesine katkıları Mi'yârü'l-Makâl adlı eserinin tercümesi ve mantık anlayışı
Giritli Sırrı Pasha?s contributions to Turkish thought the translation of his work called Mi?yârü?l-Makâl and his logical understanding
ELİF ÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DinGazi ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM MARAŞ
- Giritli Sırrı Paşa ve İnsan sûresi tefsiri
Cretan Sırrı Pasha and the Human Time commentary
MEHMET ATALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinTrabzon ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN GÜR