Ebeveyn tutumlarının kariyer kaygısı ile ilişkisinde öz-yeterlik, aktif başa çıkma ve olumlu gelecek beklentisinin aracılık rolü
Investigation of the mediating role of self-efficacy, active coping and positive future expectation in the relationship between parental attitudes and career anxiety
- Tez No: 849684
- Danışmanlar: PROF. DR. ADEM PEKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Kariyer kaygısı, ebeveyn tutumları, kariyer keşfi öz-yeterliği, kariyer kararsızlığı ile aktif başa çıkma, olumlu gelecek beklentisi, Career anxiety, parental attitudes, career exploration self-efficacy, active coping with career indecision, positive future expectations
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
Amaç: Kariyer süreci, geleceğe yönelik net olmayan bir durumu içermesi ve yaşamın büyük bir kısmını etkileyebilmesi gibi nedenlerden dolayı, ergenlerin kaygı hissetmesine yol açabilmektedir. Bu araştırma ergenlerin kariyer kaygısı ile ebeveyn tutumları arasındaki ilişkide kariyer keşfi öz-yeterliği, kariyer kararsızlığı ile aktif başa çıkma ve olumlu gelecek beklentisinin aracılık etkisini belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın diğer amacı ise ergenlerin cinsiyetleri ve okul türüne göre kariyer kaygısındaki farklılaşmayı incelemektir. Yöntem: Araştırma, kariyer kaygısını sosyal bilişsel kariyer kuramı bağlamında etkileyebilecek değişkenleri bütüncül bir şekilde görebilmek adına, Hayes'in önerdiği Model 80' e göre tasarlanmıştır. Veri toplamak için kullanılan araçlar; 'Kariyere İlişkin Ebeveyn Destek Algısı Ölçeği', 'Kariyer Keşfi Öz-yeterliği Ölçeği', 'Kariyer Kararsızlığı ile Aktif Başa Çıkma Ölçeği', 'Olumlu Gelecek Beklentisi Ölçeği' ve 'Kariyer Kaygısı Ölçeği'dir. Araştırmaya 870 lise son sınıf öğrencisi katılmıştır. Bu katılımcıların 475'i (%54.6) kız, 395' i (%45.4) ise erkektir. Bulgular: Yapılan korelasyon analizi sonucunda kariyer kaygısı ile destekleyici ebeveyn tutumu, aktif başa çıkma becerileri, kariyer keşfi öz-yeterliği ve olumlu gelecek beklentisi arasında negatif yönde, düşük ve orta derecede anlamlı; müdahale edici ve ilgisiz ebeveyn tutumlarının ise pozitif yönde ve düşük düzeyde anlamlı ilişkilere sahip olduğu görülmektedir. Ebeveyn tutumları ve kariyer kaygısı arasındaki ilişkide, kariyer keşfi öz-yeterliği, kariyer kararsızlığı ile aktif başa çıkma ve olumlu gelecek beklentisinin aracı rolünün varlığına ilişkin hipotezler doğrulanmaktadır. Araştırmanın bir diğer bulgusu ise, kızların kariyer kaygısının erkeklerden daha fazla olduğudur. Ayrıca yerel yerleştirme ve yetenek sınavları ile kabul alan okullardaki öğrencilerin kariyer kaygılarının, merkezi yerleştirme sınavları ile kabul alan okullardaki öğrencilerin kaygılarından daha yüksek olduğu görülmektedir. Sonuçlar: Araştırma bulguları, ebeveyn tutumları, kariyer keşfi öz-yeterliği, kariyer kararsızlığı ile aktif başa çıkma ve olumlu gelecek beklentisinin, ergenlerin kariyer kaygısı üzerinde etkili olabileceğini belirtmektedir.
Özet (Çeviri)
Purpose: The career process can cause adolescents to feel anxiety because it involves an unclear situation for the future and can affect a large part of their life. This research aims to determine the mediating effect of career exploration self-efficacy, active coping with career indecision, and positive future expectations on the relationship between adolescents' career anxiety and parental attitudes. The other purpose of the research is to examine the differences in adolescents' career anxiety, according to their gender and school type. Method: The research was designed according to Model 80 proposed by Hayes to see the variables that may affect career anxiety in the context of social cognitive career theory holistically. Data collection tools consist of 'Career-Related Parental Support Perception Scale', 'Career Exploration Self-Efficacy Scale', 'Active Coping with Career Indecision Scale', 'Positive Future Expectation Scale', and 'Career Anxiety Scale'. A total of 870 adolescents, 475 (54.6%) of whom were female and 395 (%45.4) of whom were male, participated in the study. Findings: As a result of the correlation analyses, a low and moderately significant negative relationship was detected between career anxiety and supportive parental attitude, active coping skills, career exploration self-efficacy, and positive future expectations. On the other hand, a positive and low-level significant relationship was observed between career anxiety and intrusive and indifferent parental attitudes. Hypotheses regarding the mediating role of career exploration self-efficacy, active coping with career indecision, and positive future expectations in the relationship between parental attitudes and career anxiety are confirmed. Another finding of the research is that girls have more career anxiety than boys. Finally, it appears that the career anxiety of students in schools that admit students through local admission and aptitude tests is higher than that of students who admit students through standardized admission exams. Conclusions: Research findings indicate that parental attitudes, career exploration self-efficacy, active coping with career indecision, and positive future expectations influence adolescents' career anxiety.
Benzer Tezler
- Üniversiteye hazırlanan öğrencilerin algıladıkları ebeveyn tutumlarının kimlik statülerine etkisinde kariyer ile ilişkili değişkenlerin rolü
The role of career-related variables in the effect of the perceived parent attitudes of students preparing for university exam on their identity status
EMRE ÇUHADAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. GİZEM TURGUT
- Üniversite öğrencilerininkariyer geleceği, karar verme stratejileri ileanne baba tutumlarının incelenmesi
Başlık çevirisi yok
MEHMET DAVUT KILIÇ
- Ebeveyn tutumlarının ortaokul öğrencilerinde yaşam doyumu ve sosyal beceriler ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship of parental attitudes with life satisfaction and social skills of secondary school students
AHSEN EYLÜL ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA SAVAŞ
- Ebeveyn tutumlarının tip 1 diyabetes mellitus'lu ergenlerin yaşam kalitesine etkisi
The effect of parental attitudes on quality of life of adolescents with TYPE 1 diabetes mellitus
SÜMEYRA MELEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
HemşirelikErciyes ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMİNE ERDEM
- Ebeveyn tutumlarının ilköğretim öğrencilerinin saldırganlık düzeyi ile ilişkisi
Relationship between parental attitudes and agression level of primary school students
SELİN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMEL SARI GÖKTEN
