Kütüphane keşif araçlarının performans değerlendirmesi
Performance evaluation of library discovery tools
- Tez No: 850304
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YURDAGÜL ÜNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Information and Records Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Kütüphaneler, sahip oldukları tüm basılı ve elektronik koleksiyonların tek bir arama motoru üzerinden taranabilmesine olanak sağlayan araçlara abone olmaktadır. Keşif aracı veya keşif servisi olarak adlandırılan ve ülkemizde çoğunlukla üniversite kütüphaneleri tarafından tercih edilen bu araçlar, çeşitlilik ve gelişim göstermeye devam etmektedir. Keşif araçlarının kapsamları, sorgulara getirdikleri sonuçların ilgi düzeyi, sağladıkları konu çeşitliliği gibi hususlar, bu araçların performanslarını belirleyen önemli göstergeler arasındadır. Bu çalışmanın amacı, ülkemizde yaygın olarak kullanılan EDS, EKUAL Keşif ve Piri Keşif araçlarını kapsam, sonuçları sıralama kalitesi ve konu çeşitliliği indeksi yönünden analiz etmek ve bulgular çerçevesinde karşılaştırmaktır. Bu amaçla arXiv'de yer alan makalelerden hazırlanan iSearch test derlemi ve bu derlemde kullanılan arama terimleri, araştırma kapsamında değerlendirilen keşif araçlarında sorgu olarak çalıştırılmıştır. Yapılan aramalarda yanıt alınan sorgulara getirilen sonuçların sayısı belirlenmiş ve bu sonuçların iSearch derlemini hangi oranda kapsadığı analiz edilmiştir. iSearch derleminde yer alan ve uzmanlar tarafından rastgele seçilerek ilgi değerlendirmesi yapılan makaleler, bu sorgulardan getirilen sonuçlar içerisinde tarandıktan sonra her bir sonucun kaçıncı sırada getirildiği tespit edilmiştir. Bu sıralamaların DCG (Discounted Cumulative Gain – İndirimli Birikimli Kazanç) ve NDCG (Normalized Discounted Cumulative Gain – Normalleştirilmiş İndirimli Birikimli Kazanç) değerleri hesaplanarak sıralama kalitesi ölçülmüştür. Ayrıca sorgulara getirilen ilk 20 sonucun Shannon çeşitlilik indeksi hesaplanarak konu çeşitliliği yönünden karşılaştırılmıştır. Araştırmanın sonucunda EDS ve EKUAL Keşif'in aynı sayıda ve sırada sonuç getirdiği, Piri Keşif'in ise bu keşif araçlarına göre ilk 10.000 sonuç içerisinde daha fazla ilgili makaleye erişim sağladığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca Piri Keşif'te daha fazla sayıda ilgili sonuca yüksek sıralarda erişildiği ancak bu sonuçların geniş bir aralıkta sıralandığı tespit edilmiştir. Sıralama kalitesi yönünden ise keşif araçları benzer performans gösterirken EDS ve EKUAL Keşif'in Piri Keşif'e göre daha fazla konu çeşitliliği sağladığı saptanmıştır. Bu araştırmanın sonuçları, keşif araçlarından en iyi şekilde faydalanmak isteyen üniversite kütüphaneleri için referans olmalı ve bu araçlarda iyileştirilmesi gereken alanların belirlenmesinde kullanılmalıdır. Anahtar Sözcükler Keşif araçları, EBSCO Discovery Service, EKUAL Keşif, Piri Keşif, performans değerlendirme, ilgi sıralamaları, Shannon Çeşitlilik İndeksi.
Özet (Çeviri)
Libraries subscribe to tools that allow all their print and electronic collections to be browsed through a single search engine. These tools, called discovery tools, or discovery services, and mostly preferred by university libraries, continue to show diversity and development. Issues such as the scope of discovery tools, the relevance of the results they bring to search queries, and the diversity of topics they provide, are among the important indicators which determine the performance of these tools. The aim of this study is to analyze the EDS, EKUAL Keşif, and Piri Discovery Tool, in terms of the scope, ranking quality, and topical diversity index, and to compare the results within that framework. For this purpose, the iSearch test collection prepared from the articles in arXiv, and the search terms used in this collection, were run as queries in the evaluated discovery tools. The number of results returned to the queries was determined, and the extent to which these results matched articles in the iSearch collection was analyzed. The articles in the iSearch collection, which were randomly selected by experts and evaluated for relevance, were checked against the results returned from these queries, and the ordinal rank in which each result was placed was determined. The ranking quality was measured by calculating the DCG (Discounted Cumulative Gain) and the NDCG (Normalized Discounted Cumulative Gain) values of these rankings. In addition, the Shannon Diversity Index of the first 20 results returned to the queries was calculated, and compared in terms of topical diversity. As a result of this research, it was revealed that, in the first 10,000 results, that EDS and EKUAL Keşif produced results of the same quantity and ranking order, while the Piri Discovery Tool provided access to more relevant articles than the two other discovery tools. In addition, it was determined that more relevant results were reached with higher rankings by the Piri Discovery Tool, but these results were ranked within a wider range. While the discovery tools showed similar performance in terms of ranking quality, it was determined that EDS and EKUAL Keşif provided more topical diversity than the Piri Discovery Tool. The results of this research can be a reference point for university libraries which want to make the most of discovery tools, and to identify areas which might need improvement in these tools. Keywords Discovery tools, EBSCO Discovery Service, EKUAL Keşif, Piri Discovery Tool, performance evaluation, relevance ranking, Shannon Diversity Index
Benzer Tezler
- Multi-perspective analysis and systematic benchmarking for binary-classification performance evaluation instruments
İkili sınıflandırma başarım değerlendirme araçları için çok perspektifli analiz ve sistematik kıyaslama
GÜROL CANBEK
Doktora
İngilizce
2019
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞBA TAŞKAYA TEMİZEL
PROF. DR. ŞEREF SAĞIROĞLU
- Bir taktik insansız hava aracının temsili model temelli optimizasyonu
Surrogate based optimization of a tactical unmanned air vehicle
FATİH ZEREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Uçak Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiUçak ve Uzay Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTAÇ ARIKOĞLU
- İnsansız hava araçları için RRT ve YPA tabanlı hibrid ve yapay sinir ağı destekli genel yol planlamasının geliştirilmesi
Development of global path planning using hybrid and artificial neural network based on RRT and APF for unmaned aerial vehicles
AYHAN GÜLTEKİN
Doktora
Türkçe
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolKocaeli ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR BECERİKLİ
- Integrating path planning and image processing with UAVs for disease detection and yield estimation in indoor agriculture
Kapalı alan tarımda hastalık tespiti ve verim tahmini için rota planlama ve görüntü işlemenin İHA'larla entegre edilmesi
ONAT ERDOĞMUŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Mekatronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMekatronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDİNÇ ALTUĞ
- Data efficient offline reinforcement learning & reinforcement learning with imitation learning applications to autonomous driving and robotics
Veri verimli çevrimdışı pekiştirmeli öğrenme & taklit öğrenmeyle pekiştirmeli öğrenme otonom sürüş ve robotik uygulamaları
FEYZA NUR EKSEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZIM KEMAL ÜRE