Çocukluk çağı travmaları, bağlanma ve ebeveyn tutumlarının, dissosiyatif yaşantılar, aleksitimik ve obsesif-kompulsif belirtiler üzerindeki etkileri
The effects of childhood traumas, attachment, and parental attitudes on dissociative experiences, alexithymic and obsessive-compulsive symptoms
- Tez No: 850774
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDİNÇ ÖZTÜRK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Arel Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 250
Özet
Bu çalışmanın amacı, çocukluk çağı travmaları, bağlanma ve ebeveyn tutumlarının, dissosiyatif yaşantılar, aleksitimik ve obsesif kompulsif belirtiler üzerindeki etkilerinin incelenmesidir. Çalışma kapsamında yaş ortalaması 21.68 olan 210'u kadın 171'i erkek toplam 381 katılımcıdan veri toplanmıştır. Verilerin toplanmasında; Demografik Bilgi Formu, Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeği, İlişki Ölçekleri Anketi, Young Ebeveynlik Ölçeği, Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği, Toronto Aleksitimi Ölçeği ve Vancouver Obsesif Kompulsif Envanteri kullanılmıştır. Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeği, Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği ve Toronto Aleksitimi Ölçeği'nin geçerlik ve güvenirlik makalelerinde belirtilen kesme puanları temel alınarak elde edilen sonuçlara göre araştırmadaki katılımcıların %18.9'u (n=72) fiziksel istismar, %17.8'i (n=68) cinsel istismar, %31.5'i (n=120) duygusal istismar, %95.8'i (n=365) duygusal ihmal, %99.7'si (n=380) ise fiziksel ihmal bildirmiştir. Tez çalışmasına katılan kişilerin %99.2'sinin (n=379) Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeği toplam puanı 35 ve üzerindedir. Katılımcılarımızın %26.2'sinin (n=107) Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği toplam puan ortalaması 30 ve üzerinde olup, bu oran dissosiyatif bozukluk tanısı alabilecek düzeyde dissosiyatif yaşantıların öznelerdeki varlığına işaret etmekte iken %22.4'ünün (n=71) ise Toronto Aleksitimi Ölçeği toplam puanı ise 61 ve üzeridir ki, bu skor da şiddetli aleksitimik belirtilerle ilişkilidir. Araştırmanın verileri SPSS 25 programı ve bu programa eklenti şeklinde kullanılan PROCESS 4.2 ile analiz edilmiştir. Araştırmanın verilerinin normal dağılım göstermemesi nedeniyle değişkenler arası ilişkilerde Spearman korelasyon analizi, iki grup arasındaki karşılaştırılmalarda Mann-Whitney U testi ve üç ve daha fazla grup arasındaki karşılaştırmalarda ise Kruskal Wallis-H testi kullanılmıştır. Çalışmada çocukluk çağı travmaları ile dissosiyatif yaşantıların, aleksitimik ve obsesif kompulsif belirtilerle ilişkisi ve bu ilişkilerde bağlanma ve ebeveyn tutumlarının aracılık etkisini incelemek adına PROCESS programı kullanılarak 9 adet basit aracılık modeli oluşturulmuştur. Çocukluk çağı travmalarının dissosiyatif yaşantılar ile ilişkisi incelediğinde saplantılı ve kayıtsız bağlanma stillerinin kısmi aracılık etkisinin bulunduğu, kuralcı/kalıplayıcı ve küçümseyici/kusur bulucu (anne) ve kuralcı/kalıplayıcı, küçümseyici/kusur bulucu sömürücü/istismar edici ve cezalandırıcı (baba) ebeveyn tutumlarının ise tam aracılık etkisinin bulunduğu saptanmıştır. Çocukluk çağı travmalarının aleksitimik belirtilerle ilişkisi değerlendirildiğinde saplantılı ve kayıtsız bağlanma stilleriyle, aşırı izin verici/sınırsız (anne), duygusal bakımdan yoksun bırakıcı ve aşırı izin verici/sınırsız (baba) ebeveyn tutumlarının kısmi aracılık etkisi olduğu tespit edilmiştir. Çocukluk çağı travmalarının obsesif kompulsif belirtiler ile istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişkisinin olmadığı, saplantılı bağlanma stili ve hem anne hem de baba boyutundaki koşullu/başarı odaklı ebeveyn tutumunun tam aracılık etkisiyle iki değişken arasındaki ilişkinin istatistiksel açıdan anlamlı hale geldiği tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgular ilgili literatür bağlamında tartışılmış ve gelecek çalışmalar için öneriler sunulmuştur. Dissosiyatif bozukluk ve obsesif kompulsif bozukluk vakaları ile aleksitimik kişilerin dahil edileceği akademik araştırmalar, klinik çalışmalar ve psikoterapi uygulamalarının psikotravmatoloji, ebeveyn-çocuk arasındaki bağlanma ve çocuk yetiştirme stilleri temel alınarak şekillendirilmesi bu bozuklukların ve psikopatolojik durumların daha iyi anlaşılıp incelenmesi ve öznelerin ruhsal sağaltımlarının yüksek başarı oranıyla kısa sürede sağlanması adına majör bir öneme sahiptir.
Özet (Çeviri)
This study aims to investigate the effects of childhood traumas, attachment, and parental attitudes on dissociative experiences, alexithymic and obsessive-compulsive symptoms. Data were collected from 381 participants, 210 of whom were female and 171 of whom were male, with an average age of 21.68 years. Data were collected using the Demographic Information Form, Childhood Trauma Questionnaire, Relationship Scales Questionnaire, Young Parenting Inventory, Dissociative Experiences Scale, Toronto Alexithymia Scale, and Vancouver Obsessive Compulsive Inventory. Participants in the study 18.9% (n=72) reported physical abuse, 17.8% (n=68) reported sexual abuse, 31.5% (n=120) reported emotional abuse, 95.8% (n=365) reported emotional neglect, and 99.7% (n=380) reported physical neglect, according to the results obtained using the cut-off scores specified in the validity and reliability articles of the Childhood Trauma Questionnaire, Dissociative Experiences Scale, and Toronto Alexithymia Scale. The Childhood Trauma Questionnaire scores of 99.2% (n=379) of the participants in the study were at or above 35. While 26.2% (n=107) of our participants had a total mean score of 30 or higher on the Dissociative Experiences Scale, which is diagnostic of dissociative disorder, 22.4% (n=71) had a total score of 61 or higher on the Toronto Alexithymia Scale, which is indicative of severe alexithymic symptoms. The study's data were analyzed using the SPSS 25 program and PROCESS 4.2, which is an add-on to this program. Due to the absence of a normal distribution in the data, Spearman correlation analysis was used to determine the relationships between variables; the Mann-Whitney U test was used to compare two groups; and the Kruskal Wallis-H test was used to compare three or more groups. In order to examine the relationship between childhood traumas and dissociative experiences, alexithymic and obsessive-compulsive symptoms, and the mediating effect of attachment and parental attitudes in these relationships, nine simple mediation models were developed using the PROCESS program. When the relationship between childhood traumas and dissociative experiences was analyzed, it was discovered that preoccupied and dismissive attachment styles had a partial mediation effect, whereas the parental attitudes of ruling/former and belittling/criticizing (mother) and ruling/former, belittling/criticizing, exploitative/abusive, and punitive (father) had a full mediation effect. It was discovered that preoccupied and dismissive attachment styles, excessively permissive/boundless (mother), emotionally depriving, and excessively permissive/boundless (father) parental attitudes partially mediated the relationship between childhood traumas and alexithymic symptoms. It was determined that childhood traumas did not have a statistically significant relationship with obsessive-compulsive symptoms, and the relationship between the two variables became statistically significant with the full mediation effect of preoccupied attachment style and conditional/achievement-oriented parental attitude in both mother and father dimensions. The study's findings are discussed in the context of the relevant literature, and suggestions for future research are provided. Shaping academic research, clinical studies and psychotherapy practices in which dissociative disorder and obsessive-compulsive disorder cases and alexithymic people will be included on the basis of psychotraumatology, parent-child attachment and child-rearing styles is of major importance in order to better understand and examine these disorders and psychopathological conditions and to provide psychological treatment of the subjects in a short time with a high success rate.
Benzer Tezler
- Ergenlerde çocukluk çağı travma yaşantıları ve bağlanma stillerinin aldıkları depresyon tanısı şiddetiyle ve aile tutumları ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between childhood trauma experiences and attachment styles in adolescents with the severity of depression diagnosis and family attitudes
AYŞENUR TÜRKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikiyatriHacettepe ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUR PINAR BAYHAN
- Aile içi ve aile dışı cinsel istismar mağduru çocuk ve ergenlerin annelerinin geçmiş travma öyküsü ve bağlanma özelliklerinin birbirleriyle ve sağlıklı kontrollerle karşılaştırılması
A comparison of intrafamilial and extrafamial sexual abuse of children and adolescents with mothers' previous trauma histories and attachment security within themselves and with healthy controls
BEGÜM ŞAHBUDAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
PsikiyatriDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM GENCER KIDAK
- Bipolar affektif bozuklukta bağlanma biçimleri, çocukluk çağı travmaları ve agresyon ilişkisi
The relationship between attachment styles, childhood trauma and aggression in bipolar affective disorder
ZEYNEP UĞUR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2010
PsikiyatriSağlık BakanlığıPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DR. MÜNEVVER HACIOĞLU YILDIRIM
- Psikojenik nöbet tipinde konversiyon bozukluğu olan ergenlerde çocukluk çağı travmaları, bağlanma ve aleksitimi
Childhood traumas, attachment and alexithymia in adolescents with psychogenic nonepileptic seizure type of conversion disorder
ÖZLEM UZUN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
PsikiyatriHacettepe ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DEVRİM AKDEMİR
- Madde kullanım bozukluğu olan ergenlerde çocukluk çağı travmalarının bağlanma ile ilişkisi
The relationship of childhood trauma and attachment in adolescent with substance use disorder
GONCA POLAT BALCI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2011
PsikiyatriSağlık BakanlığıRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. FATMA YEŞİM CAN