Karbon ayak izinin hesaplanması ve raporlanması: Türk somonu yetiştiriciliği yapan bir üretim işletmesi üzerine araştırma
Calculation and reporting of carbon footprint: A research on a production business that culturs Turkish salmon
- Tez No: 850806
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HARUN YÜKSEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Karbon Ayak İzi, AB Yeşil Mutabakatı, Türk Somonu, AB Sınırda Karbon Vergisi Düzenlemesi Mekanizması, Karbon Maliyeti, Carbon Footprint, EU Green Deal, Turkish Salmon, EU Border Carbon Tax Regulation Mechanism, Carbon Cost
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Avrasya Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı'nın en önemli uygulama alanlarından birisi, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM)'dır. SKDM, karbon sızıntısı olarak da tanımlanan karbon vergisi olmayan ülkelerde üretilip AB'deki işletmeler tarafından ithal edilen ürünler için belirli kriterlere göre karbon vergisi alınmasını amaçlamaktadır. Bu uygulama, AB'deki işletmelerin üretim üslerini karbon vergisi uygulaması olmayan üçüncü ülkelere taşıyarak vergiden kaçınmasını engellemeyi hedefleyen önemli bir düzenlemedir. Bu düzenleme ile AB dışında üretilerek AB pazarına ihracat yapan işletmelere karbon emisyonlarını hesaplayıp raporlaması istenmektedir. Karbon emisyonlarının hesaplanması ve raporlanması sadece AB pazarına ihracat yapan işletmeleri ilgilendiren bir konu değildir. Yapılan pek çok akademik çalışma ya da sektörel faaliyet raporu göstermektedir ki, dünyadaki yeşil yeni düzen işletmelere karbon ayak izinin hesaplanması ve raporlanmasında sorumluluk yüklenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu yeni düzene uyum sağlayamayan işletmelerin yeşil finansmana erişim ve devlet teşviklerinden mahrum kalabileceği ifade edilmektedir. Bu açıklamalar ışığında çalışmanın temel amacı, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde Türk Somonu yetiştiriciliği yapan bir üretim işletmesinin, üretim faaliyeti esnasında karbon emisyon salınımı gerçekleşen alanlarının tespit edilmesi, karbon ayak izinin hesaplanması ve raporlanmasıdır. Bu ana amaç doğrultusunda yapılan araştırmada, söz konusu işletmenin 2022 yılında üretim faaliyetleri sonucunda Kapsam-1 karbon emisyon miktarı 23.794,88 tCO2e, Kapsam-2 emisyon miktarı 16,41 tCO2e, Kapsam-3 karbon emisyon miktarı 970,77 tCO2e olarak tespit edilmiştir. Toplam karbon emisyon salınım miktarı ise 24.782,06 tCO2e olarak hesaplanmıştır. Araştırma yapılan üretim işletmesinde 2022 yılında toplam 1.365,82 ton Türk Somonu üretimi yapılmıştır. Üretim miktarı (ton) başına düşen karbon ayak izi miktarı 18,14 tCO2e olarak belirlenmiştir. Araştırmada ayrıca, üretim işletmesinin AB'ye yaptığı ihracatta katlanacağı olası karbon maliyeti iki farklı senaryoya göre hesaplanmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the most important application areas of the European Union Green Deal is the Border Carbon Adaptation Mechanism. Border Carbon Adaptation Mechanism aims to collect carbon tax according to certain criteria for products produced in countries that do not have carbon tax, also defined as carbon leakage, and imported by businesses in the EU. This practice is an important regulation that aims to prevent businesses in the EU from avoiding taxes by moving their production bases to third countries that do not apply carbon taxes. With this regulation, carbon emissions are required to be calculated for both businesses producing within the EU and businesses producing outside the EU and exporting to the EU market. Calculating and reporting carbon emissions is not an issue that only concerns businesses exporting to the EU market. Many academic studies or sectoral activity reports show that green new order businesses in the world need to take responsibility in calculating and reporting their carbon footprint. It is stated that businesses that cannot adapt to this new order may be deprived of access to green financing and government incentives. In the light of these explanations, the main purpose of the study is to determine the carbon emission areas of a production enterprise that farms Turkish Salmon in the Black Sea during the fish farming activity, and to calculate and report its carbon footprint. In the research conducted for this main purpose, as a result of production activities in 2022, the Scope-1 carbon emission amount was calculated as 23,794.88 tCO2e, the Scope-2 emission amount was 16.41 tCO2e, and the Scope-3 carbon emission amount was calculated as 970.77 tCO2e. The total carbon emission release amount was calculated as 24,782.06 tCO2e. A total of 1,365.82 tons of Turkish salmon were produced in the researched production enterprise in 2022. The amount of carbon footprint per production amount (ton) was determined as 18,14 tCO2e. In addition, in the research, the possible carbon cost that the production company will incur in exporting to the EU was calculated according to two different scenarios.
Benzer Tezler
- Calculation of the carbon footprint of valex vegetable tannin product used as an alternative chemical in the tanning process in the leather industry and reduction proposals
Derı̇ sektöründe tabaklama ı̇şlemı̇nde alternatı̇f kı̇myasal olarak kullanılan valeks bı̇tkı̇sel tanen ürününün karbon ayak ı̇zı̇nı̇n hesaplanması ve azaltım önerı̇lerı̇
SERDAR YAŞAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRETTİN GÜÇLÜ İNSEL
- Bir gül yağı üretim tesisinde karbon ayak izi değerlendirmesi
Carbon footprint assessment in a rose oil production facility
SELİN YARDIMCI DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Çevre MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BEYHAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEZEN COŞKUN
- Karbon ayak izinin hesaplanması: Alüminyum firması örneği
Calculating the carbon footpri̇nt: The case of aluminum company
BÜŞRA AŞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Çevre MühendisliğiBursa Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PERİHAN BİNNUR KURT KARAKUŞ
- Lise öğrencilerinin karbon ayak izinin hesaplanması ve lise bazında kurumsal karbon ayak izinin tespiti
Calculation of the carbon footprint of highschool students and determination of the institutional carbon footprint on the basis of high school
PINAR RÜYA ULUDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Çevre MühendisliğiGiresun ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAŞAK TAŞELİ
- Tekstil sektöründe karbon ayak izinin hesaplanması
Calculation of carbon footprint in the textile industry
SÜMEYYE IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Kimya MühendisliğiPamukkale ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH AKDOĞAN