Okul yöneticilerine ilişkin ideal okul yöneticisi algıları ve okul yöneticisi yetiştirme sürecine yönelik bir model önerisi
The ideal school manager perceptions and a model proposal for training of school managers
- Tez No: 852032
- Danışmanlar: PROF. DR. İDRİS ŞAHİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetçiliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 283
Özet
Bu araştırmanın amacı okul yöneticilerine ilişkin ideal okul yöneticisi algılarını belirlemek ve Türkiye'de okul yöneticisi yetiştirilmesine yönelik bir model önerisi üzerine odaklanarak literatüre katkı sunmaktır. Araştırmada nicel ve nitel verilerin bir arada kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutu ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Nicel boyuta ilişkin veriler 2022-2023 eğitim öğretim yılında Manisa ilinde ilkokul, ortaokul, Anadolu lisesi ve meslek liselerinde çalışan 434 öğretmenden elde edilmiştir. Nicel boyutta veriler araştırmacı tarafından geliştirilen“İdeal Okul Yöneticisi Ölçeği (İOYÖ)”ile elde edilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ilk aşamada bazı başarılı eğitim sistemlerindeki okul yöneticisi yetiştirme uygulamalarına odaklanılmış, bu amaçla PISA 2012, 2015 ve 2018'de ilk 10 sırada yer almış olan 7 ülkenin okul yöneticisi yetiştirme uygulamaları dokuman analizi tekniği ile incelenmiştir. İkinci aşamada ise maksimum örnekleme yöntemiyle seçilen 12 okul müdürü ile yine araştırmacı tarafından geliştirilen görüşme formu aracılığıyla birebir görüşmeler yapılarak okul müdürlerinin ilk yıllarında karşılaştıkları sorunlar, sorunla başa çıkma yöntemleri, ideal okul yöneticisine ilişkin görüşleri ve okul yöneticisi yetiştirmeye yönelik model önerileri hakkındaki görüşleri sorulmuştur. Nicel veriler t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Scheffe, Kruskal Wallis-H testi, Mann Whitney U testleri, Spearman Korelasyon Katsayısı ve basit doğrusal regresyon analizi kullanılarak analiz edilmiştir. 4 soru ve 15 sonda sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formundan elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuş, araştırma sorularının içerdiği temalara göre kodlanmış, yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; öğretmenlerin halen çalışmakta oldukları okul müdürüne ilişkin algıları“Eğitim-Öğretim Paydaş ve Süreçlerini Geliştirme”,“İletişim ve Yönetim Becerileri”ve“Kişisel Özellikler”alt boyutlarında“Katılıyorum”düzeyinde iken ideal okul yöneticisine ilişkin beklenti algılarının“Tamamen katılıyorum”düzeyinde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin çalışmakta oldukları okul müdürüne ilişkin algıları ve ideal okul yöneticisine ilişkin beklenti algısı arasında yapılan Spearman korelasyon testi sonucunda puanlar arasında istatistiksel açıdan orta düzeyde (r=0,462) ve pozitif (p=0,001) anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Bulgularda ideal okul yöneticisine ilişkin beklentilerin %21'inin halen çalışılmakta olan okul müdürüne ilişkin algıdan kaynaklandığı saptanmıştır. Öğretmenlerin halen çalışmakta oldukları okul müdürüne ilişkin algılarının ideal okul yöneticisine ilişkin beklentisine etki edip etmediğine ilişkin yapılan basit doğrusal regresyon analizinde bu değişkenler arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki bir ilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca, regresyon modelinin açıklama gücünü gösteren R-kare değeri 0,153 olarak hesaplanmıştır. Bu da ideal okul yöneticisine ilişkin beklenti düzeyinin halen çalışılan okul müdürüne ilişkin algıdaki değişimin %15,3'ünü açıkladığını ifade etmektedir. Öğretmenlerin çalışmakta oldukları okul müdürüne yönelik algıları ile ideal okul yöneticisine ilişkin beklenti düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre (öğrenim durumu, kıdem, öğretmen ve sayısı) anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Okul müdürlerinden elde edilen nitel bulguların da öğretmenlerden elde edilen nicel bulguları destekler nitelikte olduğu görülmüştür. Araştırmanın nitel ve nicel yöntemleri sonucunda elde edilen bulgular ışığında Türkiye için uygulanabilir okul yöneticisi yetiştirme modeli sunulmuştur. Önerilen“Aşamalı ve Sürekli Gelişim Odaklı Okul Yöneticisi Yetiştirme Modeli”okul yöneticiliği öncesi alınacak eğitimler ve okul yöneticiliği esnasında alınacak eğitimler olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Okul yöneticiliği öncesi alınan eğitimlerin öğretmenlik eğitimi esnasında ve öğretmenlik görevi esnasında gerçekleştirilmesi öngörülmüştür. İlk aşama, üniversite öğrencilerinin 3. ve 4. sınıflarında okul yöneticiliği yan dal programlarına katılmasını içermektedir. Bu programlar, teorik derslerle birlikte okul yönetimi gözlemine odaklanarak öğrencilerin okul yönetiminin işleyişi hakkında bilgi sahibi olmalarını amaçlamaktadır. İkinci aşama ise öğretmenlik görevi sırasında alınacak eğitimleri kapsamaktadır. Bu aşamada, temel mevzuat, mali işler, yönetim bilişim sistemleri ve personel hakları gibi teknik becerilerin geliştirilmesine odaklanılmıştır. Bu eğitim, il milli eğitim müdürlükleri ya da okul yöneticisi meslek birlikleri tarafından verilebilecektir. Adaylar, bu eğitimleri tamamladıklarında“Temel Okul Yöneticiliği”sertifikası alarak müdür yardımcılığı görevine başlayabileceklerdir. Okul yöneticiliği esansında alınacak eğitimler aşaması ise müdür yardımcılığı görevinde bulunan adaylar için okul müdürlüğü yeterlilik programını ifade etmektedir. Bu program, teorik eğitimlerin yanı sıra mesleki gelişim grupları ve dönem sonu okul geliştirme projelerini içermektedir. Programı başarıyla tamamlayanlar,“Okul Müdürlüğü Yeterlik Sertifikası”alarak okul müdürlüğü yapma yetkisine sahip olacaklardır.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to determine school administrators' perceptions of ideal school administrators and to contribute to the literature by focusing on a model proposal for school administrator training in Turkey. In the study, mixed method was used in which quantitative and qualitative data were used together. The quantitative dimension of the study was designed in the relational survey model. Data for the quantitative dimension were obtained from 434 teachers working in primary, secondary, Anatolian and vocational high schools in Manisa in the 2022-2023 academic year. In the quantitative dimension, the data were obtained with the“Ideal School Administrator Scale (OSAS)”developed by the researcher. In the qualitative dimension of the research, in the first stage, the school administrator training practices in some successful education systems were focused on, and for this purpose, the school administrator training practices of 7 countries that ranked in the top 10 in PISA 2012, 2015 and 2018 were examined by document analysis technique. In the second stage, one-on-one interviews were conducted with 12 school principals selected by maximum sampling method through the interview form developed by the researcher, and their opinions on the problems faced by school principals in their first years, methods of coping with the problems, their views on the ideal school administrator, and model suggestions for school administrator training were asked. Quantitative data were analyzed using t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), Scheffe, Kruskal Wallis-H test, Mann Whitney U tests, Spearman Correlation Coefficient and simple linear regression analysis. The data obtained from the semi-structured interview form consisting of 4 questions and 15 probing questions were subjected to content analysis, coded and interpreted according to the themes contained in the research questions. According to the results of the research, teachers' perceptions of the current school principal were at the level of“I agree”in the sub-dimensions of“Developing Education and Training Stakeholders and Processes”,“Communication and Management Skills”and“Personal Characteristics”, while their perceptions of expectations for the ideal school principal were at the level of“I completely agree”. As a result of the Spearman correlation test between teachers' perceptions of the school principal they are working for and their perceptions of expectations for the ideal school administrator, a statistically moderate (r=0.462) and positive (p=0.001) significant relationship was found between the scores. The findings revealed that 21% of the expectations for the ideal school principal stemmed from the perception of the current school principal. In the simple linear regression analysis of whether teachers' perceptions of the current school principal affect their expectations for the ideal school principal, a positive and significant relationship was found between these variables. In addition, the R-square value showing the explanatory power of the regression model was calculated as 0.153. This means that the level of expectation for the ideal school principal explains 15.3% of the change in the perception of the current school principal. It was found that teachers' perceptions of the current school principal and their level of expectation for the ideal school principal differed significantly according to various variables (educational status, seniority, number of teachers and teachers). Qualitative findings obtained from school principals were also found to support the quantitative findings obtained from teachers. In the light of the findings obtained as a result of the qualitative and quantitative methods of the research, an applicable school administrator training model for Turkey was presented. The proposed“Progressive and Continuous Development-Oriented School Administrator Training Model”consists of two stages: training before school administration and training during school administration. It is envisaged that the trainings to be received before school administration will be realized during teacher training and during the teaching duty. The first stage involves the participation of university students in school administration minor programs in their 3rd and 4th years. These programs focus on school management observation along with theoretical courses and aim to familiarize students with the functioning of school management. The second phase includes the training to be received during the teaching assignment. This phase focuses on developing technical skills such as basic legislation, financial affairs, management information systems and personnel rights. This training can be provided by provincial directorates of national education or professional associations of school administrators. Upon completion of these trainings, candidates will receive a“Basic School Management”certificate and will be able to start working as deputy principals. The training to be taken during school management refers to the school management qualification program for candidates who are currently working as deputy principals. This program includes theoretical trainings as well as professional development groups and end-of-term school development projects. Those who successfully complete the program will receive a“School Principal Qualification Certificate”and will be authorized to work as a school principal.
Benzer Tezler
- İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecazlar) yardımıyla analizi
The analyze of perceptions that primary students and teachers have on the school life and ideal school life by using metaphors
ELİF AYDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ŞİŞMAN
- Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki
The relationship between school administrators 'ethical leadership behaviors and teachers' organizational commitment
AYŞEGÜL ODABAŞIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUAMMER KUNT
- İlköğretim okulu yöneticilerinin sınıf öğretmenlerini motive etmede kullandıkları yöntemlere ilişkin yönetici ve öğretmen algıları
The perceptions of admsinistrators and the teachers about the methods that the primary school administrators use to motivate the teachers
RIZVAN GÜVEN
- İlköğretim okullarındaki yönetici ve öğretmenlerin eğitsel denetim ve örgüt iklimine ilişkin algılarının değerlendirilmesi (Batman ili örneği)
Evaluation of the perception of administrators and teachers concerning educational supervision and organizational climate at primary schools
YAKUP KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimDicle ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FIRAT KIYAS BİREL
- Orta dereceli okullarda görevli yönetici, öğretmen ve danışmanların ideal ve gerçek danışmanlık görev algıları
Başlık çevirisi yok
METİN PİŞKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1989
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIZ KUZGUN