Beliren yetişkinlerde beş faktör kişilik özellikleri, duygu düzenleme ve psikolojik belirtilerin ilişki bağımlılığını yordamadaki katkıları
Contributions of five-factor personality traits, emotion regulation and psychological symptoms in predicting codependency in emerging adults
- Tez No: 852444
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT GÜNDÜZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Aile Eğitimi ve Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Aile Danışmanlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Bu çalışmanın amacı, beliren yetişkinlerde kişilik özellikleri, duygu düzenleme ve psikolojik belirtilerin ilişki bağımlılığını yordamadaki katkısını incelemektir. Çalışmanın diğer amacı; cinsiyet, doğum sırası, ailede sürekli alkol ya da madde kullanımının varlığı, ailede fiziksel ya da ruhsal bakıma muhtaç bireyin varlığı ve eğitim düzeyi değişkenine göre ilişki bağımlılık düzeylerinin farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu beliren yetişkinlerden %39.4'ü (269 kişi) kadın ve %60.6'sı (414 kişi) erkek oluşturmuştur. Araştırmada beliren yetişkinlerin ilişki bağımlılık düzeylerini belirlemek amacıyla Tanhan ve Mukba (2014) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan“Spann Fischer İlişki Bağımlılığı Ölçeği”, kişilik özelliklerini belirlemek amacıyla Sümer ve Sümer (2005) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan“Beş Faktör Kişilik Envanteri”, duygu düzenleme güçlüğünü belirlemek amacıyla Yiğit ve Guzey Yiğit (2019) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan“Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği – Kısa Form”ve psikolojik belirtileri belirlemek amacıyla Şahin ve Durak (1994) tarafından Türk kültürüne uyarlaması yapılan“Kısa Semptom Envanteri”kullanılmıştır. Beliren yetişkinlerin cinsiyet, doğum sırası, ailede sürekli alkol ya da madde kullanımının varlığı, ailede fiziksel ya da ruhsal bakıma muhtaç bireyin varlığı, eğitim düzeylerinin karşılaştırılmasında bağımsız gruplar için t testi, Mann Whitney U testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA); diğer taraftan kişilik özellikleri, duygu düzenleme güçlüğü, psikolojik belirtiler ve ilişki bağımlılığı arasındaki ilişkileri anlamak için Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda ilişki bağımlılığı ile dışadönüklük, sorumluluk, nevrotiklik, dürtü, amaçlar, açıklık, stratejiler, kabul etmeme, hostilite, anksiyete, depresyon, olumsuz benlik ve somatizasyon arasında anlamlı düzeyde ilişkilerin olduğu görülmüş olup deneyime açıklık ve uyumluluğun ise anlamlı ilişki göstermediği görülmüştür. Değişkenlerin ilişki bağımlılığını yordamadaki katkılarını anlamak amacı ile regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analizde en yüksek yordama katkısını“olumsuz benlik”değişkeni sağlamıştır. Bunu sırasıyla“Açıklık”,“Kabul etmeme”,“Stratejiler”ve“Nevrotiklik”izlemiştir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to examine the contribution of personality traits, emotion regulation, and psychological symptoms in predicting relationship dependence in emerging adults. Another purpose of the study is to investigate whether the levels of codependency differ based on gender, birth order, the presence of continuous alcohol or substance use in the family, the presence of a physically or mentally dependent individual in the family, and educational levels. The study group of the research consists of emerging adults, with 39.4% (269 individuals) being female and 60.6% (414 individuals) male. In the research, the 'Spann Fischer Codependency Scale,' which was adapted into Turkish by Tanhan and Mukba (2014), was used to determine the relationship dependence levels of emerging adults. The 'Five Factor Personality Inventory,' which was adapted into Turkish by Sümer and Sümer (2005), was used to determine personality traits. The 'Difficulties in Emotion Regulation Scale-Brief Form,' adapted into Turkish by Yiğit and Guzey Yiğit (2019), was used to determine emotion regulation difficulties. Lastly, the 'Brief Symptom Inventory,' adapted to Turkish culture by Şahin and Durak (1994), was used to determine psychological symptoms. Independent sample t-tests, Mann Whitney U tests and one-way analysis of variance (ANOVA) were used to compare the gender, birth order, the presence of continuous alcohol or substance use in the family, the presence of a physically or mentally dependent individual in the family, and educational levels of emerging adults. On the other hand, Pearson Correlation Analysis was used to understand the relationships between personality traits, emotion regulation difficulties, psychological symptoms, and codependency. The analysis revealed significant relationships between codependency and extraversion, conscientiousness, neuroticism, impulse, goals, openness, strategies, non-acceptance, hostility, anxiety, depression, negative self-concept, and somatization. However, experience of openness and agreeableness did not show significant relationships. Regression analysis was conducted to understand the contributions of the variables that showed significant relationships with relationship dependence in predicting relationship dependence. The variable 'negative self-concept' contributed the most to predicting codependency, followed by 'openness,' 'non-acceptance,' 'strategies,' and 'neuroticism.
Benzer Tezler
- Kişilik, aile iletişimi ve benlik kurgusunun, beliren yetişkinlikteki öznel iyi oluşa etkisi
The effects of personality, family communication and self-construal on subjective well-being in emerging adulthood
MELTEM DURSUN BİLGİN
Doktora
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE ESRA İŞMEN GAZİOĞLU
- Genç yetişkinlerin üniversiteye uyumunu etkileyen bireysel, ailesel ve sosyal faktörlerin incelenmesi
Examination of individual, family and social factors related to university adaptation of emerging adults
ÖZGE ALKANAT
- Beliren yetişkinlerde kişilerarası duygu düzenlemenin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of interpersonal emotion regulation in emerging adults in terms of various variables
SÜMEYYE SEMA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DEMET VURAL YÜZBAŞI
- Basic psychological needs satisfaction and identity statuses across two social contexts in emerging adulthood
Beliren yetişkinlik döneminde temel psikolojik ihtiyaçların karşılanmasının ve kimlik statülerinin iki sosyal çevrede incelenmesi
PINAR ERÇELİK
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
PsikolojiÖzyeğin ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYFER DOST GÖZKAN
- Mod Modeli temelli çevrimiçi grupla psikolojik danışmanın beliren yetişkinlerin şema modları ve psikolojik ihtiyaç doyum düzeylerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of Mode Model-based online group counseling on the schema modes and satisfaction levels of psychological needs of emerging adults
ECE EKEN
Doktora
Türkçe
2024
PsikolojiEge ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLEK YELDA KAĞNICI