Sünni cihatçı örgütlerin tipolojisi: IŞİD, El Kaide, Nusra Cephesi, Taliban, Boko Haram ve Hamas örnekleri
Typology of Sunni jihadist organizations: The cases of ISIS, Al-Qaeda, Nusra Front, Taliban, Boko Haram, and Hamas
- Tez No: 853199
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA YETİM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
İslam dinini temel alan cihadi hareketler, 1930'lu yıllardan itibaren kurumsallaşmaya başlayan İslami uyanış sürecinin yarattığı fikirsel zeminden hareketle, çeşitli ulusal ve uluslararası gelişmeler temelinde değişmiş ve dönüşmüştür. Özellikle 1980'li yıllardan itibaren cihadi hareket, 1960'lı yıllarda oluşmaya başlayan çağdaş cihadi fikriyatı yansıtmaya başlamıştır. Günümüzde, söz konusu fikriyatı benimseyen cihadi hareketlerin sayıca fazlalıkları, etki kapasitelerinin artması; temel hedeflerinin en azından İslami bir düzen yaratımı gibi hususlarda benzeşmesine rağmen oluşumlar arasında gerilimlerin vuku bulması gibi gerekçeler, söz konusu oluşumlara yönelik tipoloji çalışmalarını ve bu çalışmaların sunduğu sınıflandırmaları gerekli kılmaktadır. Yalnızca Sünni cihadi oluşumlara yönelik bir tipoloji öneren bu çalışmanın oluşturulmasında, Sünni cihadi oluşumların benzer bir inanç sistemine ve İslami düzen yaratımına yönelik hedefe sahip olmalarına rağmen birbirleri arasında önemli benzerlik ve farklılıkların bulunduğu varsayımından hareket edilmiştir. Bu varsayım temelinde çalışmanın temel argümanında, Sünni cihadi oluşumların cihadı benzer biçimde anlamlandırmalarının yanı sıra tekfircilik ve ümmetçilik ölçekleri ile hedef ve hedefe yönelik yöntem içerikleri bakımından benzeştikleri ve ayrıştıkları; bu durumun sınıflandırmaya olanak sağladığı ve buna yönelik olarak sunulacak bir tipoloji yaratımının da işlevsel olacağı iddia edilmiştir. Söz konusu iddiaya yönelik olarak çalışmada IŞİD, El Kaide, Nusra Cephesi, Taliban, Boko Haram ve Hamas oluşturulan tipolojinin örnek aktörleri olarak belirlenmiş, örnek oluşumlara yönelik gerçekleştirilen irdeleme ile elde edilen alt bulgular temelinde, Sünni cihadi oluşumlar arasında tekfircilik ve ümmetçilik anlayışları; cihadın kapsamı ve hedefe yönelik yöntem içerikleri çerçevesindeki bölümlendirmelere sahip bir tipoloji yaratımının, bu oluşumları anlama ve değerlendirmede anlamlı ve kapsayıcı bir nitelik taşıması ile işlevsel olacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Beginning with the intellectual foundation created by the Islamic awakening process, which started to become institutionalized in the 1930s, the jihadi movements based on the Islamic faith have changed and transformed in response to various national and international developments. Since the 1980s, they have also started to reflect the contemporary jihadi intellectualism that started to emerge in the 1960s. Today, the large number of jihadi movements, their increasing influence, and the emergence of tensions among the organizations, despite the similarity of their basic objectives, at least in terms of the establishment of an Islamic order, necessitate typology studies on these organizations and the classifications offered by these studies. This study, which proposes a typology for Sunni jihadist organizations solely, is based on the assumption that, despite sharing a common belief system and the goal of establishing an Islamic order, Sunni jihadi organizations have significant similarities and differences. In light of this assumption, the study's main argument is that Sunni jihadi organizations have similar understandings of jihad, as well as similarities and differences in the scales of takfirism and pan-Islamism, and the content of their goals and methods for achieving these goals; this situation allows for classification and the creation of a typology to be presented accordingly will be functional. Depending to this argument, the study identified the exemplary actors of the typology as ISIS, Al-Qaeda, Nusra Front, Taliban, Boko Haram, and Hamas. Based on the sub-findings acquired from the analysis of these exemplary formations, it concluded that developing a typology that includes compartmentalizations within the frameworks of takfirism and pan-Islamism among Sunni jihadist organizations, the scope of jihad, and the content of methods for the goal would be useful in comprehending and assessing these organizations in a meaningful and inclusive manner.
Benzer Tezler
- Women, gender, and radicalisation: Isis women and their role in jihad
Kadın, cinsiyet ve radikalizm: Işid kadınları ve cihaddaki rolleri
GÜLFER ULAŞ
Doktora
İngilizce
2023
Uluslararası İlişkilerKadir Has ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERHAT GÜVENÇ
PROF. DR. SİNEM AKGÜL AÇIKMEŞE
PROF. DR. DENİZ SERT
- Sünni ve Şii kaynaklarına göre 'Büniye'l-İslamü ala Hamsin' İslam esasları hadisi
'Buniye'l-İslamu ala Hamsin' hadith of Islamic principles based on Sunni and Shiate sources
KOŞKAR SELİMLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SAİT HATİPOĞLU
- Ehl-i Sünnet ve Şîa'da müşterek rivâyetlerin tahlili -Küleynî'nin el-Kâfî isimli eserinin usûl bölümü örneği-
Analyzing of common narrations in the Ahl al Sunna and Shî'a –the example of Usûlu'l-Kâfî for Kolaynî–
AYŞE NUR DUMAN
Doktora
Türkçe
2022
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EFENDİOĞLU
- Sünnî-Şiî çatışmasının 2000 yılından sonra Lübnan, Suriye, Irak ve Yemen sahasına yansıması
Reflection of the Sunni-Shii conflict on Lebanon, Syria, Iraq and Yemen after 2000
DİLHAN DENİZ KİLİSLİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Uluslararası İlişkilerBahçeşehir ÜniversitesiKüresel Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURAK KÜNTAY
- مصطلح أهل البيت في تفاسير أهل السنة والشيعة
Sünni ve Şii tefsirlerde Ehl-i Beyt terimi / The term Ahl al-Bayt in the tafsir of the Sunnis and Shiites
MOHAMMED OMAR MOHAMMED AL-TAE
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ĞIYASETTİN ARSLAN