Bazı ekmeklik ve makarnalık buğdayların fenolojik gelişme dönemlerinde azot ve kükürt alım ve kullanım etkinliklerinin verim ve kaliteye etkisi
The effect of nitrogen and sulfur aquisition and utilization activities on yield and qality during the phenological development period of some bread and durum wheats
- Tez No: 853231
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN ÇELİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 294
Özet
Bu çalışmada, Orta Anadolu koşullarında azot ve kükürt uygulamalarının bazı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin farklı fenolojik gelişme (sapa kalkma, başaklanma sonrası süt olum ve hasat olgunluğu) dönemlerinde bitkinin azot (N) ve kükürt (S) içeriği ile alım ve kullanım etkinliği yanısıra verim ve bazı kalite parametreleri üzerine etkileri incelenmiştir. Denemeler, 2020-2021 yılları arasında, Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü arazisinde kükürt (S) uygulanan (6 kg da-1) ve uygulanmayan (0 kg da-1) koşullarda yürütülmüştür. Azot'un (N) beş farklı dozu (0, 4, 8, 12, 16 kg da-1), iki ekmeklik (Bezostaja-1, Es-26) ve iki makarnalık (Kunduru-1149, Eminbey) buğday çeşidi kullanılmıştır. Tane verimi; en yüksek (506 kg da-1) Eminbey çeşidinden (16 kg da-1 N ve 6 kg da-1 S), en düşük (172 kg da-1) Kunduru-1149 çeşidinden (0 kg da-1 N, 0 kg da-1 S) alınmıştır. Zeleny ve Makro-sedimentasyon (SDS) değeri azot dozları ile artmış, en yüksek değer (92,25 mL) Bezostaja-1 çeşidinde (16 kg da-1 N ve 6 kg da-1 S) belirlenmiştir. Aynı dozda en yüksek verim (506 kg da-1); Eminbey çeşidinden, protein (%14,93) Kunduru-1149; tane kükürt içeriği (% 0,16) Kunduru-1149 ve Bezostaja-1 çeşidinden sağlanmıştır. Makarnalık buğdayların ekmekliklerden daha düşük azot alım ve kullanım etkinliğine sahip olduğu, daha fazla azotlu gübre kullanarak aynı verim düzeyine ulaşabildikleri tespit edilmiştir. Ayrıca makarnalık çeşitlerin daha fazla kükürt alım etkinliğine sahip olduğu, uygulanan kükürt (6 kg da-1) ile alım etkinliğinin arttığı görülmüştür. Ekmeklik çeşitler daha yüksek azot dozlarında daha düşük, makarnalık çeşitler ise düşük azot dozlarında daha yüksek suda çözünebilir karbonhidrat (SÇK) değerine sahip olmuştur. Makarnalık çeşitler ekmeklik çeşitlere göre daha yüksek biyolojik verim ve Normalize edilmiş Vejetasyon Indeksi (NDVI) değerlerine sahip olmuştur. Kükürt'ün verim, kalite ve protein açısından önemli olması sebebiyle ekim zamanında azotla birlikte uygulanması önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, it was aimed to determine of nitrogen and sulfur applications at some bread and durum wheat varieties, to effect on nitrogen (N) and sulfur (S) uptake and use efficiency in addition to content at plant, in different phenological development stages (stem elongation, milk development at post-heading and harvest maturity) and, their effects on yield and some quality parameters has been examined at Central Anatolian conditions. The trials were carried out in the research fields of the Transitional Zone Agricultural Research Institute, under sulfur (S) applied (6 kg da-1) and non-applied (0 kg da-1) conditions between 2020 and 2021. Five different doses of Nitrogen (N) (0, 4, 8, 12, 16 kg da-1), two bread (Bezostaja-1, Es-26) and two durum (Kunduru-1149, Eminbey) wheat varieties were used.The highest yield (506 kg da-1); was obtained from (durum) Eminbey variety (16 kg da-1 N and 6 kg da-1 S), the lowest (172 kg da-1) was determined in Kunduru-1149 variety (0 kg da-1 N and 0 kg da-1 S). Zeleny and Makro SDS (sodium dodecyl sulfate) values increased with nitrogen doses, and the highest value (92.25 mL) was determined in Bezostaja-1 variety (16 kg da-1 N and 6 kg da-1S). At the same dose; the highest yield (506 kg da-1); from Eminbey variety, protein (14.93 %) Kunduru-1149; grain sulfur content (0.16%) was provided by Kunduru-1149 and Bezostaja-1 varieties. It has been determined that durum wheat has lower nitrogen uptake and use efficiency than bread wheat, and they can reach the same grain yield level by using more nitrogen fertilizer. In addition, it was observed that the durum varieties had more sulfur uptake efficiency, and the uptake efficiency increased with the applied sulfur (6 kg da-1).Bread varieties had lower Water Soluble Carbohydrate (WSC) values at higher nitrogen doses, and durum varieties had higher values at lower nitrogen doses.Durum varieties had higher biomass and Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) values than bread varieties. Because of sulfur is important in terms of yield, quality and protein, which is, recommended to apply it together with nitrogen at planting.
Benzer Tezler
- Bazı ekmeklik ve makarnalık buğdayların bulgura işlenmeleri ile ortaya çıkan fiziksel ve kimyasal özelliklerinin
Determination of the physical and chemical characteristics of some bread and durum wheat removed by the processing of bulgur
BÜŞRA TAĞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Gıda MühendisliğiAdana Alparslan Türkeş Bilim Ve Teknoloji ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT REİS AKKAYA
- Phytochemical contents and antioxidant activities of some bread (triticum aestivum l.), durum (triticum turgidum ssp. durum desf.), and hulled einkorn (triticum monococcum ssp. monococcum) wheats
Bazı ekmeklik (triticum aestivum l.), makarnalık (triticum turgidum ssp. durum desf.) ve kavuzlu siyez (triticum monococcum ssp. monococcum) buğdaylarının fitokimyasal içerikleri ve antioksidan aktiviteleri
YUNUS ŞAHİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
BiyolojiAbant İzzet Baysal ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUSRET ZENCİRCİ
YRD. DOÇ. DR. ARZU YILDIRIM
- Tuz stresi altında buğday tohumlarının çimlenme ve gelişmesi üzerine biberiye ekstraktının etkisi
Effect of rosemary extract on the germination and development of wheat seeds under salt stress
AHMED YUSUF
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BiyolojiGaziantep ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN DOĞAN
- Bazı ekmeklik ve makarnalık buğdayların farklı gelişme dönemlerinde kök ve toprak üstü organların gelişimi ve aralarındaki ilişki
Development of root and aboveground parts of some bread and durum wheats and their relationships in the different growing stages
YUSUF MEYVASOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
ZiraatMustafa Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KILINÇ
- Buğday bitkisinde çeşitler arası malzemeler sonucu oluşan hibridlerde heterasis, heterobeltiosis ve bunlardan yararlanma
Başlık çevirisi yok
KÖKSAL YAĞDI
Yüksek Lisans
Türkçe
1989
ZiraatUludağ ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİS RUHİ EKİNGEN