Liderlik tarzı ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki ve proaktif kişiliğin bu ilişkideki moderatör etkisinin incelenmesi
The relationship between leadership style and organizational citizenship behaviors and the moderator effect of proactive personality on this relationship
- Tez No: 854368
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMRA GÜNEY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, İşletme, Psychology, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Bu çalışmanın ilk amacı, işletmelerde bir yöneticinin çalışanları tarafından algılanan liderlik tarzı ile çalışan bireylerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkiyi incelemektir. İkinci amacı ise çalışanların sahip oldukları proaktif kişilik düzeyinin bu ilişkideki moderatör etkisini değerlendirmektir. Bu amaçları sorgulamak üzere Ankara merkezli faaliyet gösteren ancak başka illerde de farklı şubeleri bulunan ve birbirlerinden farklı işkollarında yer alan üç büyük işletmede 307 kişinin katılımıyla bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Birinci şirket perakende erkek giyim, ikinci şirket basılı kitap yayıncılığı, üçüncü şirket ise bir özel öğretim kurumudur. Araştırma verilerini elde etmek üzere katılımcılardan Toker ve Dönmez (2017: 753-775) tarafından geliştirilen“Dönüştürücü ve Etkileşimli Liderlik Ölçeği”, Basım ve Şeşen (2006: 86-101) tarafından geliştirilen“Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği”ve Akın ve Özcan (2015: 165-172) tarafından kısaltılarak Türkçe'ye uyarlanmış olan“Proaktif Kişilik Ölçeği”ni doldurmaları istenmiştir. Araştırma sonuçları, dönüşümcü liderlik tarzı ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasında pozitif bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu sonuçlar, liderlerin çalışanlarına yönelik destekleyici bir liderlik tarzı benimsemelerinin, çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışlarını teşvik ettiğini göstermektedir. Ayrıca, proaktif kişiliğin de örgütsel vatandaşlık davranışlarını artırıcı bir etkisi olduğu bulunmuştur. Bu bulgu, proaktif kişiliğe sahip olan çalışanların dönüşümsel liderlik tarzından daha fazla etkilendiklerini ve daha yüksek düzeyde örgütsel vatandaşlık davranışları sergilediklerini göstermektedir. Ancak çalışan bireylerin proaktif kişilik sahibi olma düzeylerinin, yöneticilerde algılanan dönüşümcü liderlik düzeyi ile çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkide moderatör etkiye sahip olmadığı anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the relationship between the perceived leadership style of a manager by employees and the organizational citizenship behaviors of individual employees. The second objective is to assess the moderating effect of employees' proactive personality levels on this relationship. To explore these objectives, a field study was conducted with the participation of 307 individuals in three major companies operating in Ankara with branches in different cities and involved in different business sectors. The first company operates in the retail sector for men's clothing, the second company is involved in printed book publishing, and the third company is a private educational institution. To collect research data, participants were asked to complete the“Transformational and Transactional Leadership Scale”developed by Toker and Dönmez (2017: 753-775), the“Organizational Citizenship Behavior Scale”developed by Basım and Şeşen (2006: 86-101), and the“Proactive Personality Scale”adapted to Turkish by Akın and Özcan (2015: 165-172). The research findings indicate a positive relationship between transformational leadership style and organizational citizenship behaviors. These results suggest that leaders adopting a supportive leadership style encourage employees' organizational citizenship behaviors. Additionally, it was found that proactive personality has an enhancing effect on organizational citizenship behaviors. This finding indicates that employees with a proactive personality are more influenced by transformational leadership style and exhibit higher levels of organizational citizenship behaviors. However, it was understood that the levels of employees' proactive personality did not have a moderating effect on the relationship between perceived transformational leadership by managers and organizational citizenship behaviors of employees.
Benzer Tezler
- İlkokul yöneticilerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik biçimleri ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki
The releationship between transformational and transactional leadership styles of primary school principals and the organizational citizenship and the organizational silence behaviors that primary school teachers experience
KÜBRA YENEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECATİ CEMALOĞLU
- Hizmetkâr liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisinde lidere güvenin aracı rolü: Çukurova Bölgesi Büyükşehir Belediyeleri üzerine bir uygulama
The instrumental role of trust in the leader in the effect of servant leadership on organizational citizenship behavior: An application on Metropolitan Municipalities in Çukurova Region
ALİ GÖRGÜN
- Sağlık kurumlarında lider-üye etkileşim düzeyi ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
The evaluation of the relationship between leader-member exchange and organizational citizenship behavior in healthcare organizations
DUYGU ÜREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Sağlık Kurumları YönetimiHacettepe ÜniversitesiSağlık Kurumları Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR UĞURLUOĞLU
- Askeri liderlikle astların tutum ve davranışları arasındaki ilişkide astların kişilik özelliklerinin düzenleyici rolü
The moderating role of subordinates' personality in the relationship between military leadership and subordinates' attitudes and behaviors
MEHMET KAHYA
Doktora
Türkçe
2017
İşletmeYıldırım Beyazıt ÜniversitesiYönetim ve Organizasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KERİM ÖZCAN
- Sağlık sektörü çalışanlarında; dönüşümcü liderliğin yenilikçi davranış üzerine etkisi ve örgütsel vatandaşlık davranışları' nın bu etkideki aracılık rolü üzerine bir araştırma, Mersin ili örneği
The impact of transformational leadership on innovative behavior and the mediating role of organizational citizenship behavior on this impact in the health sector employees; Mersin province sample
ÖZGÜR UĞUR ARIKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sağlık Kurumları YönetimiToros Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH ÇALIŞKAN