Dönüşümsel liderlik, öğretmen özerkliği ve öğretmen iyi oluşu arasındaki ilişki
The relationship between transformational leadership, teacher autonomy and teacher well-being
- Tez No: 854469
- Danışmanlar: PROF. DR. ZÜLFÜ DEMİRTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 222
Özet
Bu araştırmanın amacı, öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin dönüşümsel liderlik davranışları, öğretmen özerkliği ve öğretmen iyi oluşu arasındaki ilişkileri incelemektir. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel modelde tasarlanan bu araştırmanın evrenini, Elazığ il merkezinde bulunan ortaöğretim kurumlarında 2022-2023 eğitim-öğretim yılında görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılarak çeşitli türlerdeki lise kademelerinde görev yapan 412 öğretmenden oluşturulmuştur. Bu çalışmada veriler; Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği'nin 20 maddelik kısmını teşkil eden Dönüşümsel Liderlik Ölçeği (DLÖ), Öğretmen Özerkliği Ölçeği (ÖÖÖ), Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği (WEMİÖ) ve kişisel bilgi formu kullanılarak toplanmıştır. Ölçme araçlarının uygulanması neticesinde elde edilen verilere ilişkin olarak öncelikle SPSS Amos 22 programıyla ölçeklere ilişkin doğrulayıcı faktör analizleri (DFA) gerçekleştirilmiş ve ardından veriler SPSS 22 paket programına aktarılarak t-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) (varyansların homojen olmadığı durumlarda Kruskal-Wallis H), Pearson Korelasyon analizi ve Çoklu Regresyon Analizi gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler neticesinde elde edilen bulgulara göre; dönüşümsel liderlik ölçeği genel düzeyinin ve dönüşümsel liderliğin idealize edilmiş etki ve entelektüel teşvik alt boyutlarının çok yüksek düzeyde, ilham verici motivasyon ve bireysel ilgi alt boyutlarının ise yüksek düzeyde algılandığı sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin özerklik algılarının gerek ölçeğin genelinde gerekse öğretmen özerkliğinin alt boyutları olan öğretim süreci özerkliği, öğretimin programlanması özerkliği ve mesleki iletişim özerkliği alt boyutlarında çok yüksek, mesleki gelişim alt boyutunda ise yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Ayrıca öğretmen iyi oluşunun öğretmenler tarafından çok yüksek düzeyde algılandığı tespit edilmiştir. Araştırma bulguları, öğretmenlerin dönüşümsel liderlik algılarının genel manada cinsiyete göre farklılaştığını göstermektedir. Dönüşümsel liderlik ölçeğinin hem genelinde hem de idealize edilmiş etki, entelektüel teşvik ve bireysel ilgi alt boyutlarında erkeklerin algı düzeylerinin kadınlardan daha fazla olduğu, ancak ilham verici motivasyon alt boyutunda cinsiyetler arasında herhangi bir farklılığın bulunmadığı tespit edilmiştir. Öğrenim durumu değişkenine göre öğretmenlerin dönüşümsel liderlik algılarının farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin dönüşümsel liderlik algılarının genel manada v branşa göre farklılaşmadığı; yalnızca dönüşümsel liderliğin idealize edilmiş etki alt boyutunda sözel branştaki öğretmen algılarının diğer branş öğretmenlerinden daha yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada, öğretmen özerkliğinin cinsiyete, öğrenim durumuna ve branşa göre farklılaşmadığı saptanmıştır. Ayrıca öğretmenlerin iyi oluş algılarının; cinsiyete göre anlamlı şekilde erkekler lehine farklılaştığı, öğrenim durumu ve branş değişkenlerine göre ise farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Genel manada dönüşümsel liderlik, öğretmen özerkliği ve öğretmen iyi oluşu arasında orta düzeyde, anlamlı ve pozitif ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Yalnızca dönüşümsel liderliğin alt boyutları olan idealize edilmiş etki ve ilham verici motivasyon ile öğretmen özerkliğinin mesleki gelişim özerkliği alt boyutu arasında düşük düzeyde, anlamlı ve pozitif bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca araştırma bulguları; öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin dönüşümsel liderlik davranışlarının ve öğretmen özerkliğinin, öğretmen iyi oluşunun anlamlı yordayıcıları olduklarını göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to examine the relationships between transformational leadership behaviors of school principals, teacher autonomy and teacher well-being according to teacher perceptions. The population of this study, which was designed in the relational model, one of the quantitative research methods, consists of teachers working in high schools in Elazığ city center in the 2022-2023 academic year. The sample of the study was composed of 412 teachers working in various types of high schools by using simple random sampling method. In this study, data were collected using the Transformational Leadership Scale (TLS), which constitutes the 20-item part of the Multifactor Leadership Scale, the Teacher Autonomy Scale (TEAS), the Warwick-Edinburgh Mental Well-Being Scale (WEMIWLS) and a personal information form. Regarding the data obtained as a result of the application of the measurement tools, confirmatory factor analyses (CFA) of the scales were first performed with the SPSS Amos 22 program, and then the data were transferred to the SPSS 22 package program and t-test, One-Way Analysis of Variance (ANOVA) (Kruskal-Wallis H in cases where variances were not homogeneous), Pearson Correlation analysis and Multiple Regression Analysis were performed. According to the findings obtained as a result of the analysis, it was concluded that the general level of transformational leadership scale and the idealized influence and intellectual stimulation sub-dimensions of transformational leadership were perceived at a very high level, while inspirational motivation and individual interest sub-dimensions were perceived at a high level. Teachers' perceptions of autonomy were found to be very high in both the overall scale and the sub-dimensions of teacher autonomy, namely autonomy of teaching process, autonomy of instructional programming and autonomy of professional communication, and high in the sub-dimension of professional development. It was also found that teacher well-being was perceived at a very high level by teachers. The findings of the research show that teachers' perceptions of transformational leadership generally differ according to gender. It was determined that the perception levels of men were higher than women in both the overall transformational leadership scale and in the idealized influence, intellectual stimulation and individual interest sub-dimensions, but there was no difference between genders in the inspirational motivation sub-dimension. It was determined that teachers' perceptions of transformational leadership did not differ according to the education level variable. It was determined vii that teachers' perceptions of transformational leadership did not differ in general according to branch; only in the idealized influence sub-dimension of transformational leadership, the perceptions of teachers in the verbal branch were higher than those of teachers in other branches. In the study, it was determined that teacher autonomy did not differ according to gender, educational status and branch. In addition, it was concluded that teachers' perceptions of well-being differed significantly in favor of men according to gender, but did not differ according to educational status and branch variables. In general, there were moderate, significant and positive relationships between transformational leadership, teacher autonomy and teacher well-being. Only a low, significant and positive relationship was found between idealized influence and inspirational motivation, which are the sub-dimensions of transformational leadership, and the professional development autonomy sub-dimension of teacher autonomy. In addition, the findings of the study show that transformational leadership behaviors of school principals and teacher autonomy are significant predictors of teacher well-being according to teachers' perceptions.
Benzer Tezler
- Halk eğitim merkezi müdürlerinin liderlik davranışları ile öğrenen örgüt özellikleri arasındaki ilişki
The relationship between the leadership styles of the public education center principals and characteristics of learning organizations
NİSA ALTUNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KORKMAZ
- Okul yönetiminde duygusal zeka ve dönüşümsel liderliğe ilişkin öğretmen algıları
Teacher perception about emotional intelligence and transformational leadership in school management
DERYA ERGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
PROF. DR. CEVAT CELEP
- Dönüşümsel liderlik ile okul etkililiği arasındaki ilişkide öğretmen liderliği ve kolektif öğretmen yeterliğinin aracılık rolü
The mediating role of teacher leadership and collective teacher efficacy in the relationship between transformational leadership and school effectiveness
ESRA SESLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSA YILDIRIM
- Öğretmen algılarına göre ortaokul müdürlerinin dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik stilleri ile öğrencilerin TEOG Sınavı başarısı arasındaki ilişki
The relationship between the school directors' transformational and transacti̇onal leadership styles and the students' TEOG Exam achievement according to teachers' perceptions
SERMİN SEVİNÇ KABAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TÜRKAN AKSU
- Ortaöğretim öğretmenlerinin dönüşümsel önderlik özellikleriyle öğretmen etkililiği arasındaki ilişki
How do the transformational leadership features of the high school teachers' and the teacher effectiveness features affect each other
NİLÜFER CANPOLAT DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEVAT CELEP