Yığın ekonomilerinin mekânsal dinamikleri: Türkiye için sektörel ve bölgesel incelemeler
Spatial dynamics of agglomeration economies: Sectoral and regional analyses for Turkey
- Tez No: 854941
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN DEMİRGİL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonometri, Ekonomi, Econometrics, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 230
Özet
Ekonomik faaliyetlerin mekânsal yoğunlaşması, ülke ve bölgelerin ekonomik coğrafyasının temel bir özelliğidir. Bu kavram, bazı coğrafi alanların diğerlerine göre neden daha yoğun ekonomik faaliyetlere ev sahipliği yaptığının nedenlerini araştırmayla ilgilidir. Bu bağlamda, mekânsal yoğunlaşmanın hangi sektörlerde hangi bölgelerde gerçekleştiği ve yoğunluğunun derecesi, politika yapıcılar ve girişimciler için önemli bir değerlendirme konusudur. Bu tez çalışması, Türkiye'nin mekânsal yapısını, bölgesel ve sektörel bazda çeşitli endeks değerlerini kullanarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu tür bir analiz ile bölgesel kalkınma politikaları ve stratejilerinin geliştirilmesine ve ekonomik faaliyetlerin bölgesel dağılımının daha iyi anlaşılmasına bir katkıda bulunabilmek hedeflenmiştir. Araştırma için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı kurumlarından temin edilen veriler kullanılmıştır. Hazır giyim, tekstil ve deri ürünleri sektörlerine ait firmaların adres bilgileri ve istihdam sayıları, TOBB'un sanayi bilgi sisteminden elde edilmiştir. Ayrıca, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun internet sitesi üzerinden ulaşılan, NACE Rev. 2 sınıflandırması temelinde düzenlenmiş tüm sektörlere ait sektörel istihdam verileri de analizlerde kullanılmıştır. Analizlerde, kümelenme temelli endekslerin yanı sıra mesafe temelli yöntemler de kullanılmıştır. Bu yaklaşım, çalışmanın özgünlüğünü oluşturmakta ve mekânsal yığılma üzerine daha geniş ve kapsamlı bir bakış açısı sunmaktadır. Sektörel yoğunlaşma analizleri çerçevesinde, petrol ve doğalgaz çıkartılması, havayolu taşımacılığı, diğer taşıt araçları imalatı ve sinema filmi ile ses kaydı yayımı sektörlerinde en yüksek sektörel yoğunlaşma gözlemlenmiştir. Bölgesel uzmanlaşma analizlerine göre, 88 farklı sektör bazında istihdamın en az çeşitlilik gösterdiği iller Batman, Şırnak, Yalova ve Hakkâri olarak belirlenmiştir. Buna karşın İzmir, İstanbul, Ankara, Adana, Samsun ve Kocaeli gibi iller ekonomik yapıları itibariyle iyi bir çeşitlilik sergilemektedirler. Mesafe tabanlı yöntemler arasında yer alan Kemp fonksiyonu kullanılarak yapılan analizlere göre, TR31, TR32 ve TRC1 bölgelerinde farklı mesafelerde yığılmalar tespit edilmiştir. Ayrıca mekânsal yığılma endeksi ile Türkiye'nin tüm Düzey 2 bölgeleri için endeks değerleri belirlenmiş, seçili bölgeler için endeks bileşenleri detaylı bir şekilde değerlendirilmiştir. Bu analizler, bölgesel ekonomik yapıların daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
The spatial concentration of economic activities is a fundamental characteristic of the economic geography of countries and regions. This concept explores the reasons why certain geographic areas host more intense economic activities compared to others. In this context, understanding where and to what extent spatial concentration occurs in various sectors and regions is crucial for policymakers and entrepreneurs. This thesis aims to analyze Turkey's spatial structure using various index values on a regional and sectoral basis. The goal is to contribute to the development of regional development policies and strategies and enhance the understanding of the regional distribution of economic activities. Data from the Union of Chambers and Commodity Exchanges of Turkey (TOBB) and the Social Security Institution Presidency were used for this research. Address information and employment numbers for firms in the ready-made clothing, textile, and leather products sectors were obtained from TOBB's industrial information system. Additionally, sectoral employment data for all sectors, organized based on the NACE Rev. 2 classification and accessible through the website of the Social Security Institution, were also utilized in the analyses. The study employed both clustering-based indices and distance-based methods in its analyses. This approach contributes to the originality of the study and offers a broader and more comprehensive perspective on spatial agglomeration. Within the framework of sectoral concentration analyses, the highest levels of sectoral concentration have been observed in industries such as petroleum and natural gas extraction, airline transportation, manufacturing of other vehicles, and the publication of cinema films and sound recordings. According to regional specialization analyses, the provinces with the least diversity in employment across 88 different sectors have been identified as Batman, Şırnak, Yalova, and Hakkâri. In contrast, provinces such as İzmir, İstanbul, Ankara, Adana, Samsun, and Kocaeli exhibit considerable diversity in their economic structures. Based on analyses using the Kemp function, a distance-based method, accumulations at different distances have been detected in the TR31, TR32, and TRC1 regions. Additionally, using the spatial clustering index, index values for all Level 2 regions in Turkey have been determined, and index components for selected regions have been evaluated in detail. These analyses contribute to a better understanding of regional economic structures.
Benzer Tezler
- İnsansız hava aracı fotogrametrisi uygulaması ile inşaat projesi imalat durumunun araştırılması
An analysis of the production state of a construction project with the unmanned aerial vehicle photogrammetry application
EMİR YİĞİT GENÇERK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CANER GÜNEY
- Metropoliten alanlarda yerel kamu hizmetlerinin sunulmasında optimizasyon (Konut alanlarında servis birimi olarak mahallenin değerlendirilmesi)
Başlık çevirisi yok
YİĞİT EVREN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞENUR ÖKTEN
- Yığın kişiselleştirme yaklaşımı ile maliyet minimizasyonu ve örnek uygulama
Cost minimization with mass customization approach and sample application
ÖZLEM KOÇAKOĞLU
- Isparta ilindeki işletmelerin ihracat sorunları
Export problems of firms in Isparta province
ALİ İHSAN KODALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Uluslararası TicaretIsparta Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiUluslararası Ticaret ve İşletmecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET YİĞİT
- Türkiye-Rusya ilişkilerinde yabancı misyonların dış ticarete etkileri
Başlık çevirisi yok
EDA KESKİN EKŞİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Uluslararası İlişkilerİstanbul Ticaret ÜniversitesiUluslararası Ticaret Hukuku ve Avrupa Birliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİM KEMAL ÖKE