20. yüzyıl Türk müziğinin önemli portrelerinden udî Kadri Şençalar ve taksimleri üzerine bir inceleme
A study on the prominent figure of udî Kadri Şençalar in 20th century Turkish music and his improvisations
- Tez No: 855521
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BEKİR ŞAHİN BALOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Kadri, Şençalar, Udi, Taksim, Notalama, Kadri, Şençalar, Oud, Improvisation, Notation
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Müzik ve Sahne Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 293
Özet
20. yüzyılın başlarında dünyaya gelen Kadri Şençalar (1912-1989) udî ve bestekardır. Türk udunda geleneksel icranın sembol ismi olmuş ve taksim geleneğinde bıraktığı iz kendinden sonraki udilerin takip ettiği bir yol olmuştur. Müzisyen olmasının yanısıra sendika kuruculuğu, dergi yöneticiliği, metod yazarlığı gibi vasıflarıyla Osmanlı'dan Cumhuriyete geçiş dönemi aydınlarının tipik özelliklerini gösterir. Yardımsever, müşfik ve cömert bir kişiliği olması, yaşadığı dönemin müzisyen toplumunda da saygın bir konumda olduğunu gösterir. Ne var ki takip edilen bir ekol olmasına rağmen kendisi hakkında akademik camiada ciddi bir çalışma yapılmamıştır. Türk Müziği akademik mecrasındaki hegomonik ötekileşmenin bir mağduru olmuştur. Çalışmamızda Kadri Şençalar'ın yakınlarıyla yapılmış özel görüşmeler ışığında hayat hikayesi tafsilatlı bir şekilde ele alınmıştır. Yapmış olduğu film müzikleri, dergi ve sendika faaliyetleri, Ud metodu, besteleri; araştırmada sanatçının hayatı ve sanat anlayışına dair veriler ilk bölümde analiz edilmiştir. Ayrıca sanatçının besteleri, taksimleri, film müzikleri, albümleri ve LP'leri için yapılmış kataloglama çalışmasının erişim kolaylığına fayda sağlayacağı düşünülmektedir. Akademide Şençalar hakkında yapılmış ciddi bir araştırma bulunmadığı için sanatçıya dair bilgiler kızı, dostları ve birkaç talebesinin hatıratı çerçevesinde incelenmiştir. Yapılan bu tez çalışmasında sanatçıya dair yeni veriler ve günümüz içerisinde kendisi hakkında doğru olarak bilinen bilgilerin gerçekliği sorgulanmış ve nitekim ülkemiz içinde yapılan incelemenin ilk örneklerinden biri olma niteliği kazanmıştır. Yapılan bu tez çalışmasında sanatçının 6 taksim ses kaydı seçilerek form ve makam özellikleri analiz edilmiştir. Şençalar'ın ud icra tekniği tespit edilerek tavır, üslup ve nazari yönleri ele alınmıştır. Seçilen taksim örnekleri analiz edilirken daha önce kullanılmamış bir notalama tekniği ile yazılmış böylelikle önerdiğimiz bu tekniğin de tanıtımı yapılmıştır. Nota yazımında çoğunlukla bir dörtlük zaman dilimine tekabül eden ritmik kalıpların kullanımına ek olarak ses kaydının tam bir diktesini yapabilmek adına 128'lik, 64'lük es paylarına yer verilmiştir. Erişilen bilgilerin doğruluğunu ispatlamak adına bilgisayar destekli nota yazım programları ve DAW programlarından yararlanılmıştır.
Özet (Çeviri)
Kadri Şençalar (1912-1989), born at the beginning of the 20th century, is a oudist and composer. He became the symbol name of the traditional performance method in Turkish oud and the trace he left in the Taksim tradition became a path followed by the other lutists after him. In addition to being a musician, he shows the typical features of the intellectuals of the transition period from the Ottoman Empire to the Republic, with his qualifications such as being a union founder, magazine manager, and method writer. His helpful, supportive, and generous personality shows that he was in a respected position in the musician society of his time. Although he is a cult figure who is followed by other intellectuals and musicians, no study has been done about him in the academic community. He became a victim of the hegemonic alienation in the academic environment of Turkish music. In our study, the life story of Kadri Şençalar was discussed in detail in the light of private interviews with his relatives. In the research, the movie soundtracks, magazine and union activities, lute method, compositions that he made, and the data about the artist's life and understanding of art were analyzed in the first part. Moreover, it is thought that the cataloging work of the artist's compositions, taksims, soundtracks, albums, and LPs will benefit to the ease of accessibility. Since there is no serious research about Şençalar in an academic context, information about the artist has been examined within the framework of the memories of his daughter, friends, and a few of his students. In this thesis study, new findings about the artist and the reality of information that is known to be true at the moment were questioned, and the study became one of the first examples of analysis carried out in our country. In this thesis study, after the artist's 6 taksim (improvisation) sound recordings were selected, the form and maqam features were analyzed. By figuring out Şençalar's oud performance technique, his manner, style, and theoretical aspects were discussed. During the analyses, the selected taksim samples were written with a notation technique that had not been used before, so this suggested technique was introduced. While writing the notes, in addition to the use of rhythmic patterns, which mostly correspond to a stanza time, 128 and 64 beats are also included in order to make a complete dictation of the sound recording. To prove the validity of the accessed information, computer-aided notation programs and DAW programs were used.
Benzer Tezler
- Türk müziği viyolonsel icrâcılığında Mes'ud Cemil
Mes'ud Cemil in the violoncello performance of Turkish music
KORAY İLGAR
- 1930'lardan Bugüne Türkiye'de Arabesk Müziğin Kültürel Zemini ve Toplumsal Müzikal Analizi
Cultural Basis and Socio-Musical Analysis of Arabesque Music in Turkey Since The 1930s
UĞUR KÜÇÜKKAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMüzikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ŞÜKRÜ ASLAN
- Cengiz Tanç'ın Çağrışımlar, Sentez I ve Yankılar isimli senfonik bölümlerinin ulusalcı yönlerinin dönemin modernist teknikleri bağlamında incelenmesi
A study on Cengiz Tanc's symphonic pieces Cagrisimlar (Evocations), Sentez (Synthesis) and Yankilar (Echos) in the context of the modernist techniques of the period
FATİH AKMAN
Doktora
Türkçe
2020
MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMüzikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKE BORAN
- Türkiye'de 'ulusal müzik' yapılandırılması sürecinde Macar bir müzikolog: Bela Bartok
A Hungarian musicologist in the process of structuring 'national music' in Turkey: Bela Bartok
TUĞDİL AKKARA
- Konstantinos Aleksandru Psahos'un Musiki Takvimi'nden Asya Liri'ne: Geç dönem Rumca-Karamanlıca yayınlarda Osmanlı-Türk makam müziği ve teori yazımı
Ottoman-Turkish makam music and theoretical writing in late Greek-Karamanlidika publications: From Konstantinos Aleksandrou Psachos' music calendar to Asias Lyra
EYLÜL DOĞAN
Doktora
Türkçe
2024
Arşivİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖZDE ÇOLAKOĞLU SARI