Geri Dön

Yağmur suyu yönetiminin peyzaj tasarım sürecine entegrasyonu için kontrol sistemi ve tasarım yöntemi önerisi: İTÜ Ayazağa yerleşkesi örneği

Control system and design method proposal for the integration of stormwater management into landscape design process: Case study of ITU Ayazağa campus

  1. Tez No: 855973
  2. Yazar: NAZİFE TUĞÇE ONUK MADANOĞLU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MELTEM ERDEM KAYA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 428

Özet

Sürdürülebilir kentlerde su kaynakları yönetiminde ekosistem tabanlı yaklaşımların kabul görmesi ile 1980'lerin sonunda kentsel suların yönetiminde köklü değişimler olmuştur. Farklı ülkeler tarafından kabul gören sürdürülebilir su tasarım/yönetim yaklaşımlarını (DEG, SDKT, SDS vb.) takiben peyzaj performans kavramı gelişmiş, beraberinde sürdürülebilirliğin ölçümünü hedefleyen değerlendirme sistemleri ile yüksek performanslı peyzajların uygulanmasına yönelik yerel rehberler ve tasarım arayüzleri ortaya çıkmıştır. Ortak ilkeleri benimseyen ancak kullanıldığı yer için özelleşmiş olan yağmur suyu tasarım/yönetim yerel rehberleri; hesaplama arayüzleri, tasarım ilke ve hedefleri, bakım gereklilikleri, yağmur suyu yönetim araçlarından oluşmakta olup, yağmur suyu yönetiminin peyzaj tasarımına entegrasyonunda yol gösterici nitelik taşımaktadır. Yağmur suyu yönetim anlayışının gelişim sürecinde, küçük bir kent prototipi olarak işlevlenen üniversite kampüsleri ise, iyi örneklerin uygulanması ve literatüre katkı sağlanmasında öncelikli tasarım deneme alanları olarak işlevlenmiştir. Geçtiğimiz 10 yılda yaygınlaşan ve katılımcı üniversite sayısının her geçen gün arttığı Sürdürülebilir Üniversite Kampüsü Değerlendirme Sistemleri, peyzaj performans kavramının üniversite kampüslerinde araştırma-uygulama konusu olarak yaygınlaşmasında etkin olmuştur. Ancak gelişmiş ülkelerdeki üniversiteler yağmur suyu tasarım uygulamaları için bulundukları bölgeye özel hazırlanmış yerel rehberleri referans alabilirken, Türkiye gibi sürdürülebilir yağmur suyu altyapısı olmayan ülkelerdeki uygulamalar için ilgili performans değerlendirme sistemleri tasarım hedefi olarak kabul edilmiştir. Oysaki değerlendirme rehberleri tasarım ve uygulamanın performans çıktılarına odaklanırken, yağmur suyuna odaklanan yönlendirici-rehber ve uygulamalar konuyu planlama, tasarım ve uygulama alanlarında daha derinlemesine ele almakta olan yön göstericilerdir. Bu sebeple referans niteliğinde yerel yağmur suyu tasarım yönlendiricileri bulunmayan ülkelerdeki kampüs çalışmalarında, su yönetiminin peyzaj tasarımına entegrasyonunda etkin olacak minimum asgari tasarım kriterlerinin belirlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Aradaki boşluğun doğru yönlendirilmesi amacıyla bu araştırma; gelişmiş ülkelerdeki sürdürülebilir yağmur suyu uygulamaları ile sürdürülebilir peyzaj tasarımı arasındaki ilişkiselliğin tanımlanması ile, herhangi bir yerde uygulanabilinecek yağmur suyu yönetim ilke ve uygulamalarını içeren bir altlık olarak işlevlenen Kontrol Sistemi (KS) ve bu altlığın peyzaj tasarımına entegrasyonunda yön gösterici olarak işlevlenecek Tasarım Yöntem (TY) önerisinin gelişimi üzerine kurgulanmıştır. Öneriler İTÜ Ayazağa Kampüs'ü pilot alanında yapılan yağmur suyu yönetim / tasarım denemeleri ile eşzamanlı olarak üretilmiştir. Çalışma kapsamında yapılan Literatür araştırmasından elde edilen yerden bağımsız veriler ile desteklenen Kontrol Sisteminin, oluşum ve uygulama aşamasında pilot alan ile ilişkisinin tasarım yöntemine etkisi, yağmur suyu tasarımının alandan bağımsız olamayacağı ve bu nedenle her kurumun kendi özelleşmiş yağmur suyu tasarım/yönetim rehberini oluşturması gerekliliği sonucunu da doğurmuştur. Bu sebeple öneri çalışma, geliştirilerek kurumsal bir tasarım rehberine altlık oluşturabilecek nitelikte kurgulanmıştır. Çalışma kapsamında sürdürülebilir üniversite kampüslerinde su yönetimi, sürdürülebilir alternatif yağmur suyu yönetim yaklaşımları, yağmur suyu yönetim yerel rehberleri, üniversiteler için hazırlanmış performans değerlendirme sistemleri incelenmiştir ve inceleme sonunda sürdürülebilir yağmur suyu yönetim/tasarımının ilkesel ve uygulama odaklı içeriği ortaya konmuştur. Elde edilen bilgiler doğrultusunda hazırlanan Kontrol sistemi içeriği 9 başlıktan oluşmakta olup, yağmur suyu tasarımı için gerekli olan asgari kriterleri içermektedir. Bu başlıklar sırasıyla; yağmur suyu yönetim analizleri, yağmur suyu hesap özetleri, tasarım soru ve yaklaşımları, alan kirleticileri, kısıtlayıcılar ve araçlar arayüzü, yapısal olmayan yağmur suyu yönetim pratikleri, ön arıtma zinciri oluşturulması, maksimum su tasarrufu hesap şablonu ve performans hesaplarıdır. Tasarım yöntemi ise Kontrol Sisteminin İTÜ Ayazağa yerleşkesine uygulanması aşamasında oluşturulmuştur. Kontrol sisteminin peyzaj tasarımına entegrasyonunu amaçlayan tasarım yöntemi, peyzaj tasarım aşamalarına paralel olarak şekillendirilerek, kontrol sisteminin bir peyzaj projesi oluşum aşamalarına nasıl dahil olacağını tariflemektedir. Aşamaların analiz, sentez, konsept stratejilerin geliştirilmesi, avan proje oluşturulmasına ek olarak, tasarım performans değerlerlendirmesini de içermesiyle, tasarımcının tasarım önerisini kontrol ederek gerekli uyarlamaları yapabilmesi öngürülmüştür. İTÜ pilot alanında uygulanan tasarım yöntemi, analiz aşamasında elde edilen veriler ile elde edilen üst ölçek sentezlerin, alt ölçek kararları yönlendirecek şekilde yorumlanmasına örnek teşkil etmektedir. Yer bağımsız veriler ile kurgulanmış kontrol sisteminin, alandan beslenen bir tasarım yöntemi ile uygulanması ile yağmur suyu tasarımının çalışma alanı özelinde ele alış biçimi kademeli olarak ortaya konmuş, alana özel stratejiler geliştirme önerileri ile de kurumsal rehber altyapı oluşumunu destekleyici bir niteliğe büründürülmüştür. Öneri kontrol sistemi ve tasarım yöntemi proje yönetim ve kontrol birimlerinin eksikliğinin yaşandığı, yağmur suyu yönetim altyapısının geleneksel yöntemlerle sınırlı kaldığı, araştırma ve uygulama alanında yeterli gelişme kaydedemediği için yerel rehber eksikliği yaşanan yerlerde kullanılabileceği gibi, geliştirilerek alana özel yerel rehber oluşturulması içinde bir altlık teşkil etmektedir. Çalışma peyzaj mimarları, yağmur suyu tasarımı ile ilgili meslek disiplinleri, sürdürülebilirlik ile ilgilenen kampüs içi birimler tarafından tasarım aracı; akademisyenler ve öğrenciler tarafından eğitim aracı; kamu, işveren ve yönetici birimler tarafından kontrol aracı olarak kullanılacak bir referans oluşturmaktadır. Asgari tasarım kriterlerini içermesi ve tasarımcıyı yönendirecek pratik arayüzlere sahip olması ile peyzaj tasarımında yağmur suyu yönetimini tasarımcı insiyatifinden çıkartarak, kantitatif temelli yönteme dayandıran bir sürece yönlendirecektir.

Özet (Çeviri)

With the acceptance of ecosystem-based approaches in water resources management in sustainable cities, there have been radical changes in the management of urban water at the end of the 1980s. Following the sustainable water design/management approaches (LID, WSUD, SUDS...etc.) accepted by different countries, the concept of landscape performance has developed, and local guidelines and design interfaces have emerged for the implementation of high-performance landscapes with evaluation systems aiming to measure sustainability. Stormwater design/management local guidelines, which adopt common principles but are specialised for the location where they are used, consist of calculation interfaces, design principles and objectives, maintenance requirements, and stormwater management tools, and guide the integration of stormwater management into landscape design. In the development process of stormwater management concept, university campuses, which function as a small city prototype, have functioned as priority design trial areas for the implementation of good practices and contribution to the literature. The proposals developed through research, implementation, performance measurements and the results obtained have had a pioneering role in the development of the R&D pillar of the subject with in-house principles and/or guidelines that suggest the implementation of the relationship between stormwater management and landscape design in accordance with qualitative principles and methods. The Sustainable University Campus Assessment Systems such as UI Green Metrics, which have become widespread in the last 10 years and the number of participating universities has increased day by day, have been effective in promoting the concept of landscape performance as a research-application subject in university campuses. However, while universities in developed countries can refer to local stormwater design guides prepared for spesific regions, requirements of performance assessment systems have been accepted as design targets for applications in countries which does not have sustainable stormwater infrastructure such as Turkey. Whereas evaluation guidelines focus on the performance outcomes of design and implementation, guidelines and practices that focus on stormwater are more in-depth in addressing the issue in planning, design and implementation. For this reason, there is a need to determine the minimum design criteria that will be effective in integrating stormwater management into landscape design in campus studies in countries where there are no reference local stormwater design guidelines. In order to address this gap, this research is based on the development of a Control System (KS), which functions as a foundation that includes stormwater management principles and practices that can be applied anywhere, and a Design Method (TS) proposal that will function as a guide for the integration of this foundation into landscape design by defining the relationality between sustainable stormwater practices in developed countries and sustainable landscape design. The proposals were produced simultaneously with the stormwater management / design trials carried out in the pilot area of ITU Ayazaga Campus. The effect of the relationship of the Control System, which is supported by the location-independent data obtained from the literature research conducted within the scope of the study, with the pilot area during the formation and implementation phase, on the design method has also led to the conclusion that stormwater design cannot be independent of the area and therefore each institution should create its own specialised stormwater design/management guide. For this reason, the proposed study has been designed to form the basis for an institutional design guide. In order to address this gap, this research is based on the development of a Control System (KS), which functions as a foundation that includes stormwater management principles and practices that can be applied anywhere, and a Design Method (TY) proposal that will function as a guide for the integration of this foundation into landscape design by determining the relevance between sustainable stormwater practices and sustainable landscape design in developed countries. The proposals were developed in parallel with the stormwater management / design studies carried out in the pilot area of ITU Ayazaga Campus. The effect of the relationship with the pilot area to the design method during the formation and implementation phase of the Control System, which is supported by the location-independent data obtained from the literature research conducted within the scope of the study, has also led to the conclusion that stormwater design cannot be independent of the area and therefore each institution should create its own specialised stormwater design / management guide. For this reason, the proposed study has been designed to form the basis for an institutional design guide. Within the scope of the study, stormwater management in sustainable university campuses, sustainable alternative stormwater management approaches, stormwater management local guidelines, performance evaluation systems developed for universities were analysed and as a result the principled and practice-oriented content of sustainable stormwater management/design was revealed. The content of the control system prepared in accordance with the information obtained consists of 9 titles and includes the minimum criteria required for stormwater design. These headings are; stormwater management analyses, stormwater calculation summaries, design questions and approaches, area pollutants, constraints and tools interface, non-structural stormwater management practices, pre-treatment chain creation, maximum water saving calculation template and performance calculations. In the analyses and calculations section of the ITU specific case, it is presented how basin characteristics will be effective in the selection of stormwater tools, how stormwater calculations can be used as a design tool beyond pure engineering processes by taking into account the landscape boundaries and processing them into the interface as summary data. Design questions and approaches, area pollutants sections, compiled from the literature study, include the works that are absolutely mandatory to be done at the planning and design scales in stormwater works and the works that can be done specifically for the area. The constraints and tools interface is an algorithm, that stormwater tools which are suitable for the site constraints can be selected and the performance information of the obtained tool obtained. The pre-treatment chain is a matrix suggestion that assists in the creation of an implementation chain to increase the treatment capacity of the selected stormwater management tools. The water saving template in which all water systems can be analysed together and the performance calculations guiding the prediction of the success of the proposed design, constitute the content of the control system. The design method was created during the application of the Control System to ITU Ayazağa campus. The design method, which aims to integrate the control system into landscape design, is shaped in parallel with the landscape design stages and describes how the control system will be included in the formation stages of a landscape project. The phases include analysis, synthesis, development of conceptual strategies, preliminary project and design performance evaluation, so that the designer can check the design proposal and make necessary adaptations. The design method applied in the ITU pilot area is an example of interpreting the upper scale syntheses formed in line with the data obtained in the analysis phase in a way to guide the lower scale decisions. The implementation of the proposed location-independent control system with a site-dependent design method, the gradual evaluation of stormwater design and management in the ITU study area, the suggestions for developing specific strategies for the study area, the proposed control system and the design method have been qualified to support the formation of an institutional guideline infrastructure. The proposed control system and design method can be used in places where there is a lack of project management and control units, where stormwater management infrastructure is limited to traditional methods, where there is a lack of local guide due to insufficient development in the field of research and implementation, as well as constituting a basis for the development of a local guide specific to the area. The study serves as a reference to be used as a design tool by landscape architects, professional disciplines related to stormwater design, on-campus units interested in sustainability; as an educational tool by academics and students; and as a control tool by the public, employers and administrators. By including minimum design criteria and having practical interfaces to guide the designer, it is expected to direct stormwater management in landscape design to a process relying on a quantitative-based design method, freeing it from the designer's initiative.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    650108

    Suya duyarlı kent uygulamaları: İstanbul Ataköy atıksu toplama havzası örneği

    Water sensitive city practices: Istanbul Ataköy wastewater collection catchment example

    HATİCE KAPLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ FUAT AYDIN

  2. Tez No

    445107

    Yaşayan kabuk sisteminin yağmur suyu kontrolüne etkisi: İTÜ Taşkışla Yerleşkesi

    The effect of living envelope system on storm water management: ITU Taskisla Campus case

    MELİKE ERSOY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLTEN ASLIHAN TAVİL

  3. Tez No

    682078

    Dikey bahçelerin sürdürülebilirliğinin ölçülmesi amaçlı değerlendirme sistemi geliştirilmesi

    Developing an evaluation system for measuring the sustainability of vertical gardens

    PARASTOU ANSARI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED ALİ ÖRNEK

  4. Tez No

    706278

    Kentsel alanlarda yağmur suyu yönetiminin mekânsal bileşenlerinin Üsküdar meydanı havzası üzerinden değerlendirilmesi

    Üsküdar square basin evaluation of spatial components of rainwater management in urban areas

    GÖKNUR GÜLCÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAYRİYE EŞBAH TUNÇAY

  5. Tez No

    860498

    Su kaynaklarının kente olan katkıları: Aksaray ili su kaynaklarının değerlendirme potansiyeli

    Contributions of water resources to the city: Evaluationpotential of water resources of Aksaray province

    ESRA ZEYNEP COŞKUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi Üniversitesi

    Çevre Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BİROL KAYRANLI

Geri Dön