İstanbul anadolu yakasındaki tarihi iskele yapılarının mimari özellikleri ve koruma sorunları
Architectural features and conservation problems of historical pier structures on the asian side of İstanbul
- Tez No: 856233
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ÖMER FARUK TUNCER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 242
Özet
Osmanlı Dönemi'nde İstanbul'da Boğaziçi ulaşımı çoğunlukla denizden yapılmaktaydı. Başlangıçta kent içi deniz ulaşımı kayıklarla sağlanmakta olup, 19. yüzyıl ortalarına kadar gemilerin yanaşmasına, yolcu ve yük indirip bindirmesine uygun iskeleler bulunmamaktaydı. Kayıkların yanaştığı iskeleler suya doğru uzanan ahşap iskeleler biçimindeydi. 1855'te Şirket-i Hayriye'nin kurulması ile buharlı gemiler deniz ulaşımında kullanılmaya başlanmış olup, sonraki yıllarda gemilerin yanaşmasına uygun iskeleler inşa edilmiştir. Şirket-i Hayriye'nin yaptırdığı iskeleler yapım tekniğine göre ahşap karkas ve kagir yığma olarak ikiye ayrılabilmektedir. İskeleler yapıldığı dönemin mimarlık anlayışı olan Birinci Ulusal Mimarlık akımını yansıtmaktadır. Ahşap iskelelerin hepsi genellikle aynı mimari özelliklere sahip olup, sadece iskele işlevinde kullanılmakta ve tek katlı, dikdörtgen plan şeması göstermektedir. İskelelerin içinde yolcu salonu, memur ve çımacı odaları, gişe, depo, wc ve dış kısımda yan cephede yolcu çıkış mahali tasarlanmıştır. Ahşap iskelelerin vapur yanaşma platformu ve kazıkları da ahşap olarak yapılmıştır. Bu iskeleler yıllar içinde maruz kaldıkları bozulmalar, geçirdikleri niteliksiz onarım xx ve müdahaleleler sonucu kullanılamaz hale gelmiş ve betonarme veya çelik karkas sistemli olarak yeniden yapılmıştır. Cepheleri ahşap kaplanmıştır. Kagir iskele binaları ise kesme taş veya tuğla malzemeden inşa edilmiştir. Bazılarının cepheleri kesme taş görünümünde sıvanmıştır. Çoğunlukla iki katlı olan kagir iskeleler, iskele işleviyle birlikte dükkan, dernek, kafeterya gibi ikinci işleve sahiptir. Ahşap iskelelere oranla az sayıda olan kagir iskeleler yoğun süslemelere sahiptir. Bu iskelelerin yanaşma platformu ve kazıkları ahşap veya beton olarak yapılmıştır. Zaman içerisinde çeşitli müdahaleler geçiren kagir iskeleler, yakın tarihlerde yapılan restorasyonları sonucu özgün halini büyük oranda korumaktadır. İstanbul'un önemli kültür miras yapılarından olan, yer aldıkları çevrelerde sosyal ve kültürel merkezler haline gelen iskelelerin özgün halleriyle korunarak gelecek nesillere aktarılması gerekmektedir. Bu amaçla iskelelerin düzenli olarak bakım ve onarımları yapılmalı, gerekli durumlar olduğunda iskelelere yapılacak müdahaleler özgün niteliklerine zarar vermeden, mümkün olduğunca geri dönüştürülebilir şekilde olmalıdır.
Özet (Çeviri)
During the Ottoman period, transportation on the Bosphorus in Istanbul was mostly carried out by sea. Initially, urban maritime transportation was provided by boats, and until the mid-19th century, there were no piers suitable for ships to dock and load/unload passengers and cargo. The piers where boats docked were in the form of wooden bridges extending towards the water. With the establishment of the Sirket-i Hayriye in 1855, steamships began to be used in maritime transportation, and piers suitable for the docking of ships were built in the following years. The piers built by Sirket-i Hayriye can be divided into two as wooden frame and masonry according to the construction technique. These piers reflect the First National Architectural movement, which was the architectural approach of the period in which they were built. All of the wooden piers generally have the same architectural features, are used only as piers and show a single-story, rectangular plan scheme. Inside the piers, there are passenger lounge, officer and ferryman's rooms, ticket booths, storage, wc and a passenger exit area on the side outside. The ferry docking platform and pilings of wooden piers are also constructed from wood. These wooden piers have become unusable as a result of deterioration, unqualified repairs and interventions they have been exposed to over the years. And they have xxii been rebuilt with reinforced concrete or steel frame systems. The facades of these piers are covered with wood. The masonry pier buildings are constructed of cut stone or brick. The facades of some of them are plastered to look like cut stone. The masonry piers, which are mostly two-storied, have a second function such as shops, associations, and cafeterias in addition to the pier function. The masonry piers, which are fewer in number compared to the wooden piers, have intense ornaments. The docking platforms and pilings of these piers are made of wood or concrete. The masonry piers, which have undergone various interventions over time, have largely preserved their original state as a result of recent restorations. The piers, which are one of the important cultural heritage structures of Istanbul and have become social and cultural centers in their surroundings, should be preserved in their original condition and passed on to future generations. For this purpose, the piers should be regularly maintained and repaired, and the interventions to be made to the piers when necessary, should be recyclable as much as possible without damaging their original qualities.
Benzer Tezler
- Larisa (Buruncuk) Akropolü'nü çevreleyen geç arkaik surlar
The late archaic acropolis circuit of Larisa (Buruncuk)
ERTUNÇ DENKTAŞ
Doktora
Türkçe
2024
Arkeolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEJAT TURGUT SANER
PROF. DR. CHRİSTİNE BRUNS ÖZGAN
- İstanbul Boğazı Anadolu Yakası iskele meydanları
Pier squares at the Anatolian Side of the Bosphorus in Istanbul
TUBA UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERVER FUNDA KERESTECİOĞLU
- Üsküdar'ın vakıf eser kültür mirası ve korunması için öneriler
Uskudar?s waqf cultural heritage and proposals for it?s conservation
BETÜL GELENGÜL EKİMCİ
Doktora
Türkçe
2011
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ZEYNEP AHUNBAY
- Kandilli sit alanının sayısal ortamda değerlendirilmesi
The evaluation of Kandilli historic site on the digital media
ESRA EKŞİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. KUTGÜN EYÜPGİLLER