Mekan tasarımındaki değişimin memetik kuram üzerinden incelenmesi
Examining change in spatial design through memetic theory
- Tez No: 856619
- Danışmanlar: PROF. DR. CEM DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İç Mimari ve Dekorasyon, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İç Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 193
Özet
Memetik kuram, değişimi temel alan bir kültürel evrim modelidir. Biyolojik evrimin yanı sıra kendini yansıtabilen ve organik bulaşma olarak ifade edilen fikirleri tanımlar. Darwin'in evrim çalışmaları, Pasteur'un mikrobiyoloji üzerine incelemesi, Mendels'in genetik aktarımı ön plana çıkaran bilimsel çalışmaların çok öncesinde fikirlerin kopyalanması, çoğalması ve değişimi üzerine bir sav oluşturulabilirdi. Bilim tarihi biyolojiden metafor alan ve sosyal bilgiye sahip geniş bir kitleyi kapsar. Bunun nedeni, insan biyolojik bir varlık olduğu kadar, aynı zamanda sosyal bir varlıktır. Dolayısıyla kalıtım birimlerini tanımlamada biyolojik evrimin önemli olduğu kadar, sosyal bilginin tanımlanmasında da memetik evrim o kadar önemlidir. Sosyal bilgi temelinde ele alınan memetik kuram, fikirlerin evrimi için de eşit derecede anlaşılacağı düşünülen bir konu olduğu için, günümüzde bilim dalı olarak kabul edilmese dahi, kuramsal açıdan güçlü temellere sahiptir. Literatür açığı kapsamında ele alınan memetik kuramın mekan ile ilişkisi ve bağlamının araştırılması yeni bir bakış sunmak çalışmanın en önemli hedefidir. Bu hedefe ulaşabilmek için biyolojik evrim ve kültürel evrimin paralelliği ile gelen değişim kavramı, mekansal ölçekte 'insan değişirse tasarım değişir' hipotezi odağında incelenmiştir. Ek olarak çalışma, interdisipliner bağlamda akademik yayınlara sahip Journal of Memetics dergisi ile Symposium on Memetics bildiri özetlerinin incelenmesi temel alınmıştır. Çalışmanın strüktürü ise dört ana bölümde ele alınmıştır. Birinci bölümde, tezin amaç, kapsam, yöntem ve hipotezine yer verilmiştir. İkinci bölümde, araştırmanın arka planını oluşturan değişimin kuramsal, teknolojik ve kültürel değerleri incelenmiştir. Ardından evrim kuramı, biyolojik ve kültürel çerçevede ele alınmış ve evrimsel analojilerin değişimi odağa alan mekansal temelleri ortaya koyulmuştur. Üçüncü bölümde, çalışmanın temel anlayışının oluşturulmasına yardımcı olan Journal of Memetics ve Symposium on Memetics kapsamında yayınlanmış olan akademik çalışmalar, tezin hipotezi kapsamında ve interdisipliner bağlamda incelenmiştir. Ek olarak bu sınırlamalardan elde edilen çıkarımlar matrisler ile ortaya koyulmuş ve disiplinlere göre grafiksel analizleri yapılmıştır. Yapılan analizler doğrultusunda memetik kuram tasarım, mimari ve mekan üçgeninde ele alınmıştır. Dördüncü bölümde ise, memetik kuramın 'insan değişirse tasarım değişir' hipotezi odağında ulaşılan mekanın kültürel düzeydeki gelişimine katkı sağlayacak ve analizine imkan tanıyacak çıkarımları ortaya koyulmuştur. Bu incelemeler doğrultusunda, bilim insanlarının memlerin kültürü şekillendirmedeki ve insan davranışını etkilemedeki rolünün keşfedilmesiyle, memetik kuramı odağa alan çalışmalarının gelişmeye devam edileceğini ve mekan tasarımına kuramsal açıdan yeni bir bakış sunulacağını söylemek mümkün olacaktır.
Özet (Çeviri)
The memetic theory is a cultural evolutionary model that revolves around change. It defines ideas that can reflect themselves, expressed as organic contagion, besides biological evolution. Prior to significant scientific studies highlighting Darwin's evolution, Pasteur's microbiology examination, and Mendel's genetic transmission, there could have been a proposition about the replication, proliferation, and alteration of ideas. The history of science encompasses a broad spectrum, drawing metaphors from biology and embracing social knowledge. This is because humans are not only biological beings but also social entities. Hence, just as biological evolution is crucial in defining units of inheritance, memetic evolution holds equal importance in defining social knowledge. The memetic theory, rooted in social knowledge, is considered a subject equally comprehensible for the evolution of ideas, even if not recognized as a scientific field today, it stands on strong theoretical foundations. Exploring the relationship and context of memetic theory with space amidst gaps in the literature constitutes a significant aim of this study. To achieve this objective, the concept of change parallel between biological evolution and cultural evolution, within the hypothesis 'design changes if humans change,' has been scrutinized on a spatial scale. Additionally, the study is based on the analysis of academic publications in the interdisciplinary context, focusing on the Journal of Memetics and abstracts from the Symposium on Memetics. The structure of the study is delineated into four main sections. In the first section, the thesis introduced its objectives, scope, methodology, and hypothesis. The second section delved into the theoretical, technological, and cultural values forming the background of the research on change. It subsequently explored evolutionary theory, considering it within both biological and cultural contexts, elucidating the spatial foundations that focus on change-oriented evolutionary analogies. In the third part, academic studies published within the scope of the Journal of Memetics and Symposium on Memetics were scrutinized within the hypothesis and interdisciplinary context, establishing the limitations of the study. Furthermore, deductions derived from these limitations were presented using matrices and graphically analyzed according to disciplines. Based on the analyses, the memetic theory was examined within the triangle of design, architecture, and space. The fourth section highlighted implications obtained within the hypothesis 'design changes if humans change,' contributing to and allowing an analysis of the cultural development of space achieved through the focus on the memetic theory. Considering these examinations, it is plausible to assert that as scientists continue exploring the role of memes in shaping culture and influencing human behavior, studies centered around memetic theory will persist in development, offering a novel theoretical perspective on spatial design.
Benzer Tezler
- Osmanlı estetizmi ve Aşiyan
Ottoman aestheticism and Aşiyan
UFUK DEMİRGÜÇ
Doktora
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ
- İç mekân tasarımında kullanılan bölücü elemanların mekân kurgusundaki etkisi
The effect of divider elements used in interior design on space organization
SALİHA ÇİNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İç Mimari ve Dekorasyonİstanbul Ticaret Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAPRAK ÖZEL
- Konaklama yapılarının iç mekan biçimlenmesinde kültürel açıdan tasarım - iletişim ölçütlerine bir yaklaşım
An Approach to design - communication principles in physical organisation of the interior space of accommodation facilities in a cultural point of view
FERAY ÜNLÜ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2003
İç Mimari ve DekorasyonHacettepe Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. AYŞE MÜGE BOZDAYI
- Karma gerçeklik teknolojilerinde tipografinin zaman, mekân, hareket ve etkileşim bağlamında incelenmesi ve bir uygulama örneği
Examination of typography in the context of time, space, movement, and interaction in mixed reality technologies and an application example
ONUR AŞKIN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2023
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
DOÇ. ÇETİN TÜKER
- Dar mekanlarda esnek ve fonksiyonel mutfak tasarımları
Flexible and functional kitchen designs in cramped space
GİZEM OKÇUGİL BARIŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESİN SARIMAN ÖZEN