Geri Dön

İstanbul Karacaahmet Mezarlığı'ndaki hattat mezar taşları

Calligrapher tombstones in Istanbul Karacaahmet Cemetery

  1. Tez No: 857942
  2. Yazar: MUSTAFA GENÇ
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FETTAH AYKAÇ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sanat Tarihi, Şehircilik ve Bölge Planlama, Art History, Urban and Regional Planning
  6. Anahtar Kelimeler: Karacaahmet Mezarlığı, Mezarlık, Hattat, Hat Sanatı, Mezar Taşları, Karacaahmet Cemetery, Cemetery, Calligrapher, Calligraphy, Gravestones
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Sanatları Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 163

Özet

Mezar taşları, Türk plastik sanatları içerisinde önemli bir yere sahiptir. Orta Asya'dan itibaren devam eden mezar taşı mimarisi, içinde barındırmış olduğu kültürel unsurlarla adeta birer tarihsel hafızadır. Mezar taşlarındaki yazı biçimi ait olduğu toplumun dokusu hakkında bilgiler de içermektedir. Tam anlamıyla kültürel hafızanın ve kültürel dokunun en önemli tarihi vesikalarından olan mezar taşları, dönem toplumunun önde gelen kimseleri hakkında bilgiler vermesi bakımından önem arz etmektedirler. Gerek Anadolu özelindeki mezar taşları gerekse de Marmara Bölgesi'ndeki mezar taşları bu tarihi vesikaların birer parçasıdırlar. Çalışmanın ana çerçevesi olan İstanbul-Üsküdar Karacaahmet Mezarlığı özelinde olduğu için bu mezarlık hakkında bilgiler verilecektir. Söz konusu mezarlık, Osmanlılar arasında“Peygamber Toprağı”olarak nitelendirilmiştir. Mezarlığın Osmanlı kültürel çağında bu denli bir öneme sahip olması öldükten sonra da buraya gömülmenin önünü açmıştır. Bu nedenle bu mezarlığa gömülmek, Türkler arasında bir gelenek haline gelmiştir. Osmanlı ülkesindeki Müslümanların bu mezarlığa gömülmek istemesindeki diğer bir sebep ise Karacaahmet Mezarlığı'nın İslam dünyasının Kutsal toprakları olarak bilinen Mekke ve Medine şehirleriyle olan kara parçası bütünlüğüdür. Dolayısıyla bu mezarlığa gömülmek arzusu toplumdaki sosyo-kültürel tabakaların ilk tercihi olmuştur. Bunun sonucu olarak Karacaahmet Mezarlığı'nda toplumun her kesiminden insanların mezarlarına rastlamak mümkündür. Mezarlıkta gömülü olan sanat ve zanaat erbabının yanı sıra saray zümresinden de kimselerin olması yukarıda anlatılan hususu destekler niteliktedir. Bilindiği üzere İslam dünyasında hat sanatının gelişmesine Osmanlı hattatları çok büyük katkılarda bulunmuştur. Ayrıca Osmanlı'nın cihan devleti olarak ortaya çıkışından itibaren hattatlar padişahlara ve şehzadelere hat hocalığı yapmak, sarayın hat işlerini yapmak gibi önemli mevkiler, vazifeler icra etmişlerdir. Yukarıda önemine değindiğimiz bu mezarlıkta bulunan hattatların mezar taşları konusunda akademik bir çalışma yapılmamıştır. Bu sâiklerle yola çıkılan bu çalışmada hattatlar zümresinden olan ve Karacaahmet Mezarlığı'na medfun olan hattatların mezar taşları tanıtılacaktır. Bununla beraber mezar taşlarının fiziki durumu, başlık tipleri, süsleme özellikleri gibi hususlar aktarılacaktır. Çalışma ilk evrede bilimsel araştırma tekniklerinden kaynak tarama ve literatür analiz yöntemleriyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmada aynı zamanda saha araştırmalarıyla elde edilen veriler, çalışmayı belgelendirmek adına katkı sağlamıştır.

Özet (Çeviri)

Gravestones have an important place in Turkish plastic arts. The tombstone architecture, which has been continuing since Central Asia, is almost a historical memory with the cultural elements it contains. The writing style on the tombstones also contains information about the texture of the society to which it belongs. Tombstones, which are literally one of the most important historical documents of cultural memory and cultural texture, are important in terms of giving information about the prominent people of the society of the period. Both the tombstones in Anatolia and the tombstones in the Marmara Region are part of these historical documents. Information about this cemetery will be given as it is specific to the Istanbul-Üsküdar Karacaahmet Cemetery, which is the main frame of the study. The cemetery in question was described as“The Land of the Prophet”among the Ottomans. The high importance of the cemetery in the Ottoman culture, paved the way for people to be berried here after death too. For this reason, it has become a tradition among the Ottoman muslims to be buried in this cemetery. Another reason why Muslims of the Ottomans want to be buried in this cemetery is the land integrity of the Karacaahmet Cemetery with the cities of Mecca and Medina, known as the Holy lands of the Islamic world. Therefore, the desire to be buried in this cemetery has been the first choice of the socio-cultural layers in the society. As a result, it is possible to come across the graves of people from all walks of life in the Karacaahmet Cemetery. The fact that there were people from the ordinary palace workers, as well as the art and craftsmen buried in the cemetery, supports the above-mentioned point. As it is known, Ottoman calligraphers made great contributions to the development of calligraphy in the Islamic world. In addition, since the emergence of the Ottoman Empire as a world state, calligraphers performed important positions and duties such as teaching calligraphy to the sultans and his childirens, doing the calligraphy works of the palace. There has been no academic study on the tombstones of calligraphers in this cemetery, the importance of which we have mentioned above. In this study, which started with these motives, the tombstones of the calligraphers who were from the calligraphers group and who were buried in the Karacaahmet Cemetery will be introduced. In addition, issues such as the physical condition of the tombstones, head types, ornamental features will be conveyed. The study was carried out with the methods of literature review and literature analysis, which is one of the first scientific research techniques. At the same time, the data obtained through field research contributed to documenting the study.

Benzer Tezler

  1. Üsküdar ilçe merkezinde şehir içi arazi kullanılışı

    Başlık çevirisi yok

    Z.AYLA KILIÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1991

    Coğrafyaİstanbul Üniversitesi

    PROF.DR. NAZMİYE ÖZGÜÇ

  2. Sadeddin Nüzhet Ergun'un hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri

    Sadeddin Nüzhet Ergun's life, works and his mystical views

    ABDULLAH AKSOY

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2020

    DinKarabük Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HAMDİ KIZILER

  3. İstanbul Karacaahmet Mezarlığı 22 numaralı adadaki mezar taşları

    The gravestones in 22nd square of İstanbul Karacaahmet Cemetery

    SALİHA BOZER BAYRAKTAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Sanat TarihiGazi Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ZEKİ İBRAHİMGİL

  4. İstanbul Karacaahmet Mezarlığı 12. adada yer alan mezar taşları

    Tombstones in Istanbul's Karacaahmet Cemetery on the 12th square

    HİLAL AÇMAZ TEMİZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Sanat TarihiAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ DEMET ÖRNEK

  5. İstanbul mezarlıklarının peyzaj planlama, tasarım ve bakım çalışmaları açısından incelenmesi, Karacaahmet Mezarlığı örneği

    An analysis of Istanbul cemeteries with regard to landscape planing, design and maintenance, Karacaahmet cemetery as an example

    VAHİT ÖZKARDAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Peyzaj MimarlığıBahçeşehir Üniversitesi

    Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. YILDIZ AKSOY