Yönetim ve psikoloji üzerine eleştirel bir inceleme
A critical review of management and psychology
- Tez No: 858418
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OZAN ZENGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Psikoloji, Public Administration, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 350
Özet
Psikolojinin bir bilim olarak ortaya çıkması 19. yüzyılın sonunda Kıta Avrupası'nda gerçekleşmiştir. 19. Yüzyıl aynı zamanda sanayi kapitalizminin de geliştiği dönemdir. Kapitalizm öncesi görülen, genel olarak zora dayalı toplumsal kontrol ve işgücü denetimi yöntemleri endüstriyel kapitalizmle birlikte yerlerini sistematik ve bilimsel yöntemlere bırakmıştır. Psikoloji de hem bir bilim hem de pratikler alanı olarak işgücü denetimi ve toplumsal kontrolü sağlamada araçsal bir rol üstlenmiştir. Psikolojinin kuramsal içeriği ve uygulama araçları Fransa'da ve ABD'de farklı biçimlerde gelişmiş, bu gelişimin hem nedeni hem de sonucu olarak Fransa'da kamucu, toplumsal hijyen odaklı, politik hedefleri olan ve desteğini Cumhuriyetten ve devletten alan bir psikoloji bilimi söz konusu olmuştur. ABD'de ise piyasanın ihtiyaçlarına dönük, bireylere yönelik zihinsel hijyen odaklı, politik hedefleri olmayan ancak sermaye sınıfının finansal desteği ile kuram ve pratiklerinde sermayenin belirleyiciliğinde gelişen bir yeni psikoloji doğmuştur. Bu farklılaşma, tezin iddiası doğrultusunda, psikolojinin tarihsel, toplumsal ve iktisadi koşullarla şekillendiğini göstermektedir. ABD yeni psikolojisinin temellerinde pragmatizm, ampirisizm, işlevselcilik, araçsal rasyonalite ve profesyonelliğin sermaye sınıfı tarafından piyasa için biçimlendirilmesi yer almaktadır ve bu yeni disiplin işgücü denetimi ile toplumsal kontrolü sağlamada“sermayenin hizmetkarı”konumunda yer almıştır. ABD yeni psikolojisi 1920'ler ile birlikte küresel ölçekte egemen psikoloji haline gelmiştir. Bu anaakım psikoloji günümüze dek, ekonomik krizlerin yol açtığı toplumsal hareketlere ve işgücü ilişkilerine müdahaleye yönelik yalnızca pratik araçlar değil aynı zamanda ideolojik işlevler yüklenen kuramsal paradigmalar üretmiştir. Söz konusu paradigmalar ve pratikler kapitalist birikim rejiminin ekonomik ve yapısal krizlerine göre şekillenmiş, toplumsal kontrol ve işgücü denetiminin sürekliliğini sağlama işlevlerini üstlenmiştir. Anaakım psikoloji bu araçsal konumunu sürdürmeye devam etmektedir.
Özet (Çeviri)
Psychology emerged as a science in Continental Europe at the end of the 19th century. The 19th century is also the period in which industrial capitalism developed. The generally coercive social control and labour force control methods seen before capitalism were replaced by systematic and scientific methods with industrial capitalism. Psychology, both as a science and a field of practices, has played an instrumental role in ensuring labour force control and social control. The theoretical content and application tools of psychology developed in different ways in France and the USA, and as both the reason and the result of this development, a publicist, social hygiene-oriented science of psychology emerged in France, with political goals and support from the Republic and the state. In the USA, a new psychology was born that was oriented to the needs of the market, focused on mental hygiene for individuals, did not have political goals, but developed under the financial support of the capital class and the determination of capital in its theories and practices. This differentiation, in line with the claim of the thesis, shows that psychology is shaped by historical, social and economic conditions. The foundations of the US new psychology include pragmatism, empiricism, functionalism, instrumental rationality and the shaping of professionalism by the capital class for the market, and this new discipline has become the“servant of capital”in ensuring labor control and social control. US new psychology became the dominant psychology on a global scale by the 1920s. To date, this mainstream psychology has produced theoretical paradigms that serve not only practical tools but also ideological functions for intervening in social movements and labor relations caused by economic crises. The paradigms and practices in question were shaped according to the economic and structural crises of the capitalist accumulation regime and assumed the functions of ensuring the continuity of social control and labor force control. Mainstream psychology continues to maintain this instrumental position.
Benzer Tezler
- Los Personajes y los temas en las novelas de unamuno
Başlık çevirisi yok
HALE GÖKNAR
Doktora
İspanyolca
1989
DilbilimAnkara Üniversitesiİspanyol Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUZAFFER ARIKAN
- Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması
Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias
MAHMUT AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
FelsefeAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI
- Personel yönetiminden stratejik insan kaynakları yönetimine geçiş: Emeğin örgütsüzleştirilmesi stratejisi üzerine bir inceleme
Transition from personnel management to strategic human resources management: A study on the disorganization strategy of labor
TEYMUR SARKHANOV
- Havayolları reklamlarının uçakta cinsel tacize etkisi: Fail üzerinden bir inceleme
The role of airline ads on sexual harrasment in airplanes: An investigation through the harrasser
ÖZLEM ÇAPAN ÖZEREN
Doktora
Türkçe
2021
PsikolojiMaltepe Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ŞİMGA
- Neoliberal politik ekonomi üzerine felsefi soruşturma
Philosophical enquiry into neoliberal political economy
ADNAN AKAN