Başörtüsü yasağı ve serbestleştirme dönemlerinde örtünmeden çıkma deneyimi: Fenomenolojik bir araştırma
The experience of unveiling during the headscarf ban and liberalization period: A phenomenological research
- Tez No: 859128
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BETÜL DUMAN BAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnsan ve Toplum Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Araştırmanın amacı, 1980 sonrası yaşanan türban yasağı ve 2013 sonrası başörtüsü serbesliğinin örtünmeden çıkma deneyimi üzerindeki etkilerini bu deneyimi gerçekleştirmiş kadınların temel motivasyonları üzerinden saptamaktır. Bu kapsamda örtünün Kemalist modernleşme ve İslamcılık karşısındaki konumu ve yaşanan siyasal gelişmelerin bir sonucu olarak yasaklanması ile sonrasında serbestleştirilmesi süreçlerinde örtünmeden çıkan kadınların deneyimleri üzerinden bir kuşak karşılaştırması yapılması hedeflenmiştir. Araştırma nitel araştırma türlerinden fenomenolojik araştırma deseninde yürütülmüştür. Kartopu örnekleme terkniği ile belirlenmiş olan çalışma grubunu, 1980 sonrası yaşanan türban yasağını deneyimlemiş ve bu süreçte örtünmeden çıkmış erken kuşak kapsamındaki 5 kadın ve 2013 başörtüsü serbestliği sürecini deneyimlemiş ve bu süreçte örtünmeden çıkmış genç kuşak kapsamındaki 5 kadın oluşturmaktadır. Çalışmaya ayrıca verilerin doğruluğuna katkıda bulunmak amacıyla veri üçgenleme yapılarak konuyla ilgili deneyimlerin paylaşıldığı Reçel Blog'da yer alan blog yazıları dâhil edilmiştir. Veriler yarı yapılandırılmış görüşmeler ve blog incelemesi ile elde edilmiş olup, araştırmanın doğruluk ve onaylanabilirliğini artırmak için katılımcı teyidi alınmıştır. Elde edilen veriler ise içerik analizine tabi tutulmuş, in-vivo tekniği kapsamında katılımcıların ifadelerinden direkt ulaşılan canlı kodlar, kategoriler ve temalar ile sunulmuştur. Sürecin doğruluğunu sağlamak için iki kodlayıcı aynı veri kümesini kodlamıştır. Araştırmanın sonuçları, deneyimin özünü yakalayan iki dokusal temanın olduğunu göstermektedir: Birincisi Post-Spiritüalizm: Dindarlığın Yeniden Yorumlanması; ikincisi ise başörtüsü şiddetine ve telafi ihtiyacına karşı Sosyo-Psikolojik Bedeller olarak öne çıkmıştır. İlk tema, itiraz ve deneyimin üç bileşenli indirgenmiş bir tasviridir: din, aile ve toplumsal cinsiyet. İkinci tema ise,“Toplumsal Dışlanma: Eşit Görünür ve Görünmez Olma Arzusu”,“Öz Saygı: Kabul Görme Arzusu”,“Görsellik: Öz Değer ve Güzellik Arzusu”kategorilerinin oluşturduğu deneyimin genel ifadesi olmuştur. Belirlenen kategori ve temalar, deneyimin özünü ifade etmekte olan“Büyünün Bozumu ve Yeniden Büyülenme”yapısal temasını oluşturmuştur. Katılımcıların çoğu için örtünmeden çıkma sonrası yaşamın yeni bir bir başlangıcı temsil ettiği görülmüştür. Örtünmenin de örtünmeden çıkmanın da bir mücadele ve şiddet içerdiği ifade edilmiştir. Elde edilen veriler, her iki kuşağın da erken yaşta örtüye girmesinin örtünmeden çıkmalarında etkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca genç kuşak tarafından toplumsal cinsiyet vurgusunun öne çıktığı ve yaşa bağlı olarak görünüşün önem kazandığı saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of the research is to determine the effects of the headscarf ban after 1980 and the freedom to wear the headscarf after 2013 on the experience of unveiling through the basic motivations of women who have undergone this experience. In this context, it is aimed to make a generational comparison through the position of the veil against Kemalist modernization and Islamism and the experiences of women who removed headscarves during the processes of banning and liberalization as a result of political developments. The research was conducted using phenomenological research design, one of the qualitative types of research. The study group of the research, determined by the snowball sampling technique, consists of 5 women from the early generation who experienced the headscarf ban in the 1980s and unveiled in this process, and 5 women from the younger generation who were unveiled during the 2013 headscarf liberalization process. Blog posts on Reçel Blog, where experiences about the subject are shared, were also included in the study in order to enhance the credibility of the data (data triangulation). Besides, the member checking for my interpretation of the findings was used to increase the credibility of the research. For data analysis, the live codes directly obtained from the participants' expressions were used. Two coders coded the same material to ensure process trustworthiness. The results show that there are two textural themes that capture the essence of the experience: the first is postspiritualism and the reinterpretation of religiosity; the second is the motivation of socio-psychological costs against headscarf violence and the demand for compensation. The first theme is a reduced portrayal of the experience of objection and questioning, with three components: religion, family, and gender. The second theme has been the general expression of the experience generated by“Social Exclusion”,“Self-Esteem: Demand for Identity Recognition”,“Visuality: Self-Worth and Beauty”categories. The determined categories and themes formed the structural theme of“Disenchantment and Reenchantment”, which expresses the essence of the experience. For most of the participants, life after removing the veil represented a fresh start, and the need for compensation was assessed in this regard. It has been said that there is struggle and violence involved in both wearing and taking off the hijab. According to findings, it was determined that both generations started wearing the hijab at a young age, which was effective in their unveiling process. It was also found that younger generation place more stress on gender, that the importance of appearance rises with age, and that the emphasis on individualization in religion attracts notice.
Benzer Tezler
- Yeni Şafak gazetesinin yayın politikası ve haber söylemi
Publication policy and news discourse of Yeni Şafak newspaper
ELİF ŞARK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
GazetecilikMarmara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENGÜL ÖZERKAN
- Türkiye'deki başörtüsü yasağının işgücü piyasası üzerine etkisi
The effect of the headscarf prohibition in Turkey on the labor market
MERYEM KAMACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiGebze Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ANIL MERCAN
- Hijab in France: Women's Rights as Multiple Modernity Claims
Fransa'da Başörtüsü: Çoklu Modernite Talepleri Olarak Kadın Hakları
RAVZA ALTUNTAŞ ÇAKIR
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Siyasal BilimlerUniversity of DurhamKamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MARİA DİMOVA-COOKSON
- 2000'ler Türkiye'sinde Müslüman kadının 'Kadın Sorunu'
The woman Question of Turkey's Muslim women in the 2000s
YASEMİN YÜCE TAR
Doktora
Türkçe
2013
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİYAZİ USTA
- Gelenek-modernlik arasında günümüz Türkiye'sinde başörtülü kadının kamuda çalışma sorunu(Şanlıurfa ili örneği)
The problem of work of the veiled women in the public sector in modern-traditional contemporary Turkey (A case of Sanlıurfa Province)
ZELİHA AĞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
SosyolojiHarran ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CELİL ABUZAR