Öz düzenleyici model kapsamında transdiagnostik yapıların hipertansiyon ve diyabet hastalarında değerlendirilmesi: Başa çıkma ve duygu düzenlemenin aracı rolü
The assessment of the transdiagnostic factors within the self-regulatory model in hypertensive and diabetic patients: The mediating role of coping and emotion regulation
- Tez No: 859370
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BERNA AKÇINAR YAYLA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Öz Düzenleyici Model, Hastalık Temsilleri, Kronik Hastalıklar, Self -Regulatory Model, Illness Representations, Chronic Illnesses
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Işık Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Bu araştırma, kronik hastalık tanılı kişilerin, hastalık temsillerinin duygu düzenleme, başa çıkma stilleri ve olumsuz ruh sağlığı sonuçları ile ilişkisini Öz Düzenleyici Model çerçevesinde incelemektedir. Araştırmanın temel amaçları, kişilerin algıladıkları hastalık tehdidi ile olumsuz ruh sağlığı sonuçları arasındaki ilişkiyi incelemek ve bu ilişkide var olan potansiyel mekanizmaların aracı rolünü test etmektir. Araştırmaya diyabet, hipertansiyon ve diyabet hipertansiyon eş tanısı bulunan 307 kişi (207 kadın, 100 erkek) katılmıştır. Ayrıca, araştırmanın katılımcılarından oluşan küçük bir örneklem ile yarı yapılandırılmış görüşmelerden oluşan bir nitel çalışma uygulanmıştır. Araştırmada katılımcılara Sosyodemografik Özellikler ve Veri Formu, Kısa Yeti yitimi Anketi, Kısa Hastalık Algısı Ölçeği, Stresli Durumlarla Başa Çıkma Envanteri- Kısa Form, Duygu Düzenleme Anketi ve Kısa Semptom Envanteri Depresyon, Anksiyete, Somatizasyon alt ölçekleri uygulanmıştır. Başa çıkma ve duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolünün sınandığı yol analizi modeli R Studio programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, katılımcıların hastalık temsilleri puanı depresyon, anksiyete ve somatizasyon belirtilerini yordamaktadır. Katılımcıların hastalıklarına dair algıladıkları tehdit arttıkça depresyon anksiyete ve somatizasyon belirtileri de şiddetlenmektedir. Yol analizi bulguları, hastalık temsilleri ile depresyon ve anksiyete belirtileri arasında duygu odaklı ve çözüm odaklı başa çıkmanın aracı rolünü göstermektedir. Araştırmanın nitel analiz aşamasında ise, yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen veriler ise Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Görüşmelerden elde edilen bulgulara göre üç ana tema ortaya çıkmıştır. Bu temalar“Tanıdan sonra hasta kimliği”,“Psikososyal zorluklar ve destek kaynakları”,“Sağlık sistemi içinde diyabet tanılı olmak”şeklindedir. Nicel ve nitel analizlerden elde edilen bulgular, diyabet ve/veya hipertansiyon tanılı kişilerde Öz Düzenleyici Model 'in temel çerçevesini doğrulamaktadır. Diyabet ve hipertansiyon hastalarının olumsuz sağlık sonuçlarının kontrol altına alınması ve yaşam kalitelerinin yükseltilmesinde, hastalık temsilleri ve başa çıkma stratejilerinin göz önünde bulundurulması önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
Within the framework of the Self-Regulatory Model, this study investigates the relationships between illness representations and emotion regulation, coping mechanisms, and adverse mental health outcomes for people with chronic illness. The research aims to examine how perceived illness threats affect mental health outcomes and determine if there are any mechanisms that mediate this relationship. A total of 307 individuals (207 women and 100 men) with diabetes, hypertension, and diabetes-hypertension co-diagnosis took part in the study. In addition, a qualitative study was conducted with a limited sample of participants using semi-structured interviews. The participants also completed the Inventory for Coping with Stressful Situations, the Emotion Regulation Questionnaire, the Sociodemographic Characteristics and Data Form, the Brief Symptom Inventory Depression, Anxiety, and Somatization subscales, and the Brief Illness Perception Scale. The path analysis model, which investigated the mediation role of coping and emotion regulation, was implemented using the R Studio. According to the findings, participants' illness representations predict depression, anxiety, and somatization symptoms. As the participants' perceived threat of their illness worsens, depression, anxiety, and somatization symptoms also worsen. Path analysis findings suggest the mediating role of emotion-focused and problem-focused coping between illness representations and depression and anxiety symptoms. To analyze the data from semi-structured interviews, the Interpretative Phenomenological Analysis (IPA) approach was used. Based on the data obtained from the interviews, three main themes were identified. These themes are“Patient identity after diagnosis”,“Psychosocial challenges and sources of support”, and“Being a diabetic patient in the health care system”. The results of the quantitative and qualitative analyzes confirm the framework of the Self- Regulatory Model in people diagnosed with diabetes and/or hypertension. To improve the quality of life for patients with diabetes and hypertension, it is important to consider their illness representations and coping strategies in order to control negative health outcomes.
Benzer Tezler
- Romatoid artrit ve ankilozan spondilit tanısı almış bireylerde hastalık algısı, ilaca uyum davranışı ve sağlık sonuçları arasındaki ilişkiler: Öz düzenleyici model açısından bir inceleme
The relationship between the perception of illness and health outcomes in patients with rheumatoid arthritis and ankylosis spondylitis: A study on self-regulatory model
ESİN TEMELOĞLU ŞEN
Doktora
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM SERTEL BERK
PROF. DR. DİLŞAD SİNDEL
- Öz düzenleyici öğrenmeye yönelik değerler eğitimi programının öğrencilerin akademik başarı, demokratik tutum ve yaşam boyu öğrenme kazanım algıları üzerine etkisi
The effect of values education curriculum based on self regulated learning on students' academic achievements, democratic attitudes, life long learning competency perceptions
RUKİYE AYDOĞAN
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAydın Adnan Menderes ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KERİM GÜNDOĞDU
- Öz şefkat ile affetme arasındaki ilişkide psikolojik esnekliğin düzenleyici rolü
The moderating role of psychological flexibility on the relationship between self-compassion and forgiveness
RATİBE ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SELDA ÖZ SOYSAL
- Harmanlanmış öğrenmenin öğrencilerin erişilerine, algıladıkları bilişsel esneklik düzeylerine ve öz düzenleyici öğrenme becerilerine etkisi
The effect of blended learning on students' achievement, perceived cognitive flexibility levels and self-regulated learning skills
ALEV ATEŞ ÇOBANOĞLU
Doktora
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BÜNYAMİN YURDAKUL
- Üstün yetenekli ve normal gelişim gösteren öğrencilerin öz düzenleme ve başarıları arasındaki ilişkide bilişsel çarpıtmaların aracı rolü
The mediating role of cognitive distortions in the relationship between self-regulation and achievement of gifted and normally developing students
ERDAL KILINÇ
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimHasan Kalyoncu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEMRE ERTEN TATLI