Geri Dön

Marmara denizi kıta sahanlıkları dip çökellerinin çevredeki pedolojik ve jeolojik oluşuklarla ilişkilerinin araştırılması

A Study on the element and mineral contents of the bottom sediments of the Marmara sea continental shelf and their implications with the surrounding pedologic and geologic formations

  1. Tez No: 85970
  2. Yazar: MAHMUT DİLAVER AYKURT
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SELİM KAPUR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ziraat, Agriculture
  6. Anahtar Kelimeler: Marmara Denizi, Holosen, Erozyon, Kirlilik II, Marmara Sea, Holocene, Erosion, Pollution IV
  7. Yıl: 1999
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çukurova Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Toprak Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 200

Özet

oz DOKTORA TEZİ MARMARA DENİZİ KITA SAHANLIKLARI DİP ÇÖKELLERİNİN ÇEVREDEKİ PEDOLOJİK VE JEOLOJİK OLUŞUKLARLA İLİŞKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI MAHMUT DİLAVER AYKURT ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TOPRAK ANABİLİM DALI Danışman: Prof. Dr. Selim Kapur Yıl: 1999, Sayfa: 183 Jüri : Prof. Dr. Ural Dinç Prof. Dr. Zülküf Kaya Prof. Dr. Cengiz Yetiş Prof. Dr. Mustafa Ergin Marmara Denizi kıta sahanlıkları ve Boğazlardan geç Holosen çökellerin dağılım ve kökenlerini saptamak ve çökeller ile çökelme ortamlarını etkileyen karasal ve denizel etmenleri belirlemek amacı ile 167 adet örnek çökel kepçe örnekleyicisi ile alınmış ve çökellerin fiziksel, kimyasal ve mineralojik özellikleri incelenmiştir. Çökellerdeki parçacık boyutu dağılımlarının hidroğrafık koşullar, deniz tabanı topografyası ve biyojenik faktörler tarafından kontrol edildikleri saptanmıştır. Deniz akıntılarının yüksek olduğu boğazlar bölgesinde kaba taneli çökellerin, akıntıların düşük olduğu körfez bölgelerinde, boğazlardaki kanyon içlerinde ve ayrıca akarsu ağızlarında ince taneli çökellerin baskın olduktan belirlenmiştir. Kaba taneli çökellerde biyojenik karbonatlı malzemelerin, ince taneli çökellerde ise daha çok karasal kökenli kırıntıların varlığı mikroskopik incelemeler sonucu saptanmıştır. Feldispatlann ve kuvarsın Marmara Denizinin güney bölgesindeki akarsulara bağlı olarak artış gösterdiği, kalsit mineralinin ise artan kil ve silt fraksiyonuna bağlı azaldığı ve kuzey bölgesindeki artan biyojenik malzemelerin doğrultusunda arttığı belirlenmiştir. Çökellerdeki kil fraksiyonunu sırasıyla smektit, illit ve kaolinit temsil etmektedir. Smektitin güneydeki volkanik materyallerden malzeme getiren akarsu ağızlarında arttığı ancak ülit dağılımına daha çok Karadeniz'den gelen deniz akımlarının etkili olduğu saptanmış, karasal kökenli kaolinit için belirgin bir taşınma yolu belirlenememiştir. Azot ve fosfor kısmen antropojenik kaynaklı bulunmuş, fosforun ayrıca çökellerdeki Ca-fosfatlann bileşiminde bulunabileceği saptanmıştır. Organik karbon değerlerinin ince tane boylu ve karbonatsız çökellerde artış gösterdiği belirlenmiş vekaynağının karasal girdiler ile birlikte, organik maddece varsıl Karadeniz akıntıları ve planktonların yaptığı birincil üretim olabileceği belirlenmiştir. Çökellerde daha çok minerallerin dış yüzeylerinde tutulan ve kalıcı olmayan kirlilikle ilişkili elementler ölçülmüş ve element dağılımlarının yüksek oranda çökellerin parçacık boyutu, litojenik ve biyojenik bileşimleri ile kontrol edildikleri görülmüştür. Çökellerdeki ortalama Cd, Ni, Cr, Zn, Pb ve Ca değerleri yerkabuğu ve çökel kayaç ortalamalarından yüksek bulunmuş olup; As, Hg, Mg, K, Na, Fe, Al, Cu ve Mn değerleri ise benzer veya düşüktür. Marmara Denizinin kuzey doğusu ve akarsuların denize döküldüğü güney bölgelerinde, organik karbon ve ince parçacık boyutlarının baskın olduğu çökellerde, Cd, Cu, Ni, Cr, Zn, Pb, As ve Hg değerlerinin kirlilik sınırlan içerisinde olduğu ve bunların antropojenik kaynaklı olabileceği saptanmış bunun yanında bölgedeki volkanik kayaçlannda bu yüksek değerlere katkısının olabileceği düşünülmüştür. Bütün bunların yanında çökellerdeki kirliliğin antropojenik kaynaklı olduğunu kesin olarak kanıtlayan bulgular elde edilmemiştir. İleriki çalışmalarda çökellerin dış yüzeylerinde tutulan elementler yanında aluminosilikatJann tamamını çözerek yapısında bulunan elementlerin de ayrı olarak saptanması kirliliğin boyutları hakkında karşılaştırma imkanı verecektir. Daha yüksek miktarda örnek çökeîler ile çalışılması kirlilikten etkilendiği düşünülen anormal bentik foraminifera topluluklarının analiz edilmesine olanak sağlanabileceği düşünülmüştür. Gelecekteki çalışmalarda çökel örneklerinin ayrıca akarsu tabanlarından ve asılı çökellerden de alınarak incelenmesi, akarsu ve denizel ortamlardaki kil minerallerinin değişimlerinin ve Marmara Denizini çevreleyen kayaç ve topraklarla ilişkilerinin daha ayrıntılı açıklanmasını sağlayabilecektir.

Özet (Çeviri)

ABSTRACT PhD THESIS A STUDY ON THE ELEMENT AND MINERAL CONTENTS OF THE BOTTOM SEDIMENTS OF THE MARMARA SEA CONTINENTAL SHELF AND THEIR IMPLICATIONS WITH THE SURROUNDING PEDOLOGIC AND GEOLOGIC FORMATIONS MAHMUT DİL AVER AYKURT DEPARTMENT OF SOIL SCIENCE INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA SUPERVISOR: Prof. Dr. Selim Kapur Year: 1999, Pages: 183 Jury : Prof. Dr. Ural Dinç : Prof. Dr. Zülküf Kaya : Prof. Dr. Cengiz Yetiş : Prof. Dr. Mustafa Ergin In order to investigate the late Holocene sediments and determine their origins and the factors effecting the sedimentary environments, 167 samples were grab sampled from the continental shelf of Sea of Marmara, the Bosphorus and the Dardanelles Straits. Physical, chemical and mineralogical properties of the sediments were studied. The grain size distribution of the sediments was determined to be affected by the hydrographic conditions, topography of the seabed and biogenic factors. At areas with sea current effects - the straits, grain sizes were coarse whereas the grain sizes were small at areas with slower currents - the bays and canyons as well as river mouths. Microscopic investigations revealed that coarse grained sediments contained both calcareous materials and land-based terrigenous materials. The amount of feldspars and quartz increased depending on the proximity to the rivers in the southern region of the Marmara Sea, whereas the increase in the clay and silt content in these regions caused a decrease of calcite. Calcite increased in regions where biogenic calcareous materials were abundant. The clay fractions in the sediments are dominated by smectite, illite and kaolinite respectively. The amount of smectite increased at river outlets at the south due to Vertisols and volcanic materials located in the southern part of the surrounding land.. The illite distribution mainly depended on sea currents from the Black Sea. The land based kaolinite deposition has most probably being transported from the surrounding sediments and soils. inNitrogen and phosphorous contents are most probably related to organic materials. Phosphorous might have originated from the Ca-phosphate sediments as well as transported excess fertilisers. The amount of organic carbon showed an increase in the small grained and carbonate free sediments. The presence of organic carbon on the small grained sediments is due to the primary production by planktons and the addition from the Black Sea currents rich in organic materials. The analyses of the sediments have shown that there are pollution related non-residual elements which can be adsorbed to the surface of the grains. The distribution of the elements are controlled by the size of the grains as well as the lithogenic and biogenic compounds of the sediments. The amount of Cd, Ni, Cr, Zn, Pb and Ca mean values were found to be greater than the average contents of the earths crust and sedimentary rocks. The amount of As, Hg, Mg, K, Na, Fe, Al, Cu and Mn are either comparable to the average contents of the earths crust and sedimentary rocks or lesser. There is evidence that Cd, Cu, Ni, Cr, Zn, Pb, As and Hg values on the sediments around river mouths, the North East regions of the Sea of Marmara and regions where organic carbon and small grained size particles are present are within the pollution limits. There is also evidence that the source of these elements are anthropogenic and some high values can be attributed to the volcanic rocks found in the southern region. However, there were no clear evidences to show that the pollution was due to the anthropogenic origin. For future studies, in addition to the elements bound to the mineral surfaces, by analyzing aluminosilicate contents will give a better picture and comparability about the scale of the pollution. Increased numbers of sediment samples will give a better chance to analyse abnormal shapes in benthic foraminifera groups. In addition to the sediment a sampling from river beds and suspended sediments will give a better view on the variability of the clay minerals.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    151824

    Marmara Denizi kuzey kıta sahanlığının ( Silivri - Kumkapı ) geç kuvaterner sismik stratigrafisi

    Late quaternary seismic stratigraphy of the north of continental shelf of the Marmara sea ( Silivri - Kumkapı )

    HATİCE KARAKILÇIK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Jeoloji MühendisliğiÇukurova Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. ULVİ CAN ÜNLÜGENÇ

  2. Tez No

    545537

    Marmara denizi batı kıta sahanlığı yüzeysel çökellerinde jeojenik ve antropojenik ağır metal zenginleşmesine yönelik araştırmalar (Şarköy kanyonu, KB Türkiye)

    Investigations on geogenic and anthropogenic heavy metal enrichment in surficial sediments of the western continental shelf of the Marmara sea (Sarkoy canyon, NW Turkey)

    ÖZLEM ARGUN AKTAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Jeoloji MühendisliğiAnkara Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ERGİN

  3. Tez No

    357929

    Ege Denizi kıta sahanlığı sorunu ve Türk-Yunan ilişkileri

    Başlık çevirisi yok

    FUAT AKSU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1986

    Uluslararası İlişkilerMarmara Üniversitesi

    Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    DR. DANIŞMAN YOK

  4. Tez No

    496296

    Marmara Ereğlisi kıta sahanlığı karot sedimentlerinde metal kirliliği

    Metal pollution in core sediments of the Marmara Eregli shelf area

    UTKU GÜMÜŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Deniz Bilimleriİstanbul Üniversitesi

    Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EROL SARI

  5. Tez No

    133069

    Marmara denizinde kütle hareketi kökenli depoların sedimantolojik özellikleri

    Sedimentological features of the mass movement driven deposits from the Marmara sea

    SELÇUK BAŞARAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Üniversitesi

    Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OYA ALGAN

Geri Dön