Tarihi kent merkezlerindeki değişimin görsel mekan kalitesi üzerinden ölçümüne yönelik bir model önerisi: Bursa örneği
Proposal of a model for measuring the change in historical city centers through quality of visual space: Case of Bursa
- Tez No: 859882
- Danışmanlar: PROF. DR. SELEN DURAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Şehircilik ve Bölge Planlama, Architecture, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 228
Özet
Kentler; insan yaşantısındaki farklılaşma, yapı üretim teknolojisindeki gelişim ve ekonomik gereklilikler neticesinde hızla değişmektedir. Yaşam nüveleri olarak anılabilecek ve kentsel miras katmanının büyük bir bölümünü barındıran tarihi kent merkezleri bu değişimden en fazla etkilenen kamusal mekanlardır. Son yıllarda koruma ve canlandırma yaklaşımlarıyla değişim süreci ivmelenen tarihi kent çevrelerine yönelik girişimlerin sonucu ancak yerel dinamiklere bağlı kapsamlı bir değerlendirme sistemiyle tespit edilebilmektedir. Bu çalışmada, tarihi kent çevrelerindeki değişimi görsel mekan kalitesi üzerinden ölçmeye yönelik yerel dinamiklere bağlı bir model önerisi oluşturmak amaçlanmaktadır. Geliştirilen model Bursa tarihi kent merkezindeki Atatürk Caddesi'nin 2014-2022 yılları arasındaki değişimini ölçmeye yönelik olarak uygulanmıştır. Ölçüm modeli görsel mekan kalitesinin fiziksel ve algısal yönünü tespit edebilecek şekilde objektif ve sübjektif ölçüm kriterlerine sahiptir. Atatürk Caddesi üzerinde 50 metre aralıklı çalışma istasyonları oluşturulmuş ve bu istasyonlardan Google Street View ve aksiyon kamerası çekimleriyle 2014, 2018, 2020 ve 2022 yıllarına ait olacak şekilde 360 derece panoramik görüntüler elde edilmiştir. Bu görüntüler ölçüm modelinin objektif yanını oluşturacak şekilde DeepLabV3+ algoritmasıyla derin öğrenme temelli semantik segmentasyon tekniğiyle çözümlenmiş ve Bursa kent merkezi dinamiklerine uygunluğu tespit edilen yeşil doku, açıklık, kapalılık, imgelenebilirlik, yürünebilirlik ve karmaşıklık görsel kalite parametrelerinin izlenmesinde kullanılmıştır. Aynı görüntülerin cephe görselleri uzman ve paydaşlara anket uygulaması kapsamında gösterilerek aynı parametreler üzerinden sübjektif-yarı sübjektif izlem gerçekleştirilmiştir. Görsel mekan kalitesinin ölçümünde ağırlıklı olarak daha fazla fiziksel bileşen içeren açıklık, yeşil doku ve kapalılık gibi parametrelerde objektif ve sübjektif değerlendirme birbirine daha yakın sonuçlar elde edilmiştir. İnsan duygusu ve algısının rol oynadığı imgelenebilirlik ve karmaşıklık gibi parametrelerde objektif ve sübjektif değerlendirmede sapmalar gözlemlenmiştir. Çalışma sonucu Bursa tarihi kent merkezindeki görsel kalitenin birçok parametre için insan ihtiyaçlarını karşılamadığını göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Cities have been changing rapidly as result of variation in human life, development in building production technology and economic requirements. Historical city centers, which can be referred to as the life cores and contain a large part of the urban heritage layer, are the public spaces most affected by this change. The outcome of interventions in historic environments, whose change process has been accelerated by conservation and revitalization approaches in recent years, can only be determined with a comprehensive evaluation system based on local dynamics. In this study, it is aimed to purpose a model based on local dynamics to measure the change in historical environments through visual space quality. The proposed model is applied to measure the change in Atatürk Street in the historical city center of Bursa between 2014 and 2022. The model has objective and subjective measurement criteria to determine the physical and perceptual aspects of visual space quality. Workstations, 50 meters far away each other are created on Atatürk Street, and 360-degree panoramic images are obtained from these stations with Google Street View and action camera shots for the years 2014, 2018, 2020 and 2022. These obtained images are analyzed with deep learning-based semantic segmentation technique to form the objective part of the measurement model through DeepLabV3+ algorithm. They are also used to monitor the changes in the visual quality parameters of greenery, openness, enclosure, imageability, walkability and complexity, which are determined to be suitable for Bursa city dynamics. The facade images of the same images are shown to the experts and stakeholders with a survey application, and subjective-semi subjective change monitoring is carried out over the same parameters. In the measurement of visual space quality, objective and subjective results are closer to each other in parameters such as openness, greenery and enclosure, which mainly contain more physical components. On the other hand, discrepancies between in objective and subjective results are observed for parameters such as imageability and complexity, in which human emotions and perception play a major role. The result of the study indicates that visual quality of historical city center of Bursa is not satisfied.
Benzer Tezler
- Changing sense of place in historic city centers: Antalya Kaleiçi case
Tarihi kent merkezlerinde değişen yer duygusu: Antalya Kaleiçi örneği
GÖRSEV ARGIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜGE AKKAR ERCAN
- Tarihi endüstri mirası yapıların yeniden işlevlendirilmesi; Abdullah Gül Üniversitesi (Kayseri bez fabrikası)
Refunction of historical industrial heritage buildings; Abdullah Gül University (Kayseri bez factory)
VOLKAN KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MimarlıkBaşkent Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖZEN GÜNER AKTAŞ
- Endüstri yapılarının dönüşümü üzerine değerlendirmeler Antalya Pamuklu Dokuma Fabrikası
Evaluations on the transformation of industrial structures Antalya Cotton Woven Factory
CEYLAN AKIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT POLAT
- Tarihsel süreçte anıtsal yapı ve çevrelerinin değişim ve dönüşümü: Gaziantep camileri
Change and transformation of monumental buildings and their environments in the historical period: Gaziantep mosques
ZEYNEP ATAŞ
- Kültürel peyzajın yaya yoğunluğu üzerindeki etkisinin değerlendirilmesine yönelik bir yöntem önerisi: İstanbul Tarihi yarımada-Hanlar bölgesi örneği
A method proposal for evaluation of the effect of cultural landscape on pedestrian density: The case of Istanbul Historical peninsula-Hanlar district
ZERRİN HOŞGÖR
Doktora
Türkçe
2012
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YÜKSEL DEMİR