2000'ler Türkiye sinemasında parçalanan İstanbul imgesi: Mekânın ürettiği ilişkiler ve kimlikler
The fragmented image of İstanbul in Turkish cinema in the 2000s: Relationships and identities produced by space
- Tez No: 860906
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇAĞLA KARABAĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İletişim Bilimleri, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 349
Özet
Bu tez çalışmasında, mekân, toplum ve üretim biçimleri arasındaki etkileşimli ilişki nedeniyle mekânların ideolojik değer yüklü toplumsal ürünler ve iktidar aygıtları olduğunu savunan kuramlardan hareket edilmektedir. Bu bağlamda tezde, İstanbul'daki mekânlara içkin toplumsal çelişkilerin filmlerde nasıl temsil edildiği incelenmektedir. Bahse konu kuramsal çerçeveye binaen, İstanbul'un neoliberal politikalarla yeniden yapılandırılan sanayi-sonrası kapitalist üretim biçimleri kapsamında küresel bir kente dönüştürülmek üzere rantiyeci gettolaşma mantığıyla parçalandığı iddia edilmektedir. Bu süreçte toplumsal kesimlerin mekânsal olarak ayrıştırıldıkları; toplumsal kaynakların ve fırsatların yüksek gelir grupları lehine asimetrik şekilde dağıtımı ile toplumsal eşitsizliklerin ve adaletsizliklerin daha da derinleştiği savunulmaktadır. İstanbul'da kentsel rantın yüksek olduğu bölgelerin piyasaların taleplerine ve yüksek gelirli 'normatif' grupların zevkleri ve tercihlerine göre dönüştürülmesi uğruna, ötekileştirilen toplumsal grupların mağdur edildiği ve/veya insana yakışır iş, eğitim, sağlık gibi pek çok kentsel olanaklardan yoksun yaşamak zorunda bırakıldığı bu sürecin yarattığı insani maliyet ve toplumsal hâletiruhiye sinemasal temsillerde de karşılık bulmaktadır. Bu kapsamda incelenen sinemasal temsillerin 2010 yılı sonrasında üretilen filmler arasından seçilmesinin nedeni ise söz konusu dönemde sosyo-mekânsal ayrışmaların ve mekânsal çelişkilerin daha aşikâr hale gelmesidir. Tezde toplumsal cinsiyet, biyo-politika, bellek, yoksulluk, yeni ırkçılık, ayrımcılık gibi alanlardaki çalışmalar ile mekân çalışmaları arasında ilişki kurularak filmler disiplinlerarası bir yaklaşımla analiz edilmektedir. Ayrıca, ele alınan tarihsel ve toplumsal bağlamla ilişkili başka yerli veya yabancı kurmaca filmlerin yanı sıra çeşitli kurgusal edebi metinlere ve kurgu-dışı metinlere de atıfta bulunularak seçilen filmler metinlerarası bir modelle çözümlenmektedir. Böylece mekânsallığa sinema merceğinden farklı bir sosyolojik bir bakış açısı sunularak alanyazına katkı sağlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis is based on theories which argue that spaces are ideological value-laden social products and power apparatuses due to the interactive relation between space, society and modes of production. In this context, the thesis examines how the social contradictions inherent in the spaces in Istanbul are represented in the films. It is claimed that Istanbul is fragmented by the logic of rent-seeking ghettoization to be transformed into a global city within the scope of post-industrial capitalist production modes restructured with neoliberal policies. It is defended that society are spatially segregated and social inequalities and injustices are further deepened by asymmetrical distribution of resources and opportunities in favor of high-income groups in this process. For the sake of transforming the regions with high urban rent in Istanbul according to the demands of the markets and the tastes and preferences of high-income 'normative' groups, marginalized social groups are aggrieved and/or forced to live without many urban opportunities such as decent work, education and health care. The human cost and social state of mind created by this process is also represented in cinema. The reason why the cinematic representations examined in this context were chosen among the films produced after 2010 is that socio-spatial segragations and spatial contradictions have become more obvious in this period. In the thesis, films are analyzed with an interdisciplinary approach by establishing a relation among various fields such as gender, bio-politics, memory, poverty, new racism, discrimination and space studies. In addition, by referring to other local or foreign fictional films as well as literary texts and non-fictional texts related to the historical and social context under discussion, the selected films are analyzed with an intertextual model. Thus a contribution to the literature is made by presenting a sociological perspective through the lens of cinema on the spatiality.
Benzer Tezler
- Türk sinamasında kent ve kentleşme bağlamında İstanbul
İstanbul in Turkish cinema in the contexts of urban and urbanization
ŞEYMA BALCI
Doktora
Türkçe
2016
Sahne ve Görüntü SanatlarıGazi ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAKİR AVŞAR
- 2000'ler Türkiye sinemasında karşı-bellek üretimi
Counter-memory production in Turkish cinema in 2000's
FATİH DUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSEVİM EVSEL
- 2000'ler Türkiye sinemasında erkeklik krizi ve erkek kimliğinin inşası
Masculinity crisis and the construction of male identity in Turkish cinema in the 2000s
EREN YÜKSEL
Doktora
Türkçe
2013
Radyo-TelevizyonAnkara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. S. RUKEN ÖZTÜRK
- 2000 sonrası Türkiye sinemasında militarizmin inşası ve erkeklik temsilleri
Militarism construction and masculinity representations in Turkish cinema after 2000
SAYGIN KORAY DOĞANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sahne ve Görüntü SanatlarıAnkara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ KARADOĞAN
- Popüler Türkiye sinemasında gülünçleştirilen erkeklik
Ridiculed masculinity in the popular Turkish cinema
ÖZGE GÜVEN AKDOĞAN
Doktora
Türkçe
2014
Sahne ve Görüntü SanatlarıAnkara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEJAT ULUSAY