Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde kronotip, uyku ve mizaç ilişkisinin araştırılması
Exploring the relationship between chronotype, sleep and temperament in adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder
- Tez No: 861321
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİYE TUĞBA BAHADIR
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 181
Özet
Amaç: Çalışmamızın amacı, 11-17 yaş aralığındaki Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanılı ergenlerde uyku sorunları, kronotip ve mizaç özelliklerini, aynı yaş grubundaki sağlıklı ergenlerle karşılaştırmak ve DEHB tanılı ergenlerde uyku, kronotip ve mizaç arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Polikliniği'nde ilk kez DEHB tanısı almış veya DEHB tanısı olup en az son 3 aydır ilaç tedavisi almayan 11-17 yaş aralığındaki 102 ergen, sağlıklı 11-17 yaş aralığındaki 101 ergenle karşılaştırılmıştır. Olgular Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi- Şimdi ve Yaşam Boyu Versiyonu-Türkçe Uyarlaması ve WISC-R iki alt testi ile değerlendirilmiştir. Ergenlerden Çocuk Mizaç ve Karakter Envanteri-Revize formunu (MKE), Çocuklar İçin Depresyon Ölçeği'ni (ÇDÖ), ebeveynlerinden Conner's Anababa Derecelendirme Ölçeği'ni (CADÖ), SNAP-IV DEHB belirti değerlendirme anketini, Güçler ve Güçlükler Anketi'ni, Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeği'ni (ÇUBÖ), Çocukluk Dönemi Kronotip Anketi'ni (ÇDKA) doldurmaları istenmiştir. Bulgular: DEHB'li ergenlerde uyku bozukluğu ve geç kronotip kontrol grubuna kıyasla anlamlı düzeyde daha fazla saptanmıştır. DEHB grubunun %63.7'sinde geç kronotip gözlenmiş ve ÇUBÖ ölçeğine göre DEHB'lilerde en sık görülen uyku sorunu aşırı uykululuk (somnolans) bozuklukları olarak saptanmıştır. DEHB'li ergenler daha yüksek yenilik arayışı ve zarardan kaçınma puanına sahipken, kontrol grubunun DEHB grubuna kıyasla daha yüksek sebat etme ve kendini yönetme puanına sahip oldukları bulunmuştur. DEHB grubunda ÇDKA puanları ile; uykuyu başlatma sürdürme sorunları, aşırı uykululuk bozuklukları, ÇUBÖ toplam puanı arasında pozitif ilişki, ÇDKA puanları ile ortalama uyku süresi arasında negatif ilişki saptanmıştır. DEHB grubunda, ÇDKA puanı ile kendini yönetme ve ödül bağımlılığı arasında anlamlı negatif ilişki bulunmuştur. Geç kronotip olanlar diğer kronotiplere kıyasla daha yüksek ÇUBÖ toplam puanı sergilemiştir. Yenilik arayışı ile uykuyu başlatma sürdürme bozuklukları, uyku-uyanıklık geçiş bozuklukları puanları arasında anlamlı pozitif ilişki; kendini yönetme ve sebat etme ile ÇUBÖ toplam puanı arasında anlamlı negatif ilişki saptanmıştır. DEHB grubunda yenilik arayışı mizaç özelliğinin geç kronotip olanlarda en fazla olduğu bulunmuştur. Lojistik regresyon analizinde yenilik arayışının geç kronotip üzerinde pozitif ve anlamlı etkisi olduğu, lineer regresyon analizinde yenilik arayışı ve ÇDKA puanının ÇUBÖ toplam puanı üzerinde pozitif ve anlamlı etkisi olduğu saptanmıştır. Sonuç: DEHB tanılı ergenlerde; uyku bozuklukları ve geç kronotip kontrol grubuna göre daha sık, yenilik arayışı ve zarardan kaçınma daha yüksek, kendini yönetme ve sebat etme daha düşük bulundu. DEHB'li ergenlerde mizaç, uyku bozuklukları ve geç kronotip arasında anlamlı ilişkiler saptandı. ANAHTAR KELİMELER: DEHB, uyku, kronotip, mizaç, karakter
Özet (Çeviri)
Aim: The aim of our study was to compare sleep problems, chronotype, and temperament traits of adolescents diagnosed with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) aged between 11-17 years with healthy adolescents within the same age group, and to investigate the relationship between sleep, chronotype, and temperament in adolescents diagnosed with ADHD. Materials and Methods: A total of 102 adolescents aged between 11-17 years who were newly diagnosed with ADHD or had not received medication for at least in the last 3 months, were compared with 101 healthy adolescents. The cases were assessed using Kiddie Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia and two subtests of WISC-R. Adolescents were asked to complete the Junior Temperament and Character Inventory-Revised (J-TCI-R), the Children's Depression Inventory (CDI), while their parents completed Conner's Parent Rating Scale (CPRS), SNAP-IV Parent Rating Scale, Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ), Sleep Disturbance Scale for Children (SDSC) and Children's Chronotype Questionnaire (CCQ). Results: Sleep disorders and late chronotype were significantly higher in adolescents with ADHD compared to the control group. In the ADHD group, 63.7% showed late chronotype and the most common sleep problem in ADHD patients was disorders of excessive somnolance. While adolescents with ADHD had higher novelty seeking and harm avoidance scores, the control group had higher persistance and self-directedness scores compared to the ADHD group. In the ADHD group, a positive correlation was found between the CCQ scores and disorders of initiating and maintaining sleep scores, disorders of excessive somnolence scores, and total SDSC scores. A negative correlation was found between the CCQ scores and average sleep duration. In the ADHD group, a negative correlation was found between the CCQ scores and self-directedness, and reward dependence. Those with late chronotypes exhibited higher scores on the SDSC compared to other chronotypes. A significant positive correlation was found between novelty seeking and disorders of initiating and maintaining sleep scores and sleep-wake transition disorders scores, and a significant negative correlation was found between self-directedness and persistance and the SDSC total scores. In the ADHD group, novelty seeking temperament trait was found to be the highest in the late chronotype group. In the logistic regression analysis, novelty seeking had a positive and significant effect on late chronotype, and in the linear regression analysis, novelty seeking and the total score of the CCQ had a positive and significant effect on the SDSC total scores. Conclusion: Adolescents diagnosed with ADHD demonstrated higher sleep disorders and late chronotype, higher novelty seeking and harm avoidance, and lower self-directedness and persistence compared to the control group. Significant relationships were found between temperament, sleep disorders, and late chronotype among adolescents with ADHD. KEYWORDS: ADHD, sleep, chronotype, temperament, character
Benzer Tezler
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde kronotip, uyku ve ekran maruziyeti ilişkisinin araştırılması
Başlık çevirisi yok
GUNAY BUDAGOVA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıMarmara ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİYE TUĞBA BAHADIR
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde kronotipin klinik ve eştanı ile ilişkisi
The relation of chronotype with clinic and comorbidity in attention deficit hyperactivity disorder adolescents
EZGİ EYNALLI GÖK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
PsikiyatriÇukurova ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE METİN
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ve karşıt olma karşı gelme bozukluğu olan çocuklarda uyku alışkanlıklarının çok yönlü incelenmesi
Multi-meterial investigation of sleep habits in children with attention deficit hyperactivity disorder and oppositional defiant disorder
ŞULE AYDIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriErciyes ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVGİ ÖZMEN
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı alan çocuk ve ergenlerde 6-hidroksi melatonin sülfat düzeyleri, uyku sorunları ve kronotip özelliklerinin değerlendirilmesi
Evaluation of 6-hydroxy melatonin sulfate levels, sleep problems, and chronotype characteristics in children and adolescents diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder
ÖMER FARUK ÖZDEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriNecmettin Erbakan ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NECATİ UZUN
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda kronotip, uyku problemleri ve riskli davranış ilişkisinin araştırılması
To compare chronotype, sleep problems and risky behaviour parameters in adolescents with ASBHD
ESRA ATASOY SUBAŞI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriMarmara ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİYE TUĞBA BAHADIR