Tefsir literatüründe tenkîh türü eserler: Muhammed Ahmed Kenʿân'ın Kurratü'l-ʿayneyn ʿalâ Tefsîri'l-Celâleyn'i örneği
The works of tanqīh genre in tafsīr literature: The example of Mohammed Ahmad Kenʿān's Qurrat al-ʿaynayn ʿalā Tafsīr al-Jalālayn
- Tez No: 861659
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER BAŞKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
İnsanlık tarihi boyunca uygulanagelen öğrenim ve öğretim yollarından birisi şüphesiz yazma faaliyetidir. Geçmişten günümüze insanlar, yazı sayesinde birbirleriyle iletişime geçmişler, ticaretlerini kayıt altına almışlar, hazırlayıp imzaladıkları yazılı belgelerle anlaşmalarına, akitlerine meşruiyet ve geçerlilik kazandırmışlardır. Dahası yazı, beşerî eğitim öğretimin temel aracı olarak kullanılagelmiştir. Bunun doğal bir sonucu olarak birçok kitap, risale, belge vb. ortaya çıkmıştır. Genelde İslâmî ilimler, özelde de tefsir ilmi olmak üzere bu alanlarda da birçok eser kaleme alınmıştır. Yapılan bu çalışmaların bazıları güçlü yazılı metinleri sayesinde alana, özellikle de tedris faaliyetlerine kaynaklık eder bir hüviyet kazanmıştır. Zamanın geçmesi ve anlayış seviyelerinin farklılaşması neticesinde onlardaki kapalılıkları gidermek, yanlış görülen hususlara dikkat çekmek vb. yöntemlerle şerh-hâşiye türü te'lîf eserler yazılarak mevzubahis metinler daha da geliştirilip genişletilmiştir. Ayrıca kapsamlı bir metnin kısaltılarak özlü bir hâle getirilmesiyle ortaya çıkan muhtasar türü eserler de te'lîf çeşitleri arasında yerini almıştır. Bunların dışında mevcut bir eserin eksiklerini tamamlama, yanlışlarını düzeltme, faydasız bilgileri çıkarmak suretiyle yeniden gözden geçirilerek düzenlenmesini hedefleyen veya dağınık hâlde bulunan bir konuyu belli bir kitapta detaylı bir biçimde ele alan tenkîh/tehzîb türü çalışmalar da bir te'lîf faaliyeti olarak ilmî sahada kendini göstermiştir. Biz bu çalışmamızda mevcut bir eser üzerinden yapılan tenkîh faaliyetine bir örnek olarak Muhammed Ahmed Ken'ân'ın Kurratü'l-ʿâyneyn ʿalâ Tefsîri'l-Celâleyn adlı eserini ele aldık. Birçok eser arasından özellikle bu kitabın seçilmesi, Tefsîrü'l-Celâleyn üzerine yapılan çalışmaları incelememiz neticesinde mevzubahis eserin hem güncel bir çalışma olması hem de sıradan bir şerh olmanın ötesinde tenkîh amacıyla yazılmış olmasıdır. Bu doğrultuda öncelikle te'lîf türlerine yer verilerek tenkîh, tecrîd, ihtisâr, şerh, hâşiye ve ta'lîk kavramlarının tanımları ve öne çıkan özellikleri zikredilmiş, akabinde müellifin hayatı, ailesi, eğitimi, görevleri ve kaleme aldığı eserlerden bahsedilmiştir. Çalışmamızın temelini teşkil eden üçüncü bölümde ise müellifin Tefsîrü'l-Celâleyn'deki yanlış gördüğü hususları düzeltme, zayıf rivayetlere dikkat çekme ve faydalı bilgiler ekleme amacıyla te'lîf ettiği mevzubahis çalışması, tenkîh faaliyeti kapsamında değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Writing is undoubtedly one of the ways of learning and teaching in human history. From the past to the present, people have communicated with each other, recorded their trade, legitimized and validated their agreements and contracts with the written documents they prepared and signed through writing. Moreover, writing has been used as the main tool of human education. As a natural consequence of this, many books, treatises, documents, etc. have emerged. Many works have been written in these fields, including Islamic sciences in general and the science of tafsir in particular. Some of these works, thanks to their strong written texts, have become a source for the field, especially for the teaching activities. As a result of the passage of time and the different levels of understanding, the texts in question were further developed and expanded by writing sharh-hāshiya-type ta'līf works in order to eliminate the obscurities in them, to draw attention to the issues that were seen wrong, etc. In addition, works in the genre of muhtasar, which emerged by shortening a comprehensive text and making it concise, also took their place among the types of ta'līf. Apart from these, works of the tankīh/tahzīb genre, which aim to complete the deficiencies of an existing work, correct its mistakes, revise and reorganize it by removing useless information, or deal with a scattered subject in detail in a certain book, have also manifested themselves in the scholarly field as a ta'līf activity. In this study, we have taken Mohammed Ahmad Ken'ān's Qurrat al-ʿāynayn ʿalā Tafsīr al-Jalāleyn as an example of the tenkīh activity based on an existing work. The reason for choosing this book among many works is that it is both a recent work and written for the purpose of tankīh beyond being an average sharh as a result of our examination of the studies on Tafsīr al-Jalāleyn. Accordingly, the definitions and prominent features of the concepts of tankīh, tajrīd, ihtisār, sharh, hāshiya and ta'līk are mentioned, followed by the author's life, family, education, duties and the works he wrote. In the third part, which constitutes the basis of our study, the author's work, which he edited in order to correct what he deemed wrong in Tafsīr al-Jalāleyn, to draw attention to weak narrations and to add useful information, was tried to be evaluated within the scope of criticism.
Benzer Tezler
- Elmalılı M. Hamdı Yazır ve Seyyid Kutub tefsirinde psikoloji konuları
Elmalılı M. Hamdı Yazır and Seyyid Kutub Psychological Issues in their tafsir
İBRAHİM ETHEM ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN CERTEL
- Kur'ân'da müteşâbih ifadelerin Kazakça'ya çeviri problemi: 20. asırda yazılmış Kazakça mealler örneğinde
The problem of translating mutashabih statements in the Qur'an into Kazakh language: Considering the Kazakh translations written in the 20th century
DANIYAR SAMET
Doktora
Türkçe
2021
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM GÖRENER
- Abdullatîf Harpûtî'nin Tenkîhu'l Kelâm fî Akâid-i ehli'l İslâm isimli eserinde nübüvvet anlayışı
Abdullatif Harputi's prophethood understanding based on his work Titled Tankihul kalam fi Aqaid-i Ahlil Islam
NUR BETÜL UZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET SAİM KILAVUZ
- Meteorolijide nokta semivariogram ile objektif analiz
Objective analysis with point cumulative semivariogram in meteorology
ZEYAD Z. HABİB
- Muhammed el-Gazzâlî'nin hadis ve sünnet'e yaklaşımı (Fıkıhçılara ve Hadisçilere göre Nebevi Sünnet adlı eseri özelinde)
Muhammad al-Ghazali's approach to hadith and sunnah (Specific to his work titled Prophetic Sunnah according to Fiqhists and Hadithists)
ÜMİT DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMAZAN ÖZMEN