İstanbul'da bir şehir hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarının sirkadiyen ritim ve yorgunluk durumlarının hedonik yemeye etkisi
Working in a city hospital in İstanbul the effect of circadian rhythm and fatigue conditions of health care workers on hedonic eating
- Tez No: 862308
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜLKÜ DEMİRCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Vardiyalı Çalışma, Sirkadiyen Ritim, Uyku, Beslenme, Shift Work, Circadian Rhythm, Sleep, Nutrition
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Sağlık hizmeti veren kuruluşlar 24 saat kesintisiz hasta bakımı vermek durumundadır. Bu nedenle sağlık personellerinin büyük bir bölümü vardiya usulü ile çalışmaktadır. Vardiyalı çalışma saatleri sağlık personellerinin sirkadiyen ritimlerini değiştirmesi ile birlikte uyku kalitesinde azalmaya sebep olmaktadır. Sirkadiyen ritim periyotlarındaki değişmeler hormonal sistem, bağışıklık sistemi gibi vücut fizyolojisini de değiştirmektedir. Gece vardiyalarında değişen uyku saatleri ile birlikte melatonin, leptin, ghrelin, insülin gibi hormonların dengeleri bozulmaktadır. Sağlık çalışanları hem işin niteliğine bağlı olarak hem de fizyolojik süreçlerin bozulması ile birlikte yorgunluk, açlık ve strese bağlı duygusal yeme eğiliminde olabilmektedir. Gerçek açlık dışında gereksiz öğün alımı, hazır gıda tüketimi, uyku saatlerinin değişimi, mental ve fiziki yorgunluk durumlarının uzun yıllar devam etmesi kronik hastalıklara zemin hazırlamaktadır. Vardiyalı çalışan sağlık personellerinin sirkadiyen ritim ve yorgunluk durumlarının hedonik yemeye etkisinin değerlendirildiği bu çalışma İstanbul' da bulunan bir şehir hastanesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklem grubunu 18-55 yaş aralığındaki kadın ve erkek vardiyalı çalışan personeller oluşturmuştur. Çalışmaya 175 vardiyalı sağlık personeli dahil edilmiştir. Verilerin toplanması anketler ile yüz yüze görüşme yapılarak sağlanmıştır. Anket içeriğinde sosyo demografik bilgilerin ve antropometrik değerlerin sorgulandığı form kısmı bulunmaktadır. Ayrıca Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi (PUKİ), Duygusal İştah Ölçeği (DİA), Mesleki Yorgunluk, Tükenmişlik ve Toparlanma Ölçeği (OFER) de anket içeriğinde yer almaktadır. Vardiyalı çalışan sağlık personellerinin %64.6 oranında ara öğün yapmadığı, % 28' inin fazla kilolu olduğu sonucuna varılmıştır. Elde edilen bulgulara göre kadın sağlık çalışanlarının uyku bozukluk ortalaması erkeklere oranla daha yüksek bulunmuştur. Sağlık çalışanlarının medeni durumu ile uyku süreleri arasında anlamlı bir fark tespit edilmiştir (p < 0.05). Vardiyalı çalışanlarda ara öğün tüketimi, uyku süresi ve gündüz işlev bozukluğu arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir (p < 0.05). Kronik rahatsızlık, pozitif olaylar ile duygusal yeme ve toparlanma arasında anlamlı farklılık tespit edilirken negatif duygu durumu yaratan durumlarda yemek yeme arasında fark bulunamamıştır. Sonuç olarak vardiyalı çalışanların uyku kalitelerinin olumsuz etkilendiği, yanlış beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak kronik hastalık görülme riskinin arttığı sonucuna varılmıştır. Vardiyalı çalışan sağlık personellerine özgü beslenme planlamalarının yapılması, obezitenin önlenmesi, hedonik yemenin önüne geçilmesi için kişilere ve vardiyalara özgü beslenme eğitimleri verilmesi faydalı olabilir.
Özet (Çeviri)
Healthcare providers must provide 24-hour uninterrupted patient care. For this reason, most of the healthcare personnel work in shifts. Shift working hours cause a decrease in sleep quality as healthcare personnel change their circadian rhythms. Changes in circadian rhythm periods also change body physiology such as the hormonal system and immune system. With changing sleep hours during night shifts, the balance of hormones such as melatonin, leptin, ghrelin and insulin is disrupted. Healthcare workers may be prone to emotional eating due to fatigue, hunger and stress, both depending on the nature of the job and the deterioration of physiological processes. Apart from real hunger, unnecessary meal intake, ready-made food consumption, change in sleep hours, and mental and physical fatigue continuing for many years paves the way for chronic diseases. This study, which evaluated the effects of circadian rhythm and fatigue on hedonic eating of healthcare personnel working in shifts, was conducted in a city hospital in Istanbul. The sample group of the research consisted of male and female shift workers between the ages of 18-55. 175 shift healthcare personnel were included in the study. Data was collected through face to face interviews with surveys. The survey content includes a form section where socio demographic information and anthropometric values are questioned. In addition, the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), Emotional Appetite Scale (IAA), Occupational Fatigue, Burnout and Recovery Scale (OFER) are also included in the survey content. It was concluded that 64.6% of healthcare personnel working in shifts do not have snacks and 28% are overweight. According to the findings, the average sleep disorder of female health workers was found to be higher than that of men. A significant difference was detected between the marital status of healthcare professionals and their sleep duration (p < 0.05). A significant difference was detected between snack consumption, sleep duration and daytime dysfunction in shift workers (p < 0.05). While a significant difference was found between chronic illness, positive events and emotional eating and recovery, no difference was found between eating in situations that create negative mood. As a result, it was concluded that the sleep quality of shift workers was negatively affected and the risk of chronic diseases increased due to wrong eating habits. It may be useful to make nutrition plans specific to healthcare personnel working in shifts, to provide nutrition training specific to individuals and shifts to prevent obesity and prevent hedonic eating.
Benzer Tezler
- Sığınmacıların sağlık hizmetlerine erişimi: Metropol - uydu şehir karşılaştırması
Asylum seekers' access to healthcare: Comparison between metropole - satellite city
FAİZE DENİZ MARDİN
Doktora
Türkçe
2019
Halk Sağlığıİstanbul ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAY ÖZGÜLNAR
- COVID-19 tanısıyla hastanede yatan hastaların hemşirelik bakımı memnuniyeti değerlendirmesi
Nursing care of hospitalized pati̇ents wi̇th A diagnosis of COVİD-19 satisfaction evaluati̇on
FERİDE DALĞIÇ UYDUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikBezm-i Alem Vakıf ÜniversitesiHemşirelik Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜRKİNAZ AŞTI
- Pediatrik onkoloji hastalarında hindistan cevizi yağı ile yapılan ağız bakımının oral mukozit derecesine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of oral care with coconut oil on the degree of oral mucositis in pediatric oncology patients
BÜŞRA EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Hemşirelikİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİRSEN MUTLU
- Laparoskopik kolesistektomi ameliyatı geçirmenin öz bakım gücüne etkisi
The effects of laparoscopic cholecystectomy surgery on self care agency
CANSU KIZIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HemşirelikMaltepe ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEHER YURT
- Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde prematüre bebeği olan emziremeyen annelerde aromaterapi masajının laktasyona etkisi
Effects of aromatherapy massage on lactation in non-breastfeeding mothers with premature newborns in neonatal intensive care unit
DAMLA NUR AKSARAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Hemşirelikİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaKadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKAY GÜNGÖR SATILMIŞ