Azerbaycan ve Türkiye'nin 1991-2022 yılları arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerinde Hazar Denizi'nin önemi
The importance of the Caspian Sea in the political and economic relations of Azerbaijan and Turkey between 1991-2022
- Tez No: 862307
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM MURAT KASAPSARAÇOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Azerbaycan-Türkiye İlişkileri, Enerji Politikası, Hazar Denizi, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattı, Enerji Güvenliği, Enerji Diplomasisi, Azerbaycan, Türkiye, Azerbaijan-Turkey Relations, Energy Policy, Caspian Sea, Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC) Pipeline, Energy Security, Energy Diplomacy, Azerbaijan, Turkey
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler ve İstihbarat İncelemeleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Bu çalışma, 1991-2022 döneminde Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ilişkilerin odak noktası olan Hazar Denizi'nin siyasi ve ekonomik önemini incelemektedir. Hazar Denizi, coğrafi konumu ve zengin enerji kaynakları nedeniyle küresel ve bölgesel aktörler açısından stratejik bir öneme sahiptir. İki ülkenin bu denizdeki etkileşimleri, bölgenin siyasi ve ekonomik dinamiklerini şekillendirmiştir. Siyasi açıdan, Azerbaycan ve Türkiye'nin Hazar Denizi'ndeki ilişkileri, bölgesel istikrarın sağlanmasına yönelik önemli bir rol oynamıştır. İki ülke arasındaki yakın diplomatik temaslar ve stratejik iş birliği, bölgedeki çatışmaların önlenmesi ve çözüm süreçlerinin desteklenmesi açısından kritik bir rol oynamıştır. Ayrıca, Hazar Denizi'nin enerji kaynaklarına erişim ve paylaşım konularında yapılan anlaşmalar, iki ülkenin ulusal çıkarlarını dengelemek ve bölgenin istikrarını güvence altına almak için atılan adımları yansıtmaktadır. 20. yüzyılın sonu - 21. yüzyılın ilk çeyreği enerji sektörünün dünya ekonomisinde ve uluslararası politikada güçlenen rolünün yanı sıra küresel yakıt ve enerji kompleksinde büyüyen entegrasyon süreçleriyle karakterize edilmektedir. Hazar bölgesi dünya petrol ve gaz rezervlerinin önemli bir kısmını barındırmaktadır. Kanıtlanmış petrol rezervleri 17 milyar varil, gaz rezervleri ise 10 trilyon metreküptür. Hazar bölgesi, Hazar Denizi'ni ve çevresindeki Azerbaycan, Rusya, Kazakistan, Türkmenistan ve İran'ın petrol ve gaz bölgelerini kapsamaktadır. Bazı araştırmacılar, Hazar Denizi'ne erişimi olmayan ancak Hazar enerji kaynaklarının dünya pazarlarına taşınmasında rol oynayan Gürcistan, Ermenistan, Özbekistan ve Türkiye'yi de bu bölgeye dahil etmektedir. Sovyetler Birliği'nin çöküşü ve Soğuk Savaş'ın sona ermesi, Türkiye'ye özellikle Hazar bölgesine yönelik enerji politikasını şekillendirmede daha aktif bir dış politika izleme fırsatı vermiştir. Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarının ilk yılları Türkiye'nin AB ve Ortadoğu ülkeleriyle yakınlaşmasına damgasını vurmuştur. Sonraki yıllarda Türkiye ve Kafkasya daha aktif hale gelmiştir. Enerji kaynaklarının Türkiye üzerinden satışına yeni pazarlar açmayı amaçlayan Azerbaycan, Türk siyasetinde önemli bir rol oynamaktadır. Enerji sektöründe Türkiye bir ölçüde Azerbaycan'a bağımlıdır. Azerbaycan devlet şirketi SOCAR'ın Türkiye'nin en büyük havalimanlarına uçak yakıtı tedariği için sözleşmeleri vardır ve aynı zamanda Türkiye'deki petrol rafinerisini de kontrol etmektedir. Bu da Azerbaycan'ın Türk ekonomisinde belli oranda pay sahibi olması için fırsatlar yaratmaktadır. Azerbaycan ve Gürcistan ile bir dizi boru hattı projesinin hayata geçirilmesiyle Türkiye, Hazar kaynaklarına erişim sağlamıştır. Türkiye, Hazar Denizi'nin doğu kıyısındaki Türkmenistan ve Kazakistan'da enerji sektöründeki varlığını genişletmekle ilgilenmektedir. İncelemede ayrıca Hazar Denizi'ndeki petrol ve gaz sahalarının geliştirilmesi ve Hazar ötesi boru hatlarının inşasına yönelik projeler de incelenmektedir. Araştırmanın mantığını ve çalışmanın yapısını belirleyen tez araştırmasının amaçları şunlardır: 1. Hazar Denizi bölgesinin dünya siyasetindeki yeri ve etkileri nelerdir? 2. Hazar petrollerinin önemi nedir? 3. Hazar petrolleri bağlamında Türkiye ile Azerbaycan arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkiler nasıl bir gelişim göstermiştir?
Özet (Çeviri)
This study analyzed the political and economic importance of the Caspian Sea, which is the focal point of relations between Azerbaijan and Turkey in the period 1991-2022. The Caspian Sea has a strategic importance for global and regional actors due to its geographical location and rich energy resources. The interactions of the two countries on this sea have shaped the political and economic dynamics of the region. Politically, Azerbaijan and Turkey's relations in the Caspian Sea have played an important role in regional stabilization. Close diplomatic contacts and strategic cooperation between the two countries have played a critical role in preventing conflicts and supporting conflict resolution processes in the region. Moreover, agreements on access to and sharing of the Caspian Sea's energy resources reflect steps taken to balance the national interests of the two countries and secure the stability of the region. In economic terms, cooperation between Azerbaijan and Turkey has aimed to make the best use of the Caspian Sea's energy potential. Major projects such as the Baku-Tbilisi-Ceyhan Pipeline have increased the economic independence of the countries of the region by diversifying their energy exports. These projects have also aimed to increase the energy supply security of the countries in the region. This cooperation between Azerbaijan and Turkey has contributed to the economic development and regional integration of the countries in the region. However, Azerbaijan and Turkey's relations with the Caspian Sea have faced various challenges in the international context. Factors such as the strategic interests of other actors in the region, international sanctions and energy demands have affected the role of Azerbaijan and Turkey in the Caspian Sea. In the future, the continued cooperation of these two countries, taking into account their regional and global interests, is of great importance for maintaining the political stability and promoting the economic development of the region. The aims of the thesis research, which determine the logic of the research and the structure of the study, are as follows: 1. What is the place and effects of the Caspian Sea region in world politics? 2. What is the importance of Caspian oils? 3. How have the political and economic relations between Turkey and Azerbaijan developed in the context of Caspian oil?
Benzer Tezler
- Zengezur'un coğrafi konumu ve Türkiye -Azerbaycan için jeopolitikalar
For Zengezur's geographical location and Turkey-Azerbaijan geopolicies
TÜRKAN İSAYEVA
- ЕВРАЗИЯ ЭКОНОМИКАЛЫК БИРЛИГИ: КЫРГЫЗСТАН МИСАЛЫНДА
Avrasya Ekonomik Birliği: Kırgızistan örneği / The Eurasian Economic Union: The Case Of Kyrgyzstan
ŞAMİL BALCI
Doktora
Kırgızca
2024
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CUSUPCAN PİRİMBAYEV
- Soğuk savaş sonrası Türkiye-Azerbaycan ilişkileri: Artan işbirliğinin Dağlık Karabağ sorununa etkisi
Turkey-Azerbaijan relations after the cold war: The impact of increasing cooperation on the Nagorno-Karabakh problem
VUSAL HALİLZADE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Siyasal Bilimlerİstanbul Gelişim ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYRİYE ASENA DEMİRER
- Azerbaycan bağımsızlık mücadelesinin Türk basınına yansımaları (1988-1991)
Reflections of the Azerbaijan independence struggle in the Turkish press (1988-1991)
RAGIPCAN KİRAZ
- Türkmenistan'ın Azerbaycan ve Türkiye ile ilişkileri (1991-2020)
Turkmenistan's relations with Azerbaijan and Turkey (1991-2020)
ERDAL ONUR ESEN