Salih Zeki Bey'in 'Âsâr-ı Bâkiye' adlı eseri üzerinden bir bilim tarihi incelemesi
A review of the history of science through Salih Zeki Bey's work named 'Âsâr-ı Bâkiye'
- Tez No: 862435
- Danışmanlar: PROF. DR. BEYTULLAH KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 79
Özet
Salih Zeki, Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde yaşamış ve yaptığı çalışmalarla çağdaş bilimin Türkiye'de tanıtılmasında ve yayılmasında önemli katkılarda bulunmuş bir bilim insanıdır. Bilim tarihi açısından çok değerli konferanslar vermiş, eserler kaleme almıştır ki yazdığı ilk bilim tarihi çalışması, aynı zamanda bir Türk bilim adamının yurt dışında yayınladığı ilk bilim tarihi makalesi olma özelliği taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı; Türk ve İslam tarihi açısından büyük önem taşıyan Asar-ı Bakiye eseri üzerinden bilim tarihi konusunda yaptığı çalışmaları incelemektir. Dört cilt olarak hazırlanan eserin birinci ve ikinci cildi 1913 tarihinde yayımlanmış, diğer iki cildi Salih Zeki hayattayken müsvedde olarak kalmıştır. Batılı bilim tarihçilerinin eserlerinden yaralanarak, İslam öncesi dönemlerdeki ve özellikle Yunan ve Hintlilerde bilimsel çalışmalar incelenmeye çalışılmıştır. Buradaki amacı; Müslüman bilginlerin matematik ve astronomiye yaptıkları katkıların boyutunu doğru biçimde belirleyebilmektir. Ortaçağ İslam Dönemi ve Osmanlı bilginlerinin eserlerini inceleyerek bunların bilime katkısını ortaya koymaya çalışmıştır. İki cildin de sonuna eklediği“zeyl”bölümlerinde, çalışmasında isimleri geçen ve eserlerinden faydalandığı bilim adamlarının tarih sırasına göre biyografilerine yer vermiştir. Eserde özgün matematik yorumları yapan Salih Zeki, konuyu herkesin anlayabileceği dil ve üslupla sunmuştur. Bu belirlemeler ışığı altında; Salih Zeki, çağdaş anlamda hem bilim tarihi araştırmalarını başlatması açısından hem de bilim tarihi eğitimini başlatması açısından Türk bilim tarih yazıcılığında gerçek bir öncü olarak kabul edilmektedir.
Özet (Çeviri)
Salih Zeki is an important scientist who has lived in the last years of the Ottoman Empire and has made a significant contribution to spread and promotion of modern science in Turkey. In terms of the history of science, he gave very valuable conferences and wrote works, which is the first science history study that he wrote, at the same time it is the first science history article published abroad by a Turkish scientist. The aim of this study is to examine his studies on the history of science through his work Âsâr-ı Bâkiye, which is of great importance for Turkish and Islamic history. The first and second volumes of the work, which was prepared in four volumes, were published in 1913, and the other two volumes remained in draft when Salih Zeki was alive. A contemporary method was followed while writing this work. By using the works of Western science historians, scientific studies were introduced in pre-Islamic periods and especially in Greeks and Indians. Its purpose here is to determine accurately the extent of Muslim scholars' contributions to mathematics and astronomy. He tried to reveal the contribution of these to science by examining the works of the medieval Islamic Period and Ottoman scholars. In the“zeyl”sections that he added to the end of both volumes, he included chronologically biographies of scientists whose names were mentioned in his work and whose works he made use of. Salih Zeki, who made original mathematical comments in the work, presented the subject in a language and style that everyone can understand. In the light of these determinations, Salih Zeki is regarded as a true pioneer in Turkish science historiography, both in terms of starting the history of science research in modern sense and starting the history of science education.
Benzer Tezler
- Salih Zeki Bey'in hayatı-eserleri, mantık ve matematik ilimlerine katkısı
The life of Salih Zeki Bey-his works, his contribution to logic and mathematical sciences
KEMAL BALTACIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BiyografiHitit ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT UYANIK
- Salih Zeki Bey'in Hülâsa-i Hesâb-ı İhtimâlî adlı eseri ve olasılığın Türkiye'ye girişi
Salih Zeki Bey's book which is named as Hülâsa-i Hesâb-ı İhtimâlî and entering of probability into Turkey
ALİ DEĞİRMENCİ
- Salih Zeki Bey'in 'Hikmet-i Tabîiyye-i Umûmiyyeden Mebhâs-ı Savt' isimli eseri ve mûsikî sesleri bölümünün incelenmesi
The review of Salih Zeki Bey's Work 'Hikmet-i Tabîiyyeyi Umûmiyyeden Mebhâs-ı Savt' (Matter of Sound in Knowledge of General Nature) and The Chapter 'Sounds of Music'
AYŞEGÜL BAŞAR
- Modern astronominin Türkiye'ye girişi bağlamında Salih Zeki Bey ve 'Muhtasar Kozmografya' adlı eseri
The analysis of Salih Zeki Bey's work entitled Compendium of Cosmography, in the context of the introduction of modern astronomy in Turkey
GÜL BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Astronomi ve Uzay BilimleriKastamonu ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ UNAT
- Salih Zeki'nin 'Yeni Usül Resimli Hisab Dersleri' kitabındaki kazanımların günümüz beşinci sınıf matematik kazanımları ile karşılaştırılması ve öğretmen görüşlerinin incelenmesi
Comparison of the acquisitions in Salih Zeki's 'Yeni Usül Resimli Hisab Dersleri' book with today's fifth grade acquisitions and examination of teachers' opinions
EDA ÇELİK AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MatematikOndokuz Mayıs ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA BİLİCİ