Geri Dön

İslamiyet öncesi Türk destanlarındaki olayların tarihi gerçeklik açısından incelenmesi

Analising the events in pre-Islamic Turkish epics in terms of historical reality

PDF İndir

  1. Tez No: 862447
  2. Yazar: İREM ŞÜHEDA BİLGEN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. BEYTULLAH KAYA
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Destanlar, Orta Asya, Türk Tarihi, Epics, Central Asia, Turkish History
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 100

Özet

Bu tez çalışmasında İslamiyet öncesi Türk destanları tarihi gerçeklikler bakımından incelemeye tabi tutulacaktır. Bunun için öncelikle destan konusu incelenecek ardından destan mevhumunun tanımı yapıldıktan sonra Türk destanları özelinde bir sınıflama yapılacaktır. Tezin genelinde yapılan sınıflamalara uygun bir biçimde ilerlenerek sınıflandırmalarda İslamiyet öncesine dönemlendirilen destanlar incelenecektir. Destanlar çok uzun yıllar öncesinde yaşanmış ve halkın gözünde büyük önem arz eden olayların olağan ya da olağandışı eklentilerle genişlemiş anlatımıdır. İslamiyet öncesi Türk destanlarının hemen hepsi bir bütünlük içindedir. Yani tarihi en eski devirlerden alarak kurulan veya yıkılan devletlerin yaşadıkları bazı önemli olaylar sırasıyla aktarılmıştır. İslamiyet öncesi Türk destanları için nehir destan özelliği taşımaktadırlar denilebilir. Bu destanlarda önce Sakalar'dan başlayarak ilk olarak Alp Er Tunga ardından Şu; sonrasında Hunlardan Oğuz Kağan; en sonunda ise Uygurlardan Buku Han'la devam ederek Orta Asya Türk tarihi tamamlanmış olur. Yıkılan devletlerin yeniden kuruluşu, yok olan halkın tekrar toparlanarak ayağa kalkışı gibi önemli tarihi olaylar tarih öncesi devirlerden başlanarak bir bütünlük içinde aktarılmıştır. Yani İslamiyet öncesi Türk destanları için bakıldığında tek bir anlatının zamanla parçalanarak farklı haller aldığı söylenebilir. Bu aktarımlarda olaylara olağanüstülükler eklenmiş ve olaylar ağızdan ağıza yayılırken gerçeklikten uzaklaşmışlardır. Ayrıca o dönemlerde Türklerin yaşadığı zor durumları tasvir edebilmek için destanlarda abartılı bir anlatımın kullanıldığı sonucuna varılmaktadır. Gerçekte yaşanan olayların öz halinden çok farklı olan destan anlatıları halka geçmişte yaşananları hatırlatabilmek için destancı tarafından unutulmayacak şekle sokulmuş; abartılarla, süslemelerle dolmuştur. Artık ilk halindeki gerçeklerden çokça uzaklaşmış olan destanlar tarihi belge niteliği taşımaktan ziyade birer edebiyat ürünü haline gelmişlerdir. Destanların son haliyle içerdikleri gerçeklikleri tespit etmenin oldukça zor olduğu ve gerçekliklerle ilgili kesin bir şey söylenemeyeceği yalnızca benzetmelerle varsayımlarda bulunabileceği sonucuna varılmıştır.

Özet (Çeviri)

In this thesis, pre-Islamic Turkic epic poems will be examined in terms of historical realities. To this end, the subject of epics will first be examined, followed by a definition of the concept of“epic”and a classification specific to Turkic epics. The thesis will proceed in a manner consistent with the classifications made throughout, and the epics dated to the pre-Islamic period will be examined. Epics are the expanded narratives of events that took place many years ago and are of great importance to the public, with ordinary or extraordinary additions. Almost all the pre-Islamic Turkish epics are in unity. In other words, some important events experienced by the states that were founded or destroyed, taking the history from the oldest periods, are explained respectively. It can be said that pre-Islamic Turkish epics have the characteristics of river epics. In these epics, starting from Sakas, first Alp Er Tunga and then Şu; then Oghuz Khagan from the Huns; finally, continuing with Buku Khan, one of the Uyghurs, the Central Asian Turkish history is completed. Important historical events such as the re-establishment of collapsed states and the recovery and resurrection of a vanished people have been narrated in their entirety, starting from prehistoric times. In other words, when we look at pre-Islamic Turkish epics, it can be said that a single narrative fragmented and took different forms over time.In these transmissions, extraordinariness was added to the events, and as the events spread from mouth to mouth, they moved away from reality. It is also concluded that an exaggerated narrative was used in the epics to describe the difficult situations experienced by the Turks at that time. Epic narratives, which are very different from the essence of the events that happened, were made unforgettable by the epic writer in order to remind the public of what happened in the past; It is full of exaggerations and embellishments. Epics, which have now moved far away from the realities in their original form, have become literary products rather than historical documents. It has been concluded that it is very difficult to determine the realities contained in the epics in their final form and that nothing definite can be said about the realities and only assumptions can be made through analogies.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    563493

    Danişmend-nâme'de yer alan dini motiflerin dinler tarihi açısından tahlili

    The analysis of religious motifs in Danişmend-nâme in terms of religions history

    NURCAN UĞUR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinFırat Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SAMİ KILIÇ

  2. Tez No

    637823

    İslamiyet öncesi ve sonrası Türk destanlarında rekreasyon faaliyetleri

    Recreation activities in Turkish epics before and after Islam

    HASAN SUAT AKSU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Halk Bilimi (Folklor)Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Rekreasyon Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET ALPARSLAN KÜÇÜK

  3. Tez No

    89057

    Kasımoğlan Destanı

    Kasımoğlan Legend

    FATİH AKKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı

    PROF. DR. İSA ÖZKAN

  4. Tez No

    464519

    Macar halk masalları ve söylenceleri ile İslamiyet öncesi Türk destanlarındaki ortak motifler

    Common motifs in Hungarian folktales and legends and pre-İslamic Turkish epics

    EMİNE MEDİHA ULUTAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe Üniversitesi

    Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BÜLENT GÜL

  5. Tez No

    405684

    Sibirya sahası Türk destanlarında kadın (statü, rol, işlev)

    Woman in Turkish epics in Siberia field (statue, role, function)

    İBRAHİM KAĞAN DEVECİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Halk Bilimi (Folklor)Gazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İBRAHİM DİLEK

Geri Dön