Tüketici bilinç düzeyi ve tüketici hakları farkındalığının tüketici şikâyet davranışlarına etkisi üzerine bir araştırma
An investigation on the effect of consumer awareness and consumer rights awareness on complaint behaviors
- Tez No: 862632
- Danışmanlar: PROF. DR. ECE ARMAĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Bu çalışmada tüketim faaliyetlerinin en önemli aktörü olan tüketicilerde temel tüketici haklarına ilişkin oluşmuş bilincin yarattığı farkındalık düzeyi ile tüketici hakları farkındalığının tüketici şikâyet tutumuna etkisi incelenmiştir. Çalışmada tüketici bilinç düzeyi; ürün bilinci, fiyat bilinci, bilgi düzeyi ve ekolojik çevre bilinci gibi boyutlarıyla ölçülerek, tüketici hakları kavramı ilgili mevzuatı çerçevesinde hem evrensel hem de yerel düzeyde ele alınmıştır. Tüketici şikâyet davranışı kavramı irdelenmiş, her iki kavramın demografik özellikler bağlamında tüketici şikâyet davranışı ile ilişkileri ortaya konulmuştur. Araştırmanın evrenini Aydın ilinde bulunan tüketiciler oluşturmaktadır. Ana kütlenin tamamına erişmek zaman ve maliyet açısından mümkün olmadığı için örnekleme uygulanmış ve Efeler ilçesinde yaşayan tüketicilere anket uygulanmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda kolayda örnekleme yöntemiyle seçilmiş olan 541 katılımcıdan anket yöntemiyle elde edilen veriler değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak hazırlanmış olan kişisel bilgi formu, bilinçli tüketici ölçeği, tüketici haklarına yönelik bilgi düzeyi ölçeği ve şikâyet davranış ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada verilerin analizi, sosyal bilimciler için istatistik paket programı ile yapılmıştır. Verilerin analizinde doğrulayıcı faktör analizi, frekans, yüzde ve güvenirlik katsayısı hesaplamaları, Manova analizi ve Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda çevre bilinçli tüketim, etik tüketim, sade tüketim ve şikâyet etmekten çekinmeyenler boyutlarının tüketici hakları farkındalığı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olmadığı görülmektedir. Çevre bilinçli tüketim alt boyutlarından sosyal sorumlu tüketimin tüketici hakları farkındalığı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu anlaşılmaktadır. Araştırmada daha sık sorun ya da memnuniyetsizlik yaşanılan ürün kategorisi değişkeninde elektronik işaretleyen katılımcılar yüksek oranda bulunmuştur. En son yapılan özel gün alışverişi değişkeni anneler günü olarak belirlenmiştir. Buna göre özel günlerde firmalardan tüketiciye sunduğu cazip indirim ve ödeme avantajları tüketim eğilimlerinde pozitif etki yaratmaktadır. ANAHTAR KELİMELER: Tüketici Bilinci, Tüketici Hakları, Tüketici Şikâyet Davranışı, Tüketicinin Korunması.
Özet (Çeviri)
In thisstudy, the level of awareness created by the awareness of basic consumer rights in consumers, who are the most important actors of consumption activities, and the effect of consumer rights awareness on consumer complaint attitude were examined. Consumer awareness level in the study; By measuring all dimensions such as product awareness, price awareness, knowledge level and ecological environmental awareness the concept of consumer rights has been addressed at both universal and local levels within the framework of the relevant legislation. The concept of consumer complaint behavior was revealed in the context of demographic characteristics. The population of the research is consumers in Aydın province. Since it is not possible to reach the entre population in terms of time and cost, sampling was applied and a survey was applied to consumers living in Efeler district. In line with the purpose of the research data obtained by survey method from 541 participants selected by convenience sampling method were evaluated. In the research a personal information form, conscious consumer scale, consumer rights knowledge level scale and complaint behavior scale were used as data collection tools. The analysis of the data in the study was done with statistical package Confirmatory factor analysis, frequency, percentage and reliability coefficient calculations, Manova analysis and Structural Equation Model (SEM) were used to analyze the data. Analyzes data were made according to 95% confidence interval. As a result of the research, it is seen that the dimensions of environmentally conscious consumption, ethical consumption, plain consumption and those who do not hesitate to complain do not have a statistically significiant effect on consumer rights awareness. It is seen that socially responsible consumption one of the sub-dimensions of environmentally consicious consumption, has a statistically significant effect on consumer rights awareness. In the research, a high rate of participants who marked electronically was found in the product category variable in which problems or dissatisfaction were experienced more frequnetly. The last speical day shopping variable was determined as Mother's Day. Acccordingly, attractive discounts and payment advantages offered by companies to consumers on special days have a positive impcat on consumption trends. KEY WORDS: Consumer awareness, Consumer complaint behavior, Consumer protection,Consumer right.
Benzer Tezler
- Tüketici hakları farkındalığı ve tüketici bilinç düzeyi: Denizli'de bir araştırma
Awareness of consumer rights and consumer consciousness level: A research in Denizli
AHMET SONER PAKMAK
- Tüketici haklarının farkındalığı ve tüketici haklarına yönelik bilgi düzeyinin sosyo demografik değişkenlere göre incelenmesi: İstanbul'daki tüketiciler üzerine bir araştırma
Investigation of awareness and knowledge level of consumer rights according to socio-demographic variables: A consumer research in İstanbul
YUSUF GÖKHAN YILDIZ
- Türkiye'de ve Avrupa Birliği'nde uygulanan tüketiciyi koruma politikaları ekseninde tüketici bilincini ölçmeye yönelik Mersin'de yapılan bir alan araştırması
An analysis of consumer protection policies in Turkey and European Union - a survey conducted in Mersin to test consumer consciusness about consumer rights
ÖZLEM KOR
- Havayolu firmalarının kurumsal halkla ilişkiler faaliyetlerinin tüketici bilinci gelişimi üzerindeki rolü: Bir karma yöntem çalışması
The role of airlines corporate public relations activities on consumer awareness development: A mixed method study
KAMİL ÖNDER NERGİZ
Doktora
Türkçe
2024
Halkla İlişkilerEge ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FÜSUN TOPSÜMER
- Türkiye'de tüketiciler açısından kredi uygulamalarına ve mevzuata ilişkin genel değerlendirme
General evaluation regarding credit practices and legislation in terms of customers in Turkey
ALPER COŞKUN
Doktora
Türkçe
2021
BankacılıkHacettepe ÜniversitesiAile ve Tüketici Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU ŞENER