Kişilik ve psikolojik dayanıklılığın tükenmişlik üzerine etkisi
The effect of personality and psychological resilience on burnout
- Tez No: 863939
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜL ESER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Beş Faktör Kişilik, Psikolojik Dayanıklılık, Tükenmişlik, Five Factor Personality, Psychological Resilience, Burnout
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Bu çalışmanın amacı özel sektörde görev yapan beyaz yakalı çalışanların kişilik ve psikolojik dayanıklılıklarının tükenmişlik üzerindeki etkisini incelemektir. Tükenmişlik üzerinde hem kişilik özellikleri hem de psikolojik dayanıklılığın etkili olduğu bilinmektedir. Kişilikteki bireysel farklılıklar beş genel faktör kullanılarak tanımlanması mümkündür: Bunlar nevrotiklik, dışadönüklük, deneyime açıklık, uyumluluk ve vicdanlılıktır. Tükenmişliğin, duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı olmak üzere üç alt boyutu mevcuttur. Psikolojik dayanıklılığın alt boyutları ise kendilik algısı, gelecek algısı, yapısal stil, sosyal yeterlilik, aile uyumu ve sosyal kaynaklar olarak altı alt boyutu mevcuttur. Çalışmada, psikolojik dayanıklılık alt boyutları ve kişilik alt boyutlarının tükenmişlik alt boyutları ile ilişkileri incelenmiştir. Türkçe literatürde bu üç konunun birlikte ele alındığı bir çalışma bulunmamaktadır. Araştırma amacı çerçevesinde nicel metot kullanılarak uluslar arası literatürde yaygın ve kabul görmüş birer ölçek olan Friborg ve arkadaşları (2003) tarafından geliştirilmiş Basım, Çetin(2011) tarafından Türkçeleştirilen yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği, Maslach ve Jackson tarafından geliştirilen Ergin(1993) tarafından türkçeye çevrilen Maslach tükenmişlik ölçeği ve Benet-Martinez ve John (1998) tarafından geliştirilen Sümer ve Sümer(2005) tarafından Türkçeleştirilen beş faktör kişilik özellikleri ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formundan yararlanılarak veriler toplanmıştır. Araştırmaya farklı kurum ve departmanlardan 356 beyaz yakalı çalışan katılmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından oluşturulan kişisel bilgi formu, Beş Faktör Kişilik envanteri, Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği ve Maslach tükenmişlik ölçeğinden yararlanılmıştır. İstatistiki analizlerde Pearson korelasyon analizi ve regresyon analizinden yararlanılmıştır. Analiz sonuçları incelendiğinde kişilik özellikleri ile tükenmişlik ilişkisinde nevrotikliğin duygusal tükenme ve duyarsızlaşmayı pozitif, uyumluluk özelliğinin duyarsızlaşmayı negatif, vicdanlılık, dışadönüklük ve deneyime açıklık özelliklerinin ise kişisel başarıyı pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Psikolojik dayanıklılık ile tükenmişlik arasındaki ilişkide ise kendilik algısının ise kişisel başarıyı pozitif yönde, gelecek algısının ise duygusal tükenmeyi negatif, kişisel başarıyı ise pozitif etkilediği yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to examine the effect of psychological resilience and personality traits on burnout of white-collar employees working in the private sector. It is known that both personality traits and psychological resilience are effective on burnout. Individual differences in personality can be defined using five general factors: These are neuroticism, extraversion, openness to experience, agreeableness and conscientiousness. Burnout has three sub-dimensions: emotional exhaustion, depersonalisation and personal accomplishment. Psychological resilience has six sub-dimensions: self-perception, future perception, structural style, social competence, family harmony and social resources. In this study, the relationships of psychological resilience sub-dimensions and personality sub-dimensions with burnout sub-dimensions were examined. In the Turkish literature, there is no study in which these three issues are addressed together. Within the framework of the research purpose, data were collected by using quantitative method by using the psychological resilience scale for adults developed by Friborg et al. (2003) and translated into Turkish by Çetin (2011), Maslach burnout scale developed by Maslach and Jackson and translated into Turkish by Ergin (1993), five factor personality traits scale developed by Benet-Martinez and John (1998) and translated into Turkish by Sümer and Sümer (2005) and personal information form prepared by the researcher. A total of 356 white-collar employees from different organisations and departments participated in the study. Personal information form prepared by the researcher, Five Factor Personality Inventory, Psychological Resilience Scale for Adults and Maslach Burnout Scale were used to collect the data. Pearson correlation analysis and regression analysis were used in statistical analyses. When the results of the analyses were examined, it was concluded that neuroticism positively affected emotional exhaustion and depersonalisation, agreeableness negatively affected depersonalisation, conscientiousness, extraversion and openness to experience positively affected personal achievement in the relationship between personality traits and burnout. In the relationship between psychological resilience and burnout, it was concluded that self-perception positively affected personal achievement, while future perception negatively affected emotional exhaustion and positively affected personal achievement.
Benzer Tezler
- Bipolar bozukluk hastalarında ve ailelerinde psikolojik dayanıklılık ve ilişkili faktörler
Psychological resilience and related factors in bipolar disorder patients and their families
MERVE ZEREN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÖZLEM ORHAN
- Turning pain into gain: The effect of downward mobbing on employees' stress-related growth
Acıyı kazanca dönüştürmek: İşyerindeki psikolojik şiddetin çalışanın strese bağlı büyümesine olan etkisi
DİDAR ZEYTUN
- Ergenlerde psikolojik dayanıklılığın kişilik özellikleri ve algılanan sosyal desteğe göre yordanması
Prediction of resilience according to personality traits and perceived social support in adolescents
ENSAR ABDULLAH GÖKALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP DENİZ YÖNDEM
- Beş faktör kişilik özellikleri ile sosyal ağların kullanım amacı ilişkisi: Psikolojik dayanıklılığın aracı rolü
The relationship of social networks usage purpose with five factors personality traits: The mediating role of psychological resilience in
MÜCAHİT ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET BİLGİN
- Yetişkinlerde kişilik özellikleri ve psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between adults personality characteristics and psychological resilience
GÜL ÜNVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANAN TANIDIR
