Türkiye Türkçesi ağızlarında kelime grupları
The word groups of Türkiye Turkish dialects
- Tez No: 864605
- Danışmanlar: PROF. DR. TURGUT BAYDAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 497
Özet
Bu çalışmada Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde kalan il ve yörelerin 1940 yılı sonrası derlenen metinleri taranarak tespit edilen kelime grupları ele alınmıştır. Üç ana ağız grubuna giren yörelerin yanında Doğu Trakya illerinin de dâhil edildiği çalışmamızda 90 farklı eser taranmış ve kelime grupları kendi başlıkları altında yapısal özellikleri, söz diziminde üstlendikleri görevleri, diğer kelime gruplarıyla ilişkileri açısından değerlendirilmiştir. Taranan eserlerden elde edilen örnekler metinlerdeki yazılış şekillerine sadık kalınarak çalışmada kullanılmıştır. Tespit edilen kelime grupları dört grup ve isim tamlaması, sıfat tamlaması, fiilimsi grupları, ünlem grubu, birleşik isim grubu, zarf grubu; edat grubu, ünvan grubu, birleşik fiil; tekrar grubu, sayı grubu; kısaltma grupları olmak üzere on iki kısımda incelenmiştir. Türkiye Türkçesi ağızlarında tespit edilen kelime grupları yazı dilinde olduğu gibi belirli yapısal kurallarla bir araya gelmekte ancak ağızlarda ölçünlü dilden uzak birçok farklı özellik de gösterebilmektedir. Tespit edilen tüm kelime grupları; herhangi bir kavramı, varlığı, durumu veya hareketi karşılama noktasında Türk dili konuşurlarına sınırsız bir ifade imkânı sunmaktadır. Bu açıdan söz diziminin en önemli unsuru olarak gerek yazı dilinde gerekse de konuşma dilinde çok fazla kullanılmaktadırlar. Ölçünlü dile kıyasla kural yönünden daha serbest olan ağızlarda kelime gruplarının yapısal olarak ne şekilde oluştukları ve ağızların kendi özellikleriyle grupların yapı ve işleyişine nasıl etki ettiği, kelime gruplarının söz dizimi görevleri de dikkate alınarak tüm yönleriyle ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
In this study, word groups identified through the scanning of texts compiled after 1940 from provinces and regions within the borders of the Republic of Türkiye are examined. In our study, which includes the Eastern Thrace provinces alongside regions belonging to three main dialect groups, a total of 90 different works were scanned, and the word groups were evaluated under their respective headings in terms of their structural characteristics, the roles they play in syntax, and their relationships with other word groups. Examples obtained from the scanned works were used in the study while adhering to the spelling conventions in the texts. The identified word groups were examined in twelve categories, which include noun phrases, adjective phrases, gerundial phrases, interjection groups, compound noun groups, adverbial groups, prepositional groups, title groups, compound verbs, repetition groups, numeral groups, and abbreviation groups. In Turkish dialects spoken in Türkiye, word groups identified display specific structural formations akin to written language, yet they may exhibit numerous distinct features diverging from the standard language. All identified word groups offer Turkish language speakers unlimited opportunities for expressing any concept, entity, state, or action. From this perspective, they are extensively utilized as the foremost element of syntax in both written and spoken discourse. The structural formation of word groups in dialects, which are more linguistically variable and flexible compared to the standard language and the impact of dialectal characteristics on the structure and functioning of these groups have been thoroughly analyzed, taking into consideration the syntactic functions of word groups.
Benzer Tezler
- Türkiye Türkçesi ağızlarında bağlaçlar
Conjuctions in dialects of Turkey Turkish
SERDAR YAVUZ
Doktora
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. NADİR İLHAN
- Türkiye Türkçesi ağızlarında pekiştirme
Intensifiers in Türkiye Turkish dialects
VEHBİ AKDİ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİM KÜÇÜK
- Türkiye Türkçesi ağızlarında yemek isimleri
The dictionary of meal names
MELİHA KEKİLLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. AHAD ÜSTÜNER
- Balıkesir ili ağızları (inceleme-metinler-sözlük)
Dialects of Balikesir (analysis-texts-vocabulary)
HÜSEYİN KAHRAMAN MUTLU