Türk romanında ideoloji-tasvir ilişkisinin karakter kurgusuna etkisi (1920-1970)
The effect of ideology and depiction relationship on character fiction in Turkish novel (1920-1970)
- Tez No: 865290
- Danışmanlar: PROF. DR. EBRU BURCU YILMAZ, PROF. DR. SEMA ÖZHER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Türk romanı, ideoloji, tasvir, karakter, öteki, Turkish novel, ideology, depiction, character, other
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 414
Özet
Edebiyat ideolojik bir amaca, kimliğe büründüğü zaman bunun edebiyatın bütün türlerine az veya çok yansımaları olmaktadır. Şüphesiz ki önemli bir edebî tür olan roman da ideolojik amaç ve kimlikten payını almaktadır. Bu durumda romanın temel unsurlarından biri olan tasvirin, ideolojiden bağımsız kalması düşünülemez. Tasvir, ideolojik bir kimliğe büründüğü zaman ister istemez kişi, mekân, kıyafet, beden, etnik kimlik gibi unsurlara bakış da farklı olmakta hatta çoğu zaman keskin/mutlak karşıtlıklara yaslanmaktadır. Ortaya çıkan tasvirler ise genellikle bu mutlak karşıtlığa uygun olarak sempati-antipati paradoksunda nerdeyse siyah veya beyaz tasvirler olmaktadır. Çünkü ideolojik zemin üzerine inşa edilen merkez bakışın ben/biz ve ötekilere bakışı, onları sunuşu, anılan karşıtlık zemini dolayısıyla oldukça farklı olmaktadır. Bu da beraberinde genellikle yazarın zihninin, ideolojik bakışının ürünü tek renkli, tek boyutlu, bazı sınırlara dayalı tasvirleri getirmektedir. Neticede bu noktada ortaya konan ben/biz veya öteki, iki tarafa ait unsurlar, kendi kimliklerinden ziyade yazarın onlara giydirdiği kimlikle varlık bulmaktadır. Çalışmanın temel konusu ve problemi budur. Bu yüzden çalışmada Türk romanı (1920-1970) bağlamında ideoloji-tasvir ilişkisi incelemeye konu edilmektedir. Çalışmanın ilk iki bölümünde ideoloji ve edebiyat, ideoloji ve tasvir ilişkisi, ideolojik tasvirin arka planı ortaya konmaktadır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise ideolojinin, ben/biz ve öteki bağlamında, özellikle karakterler ve karakterlerle ilişkili unsurlarda tasviri nasıl şekillendirdiği, etkilediği, ideolojik bir kimliğe büründürdüğü örnek romanlar üzerinden gösterilmeye çalışılmaktadır. Bu örnek romanların seçimi, farklı ideolojiler göz önüne alınarak gerçekleştirilmiştir. Çünkü her ideoloji tasviri, kendi inanç ve düşünce zemine göre şekillendirmektedir. Bu yüzden çalışmada, sadece bir ideolojinin değil, farklı ideolojilerin etkisindeki romanlara odaklanılmakta ve bu romanlardan örnekler getirilmektedir.
Özet (Çeviri)
When literature takes on ideological purpose and identity, it has more or less reflections on all genres of literature. Undoubtedly, the novel, which is an important literary genre, also gets its share from this ideological purpose and identity. In this case, it is unthinkable that depiction, one of the basic elements of the novel, remains independent from ideology. When the depiction takes on an ideological identity, the view of elements such as person, place, clothing, body, ethnic identity inevitably becomes different, and even often relies on sharp/absolute contrasts. The resulting depictions are usually almost black or white depictions in the paradox of sympathy-antipathy in accordance with this absolute opposition. It is because the view of the central gaze, which is built on ideological grounds, towards the self/us and others, and the way it presents them, are quite different due to the aforementioned ground of opposition. This leads to monochrome, one-dimensional depictions based on certain boundaries, which are generally the product of the author's mind and ideological perspective. As a result, the I/we or the other, the elements belonging to the two sides, come into existence with the identity that the author dresses them rather than their own identities. It is the main subject and problem of the study. Therefore, this study analyses the relationship between ideology and depiction in the context of the Turkish novel (1920-1970). In the first two parts of the study, the relationship between ideology and literature, ideology and depiction, and the background of ideological depiction are presented. In the third part of the study, it is tried to demonstrate how ideology shapes, influences and ideologises the depiction in the context of self/us and the other, especially in characters and the elements related to characters, through sample novels. The selection of these sample novels has been made by considering different ideologies. Because each ideology shapes the depiction according to its own belief and thought ground. Therefore, the study focuses on novels under the influence of not only one ideology but also different ideologies and provides examples from these novels.
Benzer Tezler
- Özbek yazar Musa Taşmuhammedoğlu Aybek'in romanları üzerine bir inceleme
A study on Uzbek author Musa Taşmuhammetoğlu Aybek's novels
SABRİ CEYLAN
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dünyası Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUVAFFAK DURANLI
- Türk roamında fantastiğin yeri
The fantastic in turkhis novel
YAVUZ GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. HAKAN SAZYEK
- Oğuz Atay'ın 'Tutunamayanlar' romanında edebî bir tavır olarak modernite eleştirisi
The criticism of modernity as A literary manner in the novel of Oguz Atay's 'Tutunamayanlar'
EMEL ARAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıDüzce ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECAİ ÖZCAN
- Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde İstanbul (1923-1960)
Istanbul in the Turkish poetry of Republician Era (1923-1960)
SEVGÜL TÜRKMENOĞLU
Doktora
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR ŞENLER
- Orhan Pamuk romanlarının yapı ve içerik bakımından incelenmesi
Analysis of Orhan Pamuk novels in terms of structure and content
ŞAHİN ÜÇENAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBatman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHFUZ ZARİÇ