Otoimmün hastalıklar ve beslenme ilişkisi: Sjögren Sendromu ve Sistemik Lupus Eritematozus hastalarına ait beslenme durumu incelemesi
Relationship between autoimmune diseases and nutrition: Nutritional status study of Sjögren's Syndrome and Systemic Lupus Erythematosus patients
- Tez No: 866891
- Danışmanlar: PROF. DR. MERAL YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Gastronomi ve Mutfak Sanatları, Nutrition and Dietetics, Gastronomy and Culinary Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Beslenme vücudun işleyişine doğrudan katkı sağlamaktadır. Doğru ve yeterli olduğunda sağlıklı yaşamın anahtarıdır ancak yanlış ve yetersiz olduğunda sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Ayrıca yaş, genetik yatkınlık gibi unsurlar da sağlık sorunları ile ilintilidir. Öte yandan sağlıklı beslenme bazı sağlık sorunlarının çözümünde etkin rol oynamaktadır. Bu durum sağlık ve beslenme arasındaki karmaşık ilişkinin özeti niteliğindedir. Vücutta hastalığa neden olabilecek tüm etmenlere karşı vücudumuzun geliştirdiği immün sistemi, kendi oluşturduğu hücreleri dışarıdan gelenler ile ayırt edememesiyle otoimmünite yani yok etme tavrı geliştirmektedir. Bu nedenle otoimmün hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Otoimmün hastalıklardan SLE ve Sjögren Sendromu, her 100000 kişiden 40 ila 100'ünde görülen hastalıklar insidans ve prevalans bakımından sık rastlanmayan hastalıklardandır. Bu çalışmada SLE ve SS hastalarının beslenme alanında yaşadıkları problemlerin beslenme düzeylerine olan etkileri araştırılmıştır. Yapılan literatür taramasında Türkiye'de her iki hastalığı konu alan beslenme alanında yapılmış çalışmaya rastlanılamamıştır. Bu anlamda bir ilk niteliği taşıyan çalışma, Google Formlar kullanılarak oluşturulan anket ile Ocak 2022 ve Aralık 2022 ayları aralığında 247 kişiden veriler elde edilmiştir. Veriler SPSS version 26 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular değerlendirildiğinde verilerin normal dağılıma sahip oldukları saptanmıştır. Nominal değişkenlerde frekans ölçümü yapılarak yüzdelerle veriler açıklanmıştır. Güvenilirlik analizi ile veri setinin ana kütle halinde ve ölçek alt boyutlarının da yüksek güvenilirliğe sahip olduğu belirlenmiştir. Açımlayıcı faktör analiziyle Sağlıklı beslenmeye ilişkin tutum ölçeği 4 boyutlu olduğu tespit edilmiştir. Demografik özelliklerine bakıldığında 235 adet Kadın, 12 adet Erkek katılımcının genellikle 39-48 yaş aralığında olduğu, yaş ortalamalarının ise 43 olduğu, eğitim düzeylerinin lisans ve aktif olarak çalışan yoğunlukta oldukları belirlenmiştir. Katılımcıların hastalık/sağlık durumlarına ilişkin bulgularına bakıldığında; Sjögren, SLE tanısı doktor tarafından çoğunlukta 1-5 yıl aralığında konulduğu, 1-5 yıl aralığında tedavi gördükleri, sadece 46 kişinin yakınlarında SS ve/veya SLE hastası olduğu görülmüştür. Aynı zamanda SS ve SLE'ye yönelik sahip oldukları belirtiler incelendiğinde her iki hastalık içinde katılımcılarda birden fazla belirtinin bir arada görüldüğü belirlenmiştir. SS ve SLE dışında doktor tarafından tanısı konmuş hastalıklara ilişkin bulgularına bakıldığında katılımcılardan 170 kişinin farklı bir otoimmün hastalık sahibi olduğu anlaşılmaktadır. Katılımcıların beslenme durumları ile alışkanlıklarına yönelik bulgularında; 172 kişinin sigara kullanmadığı, 191 kişinin alkol kullanmadığı, çoğunlukta 3 öğün ya da 2 öğün şeklinde beslendikleri, ana öğünlerini atlamadıkları ya da bazen atladıkları ve atlama nedenlerinin de“zaman yetersizliği”olarak belirttikleri görülmüştür. Herhangi bir yiyeceğe intolerans/alerji gelişmesine ilişkin bulgularda; 247 katılımcı arasında 114 bireyde geliştiği ve yoğunlukla gluten (%24,4), süt ve süt ürünlerine olduğu görülmüştür. Katılımcıların çoğunlukta beslenme eğitimlerinin (206 kişi) olmadığı, 61 kişinin doktor ve diyetisyen tarafından verilen diyete uyduğu, 122 kişide hastalık tanısı sonrasında kilolarında artış olduğu ve besin tüketimlerinde radikal değişiklikler olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların demografik özellikleri ile sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumlarının karşılaştırılmasında katılımcıların yaş ortalamaları ile sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumları arasında (p=0,03); eğitim düzeyleri (p=0,0001) ve meslek grupları (p=0,01) ile beslenme hakkındaki bilgileri (BHB) arasında anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. Bireylerin sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumları ile cinsiyet dağılımı arasında herhangi bir anlamlı farklılık olmadığı belirlenmiştir. Katılımcıların alışkanlıkları ile SS-SLE ilişkili beslenme özellikleri ve sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumlarında öğün sayısı, hastalığın tanısı sonrası vücut ağırlığında değişim, sigara ve alkol kullanımı ile sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumları arasında anlamlı bir fark bulunmazken (p>0,05); katılımcıların ana öğün atlama durumları ile beslenmeye yönelik duygu (BYD) (p=0,002) ve sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumları (p=0,03) arasında anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Ayrıca hastalığa bağlı intolerans/alerji gelişim durumu (p=0,0001), hastalık nedeni ile besin değişimi durumları (p=0,02) ile beslenmeye yönelik duygu (BYD) arasında; Beslenme eğitimi alma durumu ile beslenme hakkındaki bilgileri (BHB) arasında (p=0,03); doktor ve/veya diyetisyen tarafından önerilen hastalıkla ilişkili diyet uygulama durumu ile BHB (p=0,05), BYD (p=0,005) ve olumlu beslenme (OB) (p=0,002) arasında anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir (p=0,03). Katılımcıların sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumlarını oluşturan faktörler arasındaki ilişkiye yönelik bulgularda; beslenme hakkındaki bilgi ile beslenmeye yönelik duygu arasında anlamlı zayıf negatif (r= -0,22 ve p= 0,001) bir ilişkinin olduğu; beslenmeye yönelik duygu ile kötü beslenme arasında anlamlı zayıf pozitif bir ilişkinin (r= 0,20 ve p= 0,002) olduğu belirlenmiştir. Diğer faktörler arasında herhangi bir anlamlı ilişkinin olmadığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Nutrition directly contributes to the functioning of the body. When it is correct and sufficient, it is the key to a healthy life, but when it is incorrect and inadequate, it can cause health problems. In addition, factors such as age and genetic predisposition are also related to health problems. On the other hand, healthy nutrition plays an active role in solving some health problems. This situation summarizes the complex relationship between health and nutrition. The immune system developed by our body against all factors that may cause disease in the body develops autoimmunity, that is, an attitude of destruction, as it cannot distinguish the cells it creates from those coming from outside. For this reason, autoimmune diseases occur. SLE and Sjögren's Syndrome, among the autoimmune diseases, are rare diseases in terms of incidence and prevalence, occurring in 40 to 100 out of every 100,000 people. In this study, the effects of the nutritional problems experienced by SLE and SS patients on their nutritional levels were investigated. In the literature review, no studies were found in the field of nutrition in Turkey covering both diseases. The study, which is a first in this sense, collected data from 247 people between January 2022 and December 2022 with a survey created using Google Forms. Data were analyzed using SPSS version 26 program. When the findings were evaluated, it was determined that the data had a normal distribution. Frequency measurements were made in nominal variables and the data were explained in percentages. With the reliability analysis, it was determined that the data set as a main mass and the scale sub-dimensions had high reliability. With exploratory factor analysis, it was determined that the attitude scale towards healthy nutrition has 4 dimensions. Considering their demographic characteristics, it was determined that 235 female and 12 male participants were generally between the ages of 39-48, their average age was 43, and their education levels were undergraduate and actively working. Considering the participants' findings regarding their illness/health status; It was observed that the diagnosis of Sjögren's and SLE was made by the doctor in the majority of cases within 1-5 years, they received treatment within 1-5 years, and only 46 people had relatives with SS and/or SLE. At the same time, when the symptoms of SS and SLE were examined, it was determined that the participants had more than one symptom in both diseases. Considering the findings regarding diseases diagnosed by a doctor other than SS and SLE, it is understood that 170 of the participants had a different autoimmune disease. In the findings regarding the nutritional status and habits of the participants; It was observed that 172 people did not smoke, 191 people did not drink alcohol, they mostly ate 3 meals or 2 meals, they did not skip their main meals or sometimes they skipped them, and the reason for skipping them was“lack of time”. In case of findings regarding the development of intolerance/allergy to any food; It was observed that it developed in 114 individuals among 247 participants and was mostly due to gluten (24.4%), milk and dairy products. It was determined that the majority of the participants (206 people) did not have nutrition training, 61 people followed the diet given by the doctor and dietitian, 122 people increased their weight after the diagnosis of the disease and had radical changes in their food consumption. When comparing the demographic characteristics of the participants and their attitudes towards healthy nutrition, the difference between the average age of the participants and their attitudes towards healthy nutrition (p = 0.03); It was observed that there was a significant difference between education levels (p = 0.0001) and occupational groups (p = 0.01) and knowledge about nutrition (BHB). It was determined that there was no significant difference between individuals' attitudes towards healthy nutrition and gender distribution. While there was no significant difference between the participants' habits and their attitudes towards SS-SLE-related nutritional characteristics and healthy nutrition, the number of meals, change in body weight after the diagnosis of the disease, smoking and alcohol use, and their attitudes towards healthy nutrition (p>0.05); It was determined that there were significant differences between the participants' skipping main meals and their feelings towards nutrition (BYD) (p = 0.002) and their attitudes towards healthy nutrition (p = 0.03). In addition, there is a difference between intolerance/allergy development due to disease (p=0.0001), nutritional changes due to disease (p=0.02) and feelings towards nutrition (BYD); There was a significant difference between receiving nutrition education and knowledge about nutrition (BHB) (p=0.03); It was determined that there were significant differences between the disease-related diet recommended by the doctor and/or dietician and BHB (p=0.05), BYD (p=0.005) and positive nutrition (OB) (p=0.002) (p=0.03). ). In the findings regarding the relationship between the factors that form the participants' attitudes towards healthy nutrition; There is a significant weak negative (r= -0.22 and p= 0.001) relationship between knowledge about nutrition and feelings towards nutrition; It was determined that there was a significant weak positive relationship (r = 0.20 and p = 0.002) between feelings towards nutrition and malnutrition. It was observed that there was no significant relationship between other factors.
Benzer Tezler
- Sjögren sendromlu hastalarda ve sağlıklı bireylerde serum apelin, fetuin-a ve karotis intima media kalınlıklarının karşılaştırılması
Comparision of serum apelin, fetuin-a levels and carotid intima-media thickness in patients with sjogren's syndrome and healthy subjects
DOĞAN SEVEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
RomatolojiCumhuriyet Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ ŞAHİN
- Deneysel otoimmün ensefalomiyelit (EAE) oluşturulan farelerde akdeniz diyeti ve likopenin multipl skleroz (MS) gelişimine ve inflamatuar belirteçlere etkisi
The effect of mediterranean diet and lycopene on the development of multiple sclerosis (ms) and on inflammatory markers in a model of experimental autoimmune encephalomyelitis (EAE) in mice
TUTKU ATUK KAHRAMAN
Doktora
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikErciyes ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜGE YILMAZ
DOÇ. DR. AHMET EKEN
- Behçet hastalığı olan yetişkin bireylerde akdeniz diyetine uyumun behçet sendromu aktivite skalası ve yaşam kalitesi ile ilişkisi
The relationship between adherence to the mediterranean diet and behcet's syndrome activity scale and quality of life in adults with Behcet's disease
RUKİYE KIYAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikHacettepe ÜniversitesiBeslenme Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜDE KIZIL
- Çölyak hastalığı olan çocuklarda özofagus ve mide bulgularının endoskopik ve histopatolojik olarak değerlendirilmesi
Endoscopic and histopathological evaluation of esophagus and stomach findings in children with celiac disease
YEŞİM YAĞLI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
UZMAN ERDAL SARI
UZMAN NEVZAT AYKUT BAYRAK
- Manisa kent merkezinde 12-17 yaş grubu çocuk ve ergenlerde gastrointestinal yakınma sıklığı ve çölyak hastalığı ile ilişkisi
Gastrointestinal complaint prevalance and association with celiac disease in children between 12-17 ages in Manisa
TÜRKER BORUCU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2015
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıCelal Bayar ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ERHUN KASIRGA