Anadolu sahası Türk halk masallarında fiziksel engellilik
Physical disability in Turkish folk tales of the Anatolian area
- Tez No: 866961
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHRA HAMARAT YARDIMCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Anadolu halk masalları, engellilik, fiziksel engelliler, masalın özellikleri, engelli tiplerin sınıflandırılması, Anatolian folk tales, disability, physically disabled people, characteristics of the tale, classification of disabled types
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Sözlü halk anlatılarının en yaygın olanlarından masal, kısaca dinleyenleri inandırma gayesi gütmeyen ve onların hoş vakit geçirmesi için anlatılan bir tür olarak tanımlanabilir. Toplumun içinde tarih öncesi dönemlerden itibaren teşekkül eden masallarda dilin zenginlikleri ile birlikte toplumun bir yansıması da görülmektedir. Dolayısıyla toplumun bir parçasını oluşturan kör, sağır, dilsiz gibi engellilerin masallarda da yer alabilmesi tabii bir olgudur. Bu çalışmada Anadolu sahasındaki halk masallarında yer alan engelli tiplerin belirlenmesi, sınıflandırılması ve işlevlerinin ortaya konmasının yanı sıra engelli araştırmalarının bir ayağını halk edebiyatına dayandırmak amaçlanmıştır. Son yıllarda sakatlık çalışmaları alanında yapılan araştırmalarda artış gözlemlenmekle birlikte engelli tiplerin masallarda nasıl yer bulduğu göz ardı edilmiş, tezlerde ise herhangi bir çalışmaya tesadüf edilememiştir. Bu sebeple masallarda engellilik konusunda önemli bir eksikliği gidereceğini düşündüğümüz çalışmamız hazırlanmıştır. Giriş dışında üç bölüm ve sonuçtan oluşan çalışmamızın giriş bölümünde araştırmamızın amacı, yöntemi, kapsamı ve sınırlılıkları üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde ise masal hakkında genel bilgiler verildikten sonra masalın diğer halk anlatılarıyla olan ilişkisi ile masal sınıflandırmaları ve masallarda engellilik alanında yapılan çalışmalara değinilmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünde engellilik tanımları ile engellilik modelleri üzerinde durulmuş, masal dışındaki fıkra, halk hikâyesi, efsane gibi halk anlatılarında yer alan engelli tipler örneklendirilmiştir. Çalışmamızın üçüncü bölümünde Anadolu halk sahası masallarında tespit edilen engelli tipler kendi arasında sınıflandırılarak detaylı bir şekilde incelenmiştir. Sonuç ve değerlendirme kısmında ise tespit edilen engelli tiplerin işlevlerinden hareketle toplumun engellilere olan bakış açısı yorumlanmaya çalışılmıştır. Metin tahlil yönteminin kullanıldığı bu çalışmada sadece fiziksel engellilere (kör, sağır, dilsiz, topal, çolak, kambur, kel, köse, cüce) yer verilmiş; zihinsel engelliler çalışmanın dışında bırakılmıştır.
Özet (Çeviri)
Fairy tales, among the most common oral folk narratives, can be briefly defined as a genre that does not intend to convince the audience and is told so they have a pleasant time. Having been formed in society since prehistoric times, a reflection of society is also seen in the fairy tales along with the richness of language. Therefore, it is natural that disabled people, such as the blind, deaf, mute, who are a part of society, also take part in fairy tales. In this study, it is aimed to identify, classify and reveal the functions of disabled types in folk tales in the Anatolian field, as well as to base one of the pillars of disability research on folk literature. Although there has been an increase in research conducted in the field of disability studies in recent years, the place of disabled people in fairy tales is ignored, and no study has been found in dissertations. For this reason, our study, which we think will fill an important deficiency in disability in fairy tales, has been prepared. The aim, method, scope and limitations of the study are emphasized in the introduction part of the study, which consists of three chapters and conclusion. In the first part, after giving general information about fairy tales, the relationship of the fairy tales with other folk narratives, fairy tale classifications and studies on disability in fairy tales were mentioned. In the second part of our study, the definitions of disability and disability models were emphasized, and disabled types in folk narratives such as jokes, folk tales and legends other than fairy tales were exemplified. In the third part of our study, the disabled types identified in Anatolian folk tales are classified among themselves and analyzed in detail. In the conclusion and evaluation section, the society's point of view on disabled people based on the functions of the identified disabled types are interpreted. In this study, in which the text analysis method was used, only physically disabled people (blind, deaf, mute, crippled, one-armed, hunchback, bald, beardless, dwarf) were included; mentally disabled people were excluded from the study.
Benzer Tezler
- Anadolu sahası masal ve efsanelerinde yılan-şahmaran
Snake-Shahmaran in Legends and Folktales of Anatolia
SEDA GEDİK
Doktora
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUVAFFAK DURANLI
- Tabu ve mülkiyet ilişkisi bağlamında Anadolu sahası Türk masalları
Anatolian area Turkish folk tales in the context of taboo and property
HASAN SAVAŞ
Doktora
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Necmettin Erbakan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AZİZ AYVA
- Anadolu sahası Türk masallarında erkeklikler
Masculinities in Anatolian field Turkish tales
MEHMET DALDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiHalk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖCAL OĞUZ
- Anadolu sahası Türk masallarında taş
Stone in Turkish tales set in Anatolia
HİLAL ŞİMŞEK EĞER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)Necmettin Erbakan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AZİZ AYVA
- Anadolu sahası Türk masallarında renk sembolizmi
Color symbolism in Turkish tales of Anatolian field
CEMALİ DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Ondokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER SARAÇ