Feminist kuram açısından Türk atasözleri
Turkish proverbs from the perspective of feminist theory
- Tez No: 867371
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÜMRAL DEVECİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Bu çalışmada Türk Atasözlerindeki kadın olgusuna dair eril söylemlerin ortaya çıkarılması amacıyla atasözleri, feminist kurama göre incelenmiştir. Çalışmada, feminist kuram perspektifinden incelenmeye alınan atasözleri Ömer Asım Aksoy'un“Türk Atasözleri”adlı eserinden seçilmiştir. Tespit edilen atasözlerinin envanteri çıkarılmış ve sınıflandırma yöntemi ile başlıklandırılmıştır. Dil, kültürün ve toplumun yaratıcısı ve devam ettiricisi iken aynı şekilde toplum ve kültürde dilin yaratıcısı ve devam ettiricisidir. Birbiri ile döngü halinde olan bu üç unsurun, birbirlerine etkileri de oldukça fazladır. Feminizm ve feminist kuramların en büyük hedefi daha eşit bir toplum yaratma anlayışıdır. Feminizm, kadını nesne kategorisinden çıkartarak özne haline getirmektir. Feminist kuramlar ise feminizmin edebiyattaki yansımasıdır. Kadınların evlere hapsedilerek nesne konumunda oluşları onların kamusal alana dahil olmalarının önüne geçmiştir. Kamusal alana dahil olamayan kadın ise eğitim, siyaset, edebiyat, felsefe vb. dallarda kendini var edememiş veya çok az var olabilmiştir. Toplumu kurma veya yönlendirmedeki en büyük silahları ise dildir. Dillerin iyileştirilmesiyle toplum düzeninde önemli adım atılabilmektedir. Feminist kuramcılar, erkeklerin oluşturduğu yazım dünyasında erkekler tarafından anlatılan kadınların, kendi ağızlarından dinlenmesi ve erkek söylemlerin ortaya çıkarılması adına feminizmi“feminist edebiyat eleştirisi”ile edebiyata dahil etmiştir. Atasözleri, bir toplumun önemli kültür hazinelerindendir Atasözleri ataerkil bir bakış açısı içerdiği için kadınların özne konumuna getirilmesinin önüne geçen söylemlerinin olduğu tespit edilmiştir. Geçmişte deneyimlenen yaşantıların bir nasihat niteliği ile gelecek nesillere aktarılması gelecekteki yaşamlar için önemli bir değerdir. Fakat atasözlerinde de eril söylemlerin varlığı kendini göstermiştir. İncelenen atasözlerinden çıkarılan sonuçlara göre kadınların yaşamlarına karşı nasihatler içeren atasözlerinde, kadınların öznekonumundan çok nesne konumunda olduğu tespit edilmiştir. Kadınların yaşamlarında eril gücün noksan oluşu bir eksiklik olarak görülmüştür. Kadınların“dul”kavramı ile yaşamlarının kısıtlanması evliğin onlar için bir lütuf olarak görüldüğü tespit edilmiştir. Anneliğin kutsiyetine vurgu yapılan atasözlerinde, aslında anneliğin kadınlara yüklediği ekstra sorumluluğun göz ardı edilişi, anneliğin içgüdüsel olduğuna dair inanışın kadınların yaşamına etkileri, anneliğin ve bunların bir kadının sahip olabileceği en büyük toplumsal statü olduğuna dair söylemler, kadınların yaşamlarını ne denli etkilediğine ait veriler bu çalışmada göz önüne serilmiştir. Kadınların pek çok kimliğe büründürülmesi bu kimliklerden birinin de“gelin”kimliği oluşu ve kadınların gelin rolü ile bakım veren, çocuk doğuran bir nesne haline getirilmiş olması dikkat çekmektedir. Kadınların pek çok toplumsal rollerinin yanında fiziksel olarak da belirli bir role ve kimliğe sokulduğu görülmektedir. Toplumun güzellik ve çirkinlik algısı neticesinde şekillendirilen fiziki yapısının kadının kendine yabancılaşmasına neden olduğunu söylemek mümkündür. Atasözlerindeki yargılara dayanarak denilebilir ki, kadının ev içi ile ilişkilendirilmesi hareket alanının kısıtlandığı, kendini geliştirmesinin önüne geçildiği ve bunun olması gereken bir şeymiş gibi kabul ettirilmeye çalışıldığı görülmektedir. Kız çocuğu olarak daha küçük yaşlardan itibaren bedeni ve yaşamı hakkındaki seçimlerinde nasihat içeren atasözleriyle, kadına karşı şiddettin meşrulaştırıldığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla küçüklüğünden itibaren kadına bakımını üstlenme görevi verildiği vurgulanmıştır. Bu çalışmada kadını nesne konumuna sokan atasözlerindeki söylemlerin derin anlamlarına inilerek söylemlerin kadınların yaşamlarını nasıl şekillendireceğine dikkat çekmek amaçlanmıştır. Dil ve dil ile oluşan yaratımların eşit bir toplum yaratmadaki yerine ve önemine dikkat çekilmek istenmiştir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT In this study, proverbs are analyzed according to feminist theory in order to reveal the masculine discourses on the phenomenon of women in Turkish Proverbs. In the study, the proverbs analyzed from the perspective of feminist theory were selected from Ömer Asım Aksoy's“Turkish Proverbs”. The identified proverbs were inventoried and titled with the classification method. While language is the creator and sustainer of culture and society, society and culture are also the creator and sustainer of language. The effects of these three elements, which are in a loop with each other, on each other are also quite high. The biggest goal of feminism and feminist theories is to create a more equal society. Feminism is to remove women from the object category and turn them into subjects. Feminist theories are the reflection of feminism in literature. The object status of women by confining them to their homes has prevented them from being included in the public sphere. Women who could not be included in the public sphere could not exist or could exist very little in the fields of education, politics, literature, philosophy, etc. Their greatest weapon in establishing or directing society is language. With the improvement of languages, an important step can be taken in the social order. Feminist theorists have included feminism in literature with“feminist literary criticism”in order to listen to the women narrated by men in the writing world created by men and to reveal male discourses. Proverbs are one of the important cultural treasures of a society. Since proverbs contain a patriarchal perspective, it has been determined that they have discourses that prevent women from becoming subjects. Transferring the experiences experienced in the past to future generations with the quality of advice is an important value for future lives. However, the presence of masculine discourses also manifested itself in proverbs. According to the results obtained from the proverbs analyzed, it was determined that in proverbs containing advice against women's lives, women are in the object position rather than the subject position. The lack of masculine power in women's lives was seen as a deficiency. The restriction of women's lives with the concept of“widow”has been determined that marriage is seen as a blessing for them. In proverbs emphasizing the sanctity of motherhood, the fact that the extra responsibility that motherhood imposes on women is ignored, and that motherhood is instinctive effects of this belief on women's lives, the discourses on motherhood and motherhood as the highest social status a woman can have, and the data on how this affects women's lives are presented in this study. It is noteworthy that many identities are attributed to women and one of these identities is the identity of“bride”, and with the role of bride, women are turned into an object of care-giving and childbearing. In addition to many social roles, women are also assigned a certain role and identity physically. It is possible to say that the physical structure shaped as a result of society's perception of beauty and ugliness causes women to alienate themselves. Based on the judgments in proverbs, it can be said that associating women with the domestic sphere restricts their mobility, prevents them from developing themselves and tries to make them accept this as something that should be. It has been determined that violence against women is legitimized by proverbs that contain advice about her choices regarding her body and life from an early age as a girl. Therefore, it is emphasized that women are given the duty to take care of themselves from childhood. In this study, it is aimed to draw attention to the deeper meanings of the discourses in proverbs that place women in an object position and to draw attention to how these discourses shape women's lives. It is aimed to draw attention to the place and importance of language and language creations in creating an equal society.
Benzer Tezler
- Feminist kuram açısından 2000 sonrası Türk sinemasında kadına şiddet teması
The theme of violence against women in Turkish cinema after 2000 from the perspective of feminist theory
İDİL BOLAT
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2023
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
PROF. DR. IŞIK SEZER
- Feminist kuram perspektifinden kadın filmi olgusu: Türkiye'deki kadın filmleri festivalleri örneği
The phenomenon of woman movie from the perspective of femi̇ni̇st theory: The example of woman movie festivals i̇n Turkey
BÜŞRA AKGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Radyo-TelevizyonOrdu ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET YILMAZ
- Polisiye edebiyatın geleneksel yapısını bozan kadın yazarların romanları üzerine postyapısalcı yaklaşım (1985-2015)
Poststructuralist approach on the novels of women writers that deconstruct the traditional structure of detective literature (1985-2015)
MERVE ESRA ÖZGÜRBÜZ
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKaradeniz Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSEREN ÖZDEMİR RİGANELİS
- 2000 sonrası popüler Türk filmlerinde kadınlığın inşası
The construction of femininity in popular Turkish films after 2000s
ASLI EKİCİ
Doktora
Türkçe
2014
Sahne ve Görüntü SanatlarıAnkara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. S. RUKEN ÖZTÜRK
- Türk sinemasında kadın yönetmenlerin perspektifinden toplumsal cinsiyet
Gender in Turkish cinema from the perspective of women directors
ŞERİFE MAHİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiGörsel İletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELÇUK ULUTAŞ