Destanların yeniden yazımlarındaki toplumsal cinsiyet normlarının arketipçi eleştiri bağlamında yorumlanması
The interpretation of gender norms in the rewrittings of epics in the context of archetypal criticism
- Tez No: 867805
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MAHİNUR AKŞEHİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Western Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kadın Çalışmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 173
Özet
Edebi eserlerin düşünülenin aksine tarih boyunca yazıldıkları dönemin ideolojileri ile kaçınılmaz bir bağı olmuştur. Özellikle kadim anlatılar olan mitler ve destanlar bu bağlamda büyük öneme sahiptirler. Bu anlatılarda ideolojilerin taşıyıcısı olarak işlev gösteren öğelerin en etkilileri de arketiplerdir. Arketipçi edebiyat eleştirisi, edebi eserleri, içerisinde yer alan evrensel, sembolik motifler ve karakter tipleri, yani arketipler üzerinden analiz eden bir yaklaşımdır. Bu çalışmada kadim anlatılarda var olan toplumsal cinsiyet normlarını pekiştiren arketipler incelenmiş ve yeniden yazım eserlerde bu arketiplerin ne şekilde dönüştürüldüğü tartışılmıştır. Bu bağlamda, arketipçi edebiyat eleştirisi çerçevesinden öncelikle kanon eserler sayılan Gılgamış Destanı, Aeneis destanı ve Odysseia destanı incelenmiştir. Bu destanlarda, kadınlık stereotiplerini oluşturan anne arketipleri ile erkeklik kalıpları ve kadın erkek arasındaki hiyerarşiyi göz önüne seren romantik aşk arketipleri ortak tema olarak yer almakta ve benzer özellikler barındırmaktadır. Bu eserlerin üçünün de kadınları erkeğe hizmet eden ikincil rollerde olduğu sürece olumlu tasvirlerle anıp, aksi durumda canavarlaştırdığı tespit edilmiştir. Benzer şekilde, üç eserde de eril ideolojinin yücelttiği erkeklik normlarına sıklıkla yer verilmiş ve kadınlarla erkekler arasında kadınları ikincilleştiren ve ötekileştiren bir hiyerarşi yaratılmıştır. Bu çalışmada, aynı zamanda, yukarıda sözü geçen kanon eserlerin yeniden yazımları sayılan Ayla Kutlu'nun Kadın Destanı, Ursula K. Le Guin'in Lavinia isimli romanı ve Margaret Atwood'un Penelope isimli romanı incelenmiş ve bu metinlerin kadim anlatılarda yer alan arketipleri nasıl dönüştürdükleri analiz edilmiştir. Üç eserde de yazarlar tarafından, orijinal metinlerde yer alan ve toplumsal cinsiyet normlarını oluşturan arketiplerin ters yüz edilerek dönüştürüldüğü tespit edilmiştir. Üç yazar da toplumsal cinsiyet normlarını oluşturan arketipleri yıkarak cinsler arasında daha eşitlikçi bir kurgu yaratmışlardır.
Özet (Çeviri)
Contrary to popular belief, literary works have had an inevitable connection with the ideologies of the period in which they were written throughout history. Especially myths and epics, which are ancient narratives, are of great importance in this context. The most effective elements that function as carriers of ideologies in these narratives are archetypes. Archetypal literary criticism is an approach that analyzes literary works through universal, symbolic motifs and character types, that is, archetypes. In this study, the archetypes that reinforce the gender norms existing in ancient narratives were examined and how these archetypes were transformed in rewritten works was discussed. In this context, the Epic of Gilgamesh, the Aeneid epic and the Odyssey epic, which are considered canon works, were examined within the framework of archetypal literary criticism. In these epics, mother archetypes that form femininity stereotypes and romantic love archetypes that reveal masculinity stereotypes and the hierarchy between men and women are common themes and have similar features. It has been determined that all three of these works depict women positively as long as they are in secondary roles serving men, otherwise they are dehumanized. Similarly, in all three works, masculinity norms glorified by masculine ideology were frequently included and a hierarchy was created between men and women that subordinated and marginalized women. Also, in this study, Ayla Kutlu's Women's Epic, Ursula K. Le Guin's novel Lavinia and Margaret Atwood's novel Penelope, which are considered rewritings of the canonical works mentioned above, were examined and how these texts transformed the archetypes in ancient narratives were analyzed. It has been determined that in all three works, the archetypes contained in the original texts and constituting gender norms were turned inside out and transformed by the authors. All three authors created a more egalitarian fiction between the genders by destroying the archetypes that constitute gender norms.
Benzer Tezler
- Modern Arap edebiyatı temsilcilerinden Mey Ziyâde ve eserlerindeki hayat mefhumu
The meaning of life in the literature of Mey Ziadeh, who is considered one of the pioneers of modern Arabic literature
ARİF ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimUşak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİS DEDE
- Orta Karadeniz Sırtı/Sinop çukurunun neotektoniğinin deniz jeofiziği yöntemleri ile incelenmesi
Investigation Of Mid-Black Sea Ridge/Sinop trough with marine geophysical methods
SEVİNÇ ÖZEL FÜZÜN
Doktora
Türkçe
2024
Deniz BilimleriDokuz Eylül ÜniversitesiDeniz Jeolojisi ve Jeofiziği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNAY ÇİFCİ
PROF. DR. HASAN SÖZBİLİR
- Kazak sözlü geleneğinde Arkaik destanların tiplojik özellikleri
Trpology of Kazakh archaic epics
METİN ARIKAN
Doktora
Türkçe
2003
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRET TÜRKMEN
- Yeni Türk şiirinde dağ (1860-1908)
Mountain in modern Turkish poetry (1860-1908)
BİROL BULUT
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILMAZ DAŞCIOĞLU
- Kadın edebiyatında destanlar ve kadın karakterler
Epics and women characters in women's literature
ASLIHAN ULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Karşılaştırmalı EdebiyatEge ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVİN KOYUNCU