Kabartmalar ışığında Geç Hitit mitolojisinin kökeni
The origin of Neo-Hittite mythology in the light of reliefs
- Tez No: 868660
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ ÇİFÇİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Tarih, Archeology, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Hititlerin ardından Demir Çağı'nda ortaya çıkan Geç Hitit krallıkları, zengin bir görsel sanat mirası bırakmıştır. Hitit döneminden bilinen taş oymacılığı, bu dönemde oldukça gelişirken taşa oyulan eserler, daha çok mimari yapıların bir parçası olarak ortostatlara işlenmiştir. Mezopotamya sanat eserlerinde sıkça yer alan karışık yaratıklar, Demir Çağı yerleşmelerinde rölyefler ve heykellerde işlenerek, sanat eserlerinin önemli bir parçası haline gelmiştir. Yaratılış Destanı'nı ve İlluyanka destanında olduğu gibi çoğu mitolojik metinde doğrudan veya dolaylı şekilde yer alması, söz konusu canlıları hem mitolojik çerçevede hem de inanç çerçevesinde incelemeyi gerektirmektedir. Pek çok mitolojik öyküde başrolü tanrıların ve tanrıçaların oluşturması da bu durumu desteklemektedir. Aynı zamanda çeşitli ritüel metinlerinde karışık canlı heykellerinin olması ve karışık yaratıklarla süslü rölyeflerin saray kapılarına yerleştirilmesi söz konusu varlıklarının koruyuculuk rolüne yapılan bir göndermedir.Bu amaç doğrultusunda çalışmamızda karışık canlı içeren 81 kabartma incelenmiştir. Yapılan incelemede, Geç Hitit döneminde işlenen tasvirlerin mekânsal özellikleri ve mitolojik metinlerdeki karşılığı tespit edilmiştir. Yalnızca dini yapılarda değil idari alanlarda da kullanılan karışık canlıların Mezopotamya sanatında olduğu gibi Geç Hitit döneminde mitoloji ve inanç konusunda bizlere neler söylediği üzerinde durulmuştur. Aynı zamanda eserlerin, ikonografik özellikleri üzerinde de durularak ucu sivri ayakkabı, boynuzlu başlık veya tunik gibi Hitit sanatının yaygın belirteçlerini devam ettirdiği fakat aynı zamanda kıvırcık saç, hayat ağacı, lotus çiçeği gibi Mısır, Assur ve Arami kültürlerden etkilenerek oluşturulduğu tespit edilmiştir. Böylece karışık yaratıkların rölyeflerdeki tasvirleri, ikonografik, mekânsal ve mitolojik metinlerle ilişkilendirilerek incelenmiş ve Geç Hitit toplumunun bu yaratıkları nasıl kullandığı konusunda bir inceleme ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
The Neo-Hittite Kingdoms that emerged in the Iron Age after the Hittites provided a rich heritage of visual art. While the stone carving, known from the Hittite period, was highly developed during this period the works carved in stone were mostly carved on orthostats as a part of architectural structures. Hybrid creatures, which appear frequently featured in Mesopotamian art, became an important part of the artworks of art in Iron Age settlements, being depicted in reliefs and sculptures. Their direct or indirect presence in many mythological texts, such as the Epic of Creation and the İlluyanka Epic, necessitates an examination of these creatures both within the mythological framework of both within frame belief. The view that gods and goddesses play the leading roles in many mythological stories also supports this. At the same time, the presence of statues hybrid creatures statues in various ritual texts and the placement of reliefs decorated with hybrid creatures on palace gates are also references to the protective role of these creatures. For this purpose, 81 reliefs with hybrid creatures were analyzed in our study. The spatial characteristics of the Neo-Hittite depictions and their equivalents in mythological texts were determined. It was emphasized what the hybrid creatures, which were used not only in religious buildings but also in administrative areas, tell us about mythology and belief in the Late Hittite period, as in Mesopotamian art. At the same time the iconographic features of the artifacts were also analyzed and it was determined that the artifacts continued the common markers of Hittite art such as pointed shoes, horned headdress or tunics, but were also influenced by Egyptian, the Assyrian and Aramaic cultures such as curly hair, the tree of life and the lotus flower. Thus, the depictions of hybrid creatures in reliefs are analyzed in relation to iconographic, spatial and mythological texts, and an analysis of how the Neo-Hittite society used these creatures is presented.
Benzer Tezler
- Arkaik Dönem plastik eserleri ışığında Lykia ikonografisinde yerli ve yabancı unsurlar
Lycian iconographic elements in Archaic Period plastics
ŞÜKRÜ ÖZÜDOĞRU
- Klasik dönem Lykia mezar ikonografisinde kadın
The woman in Lycian tomb iconography throughout the classical period
CEMİL DUMANLIOĞLU
- M. Ö. I. Binin ilk yarısında Anadolu tasvir sanatında arabalar
The Chariots depicted in the figured documents of Anatolia in the eralier first millenium B. C.
SERHAN GÜNDÜZ
- Yeni Assur Krallığı'nda haremağaları
Eunuchs in Neo Assyrian Kingdom
MUHAMMED ONUR ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL COŞKUN