Tefsirde İbâdiyye–Mu'tezile etkileşimi
The interaction between Ibadiyya and Mu'tazila in tafsir
- Tez No: 868708
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET SUAT MERTOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
İslam düşünce tarihinde teşekkül etmiş olan mezheplerin/ekollerin birbirleriyle olan ilişkileri pek çok araştırmaya konu olmuş, bu çalışmalarda bazı mezhepler arasında siyasî, sosyolojik veya metodolojik açıdan meydana gelen etkileşimler ortaya konulmaya çalışılmıştır. İbâdiyye ve Mu'tezile arasındaki sıkı ilişki de kimi zaman dile getirilmiş ve bazı araştırmacılar tarafından bu iki mezhep arasındaki etkileşim çeşitli açılardan incelemeye tâbi tutulmuştur. Binaenaleyh söz konusu iki ekolün inanç esasları itibarıyla birçok ortak noktasının olduğu tespit edilmiş ve farklı kanaatlere sahip olduğu hususlar da aynı şekilde irdelenmiştir. Tespit edebildiğimiz kadarıyla İbâdiyye ve Mu'tezile'nin ortak kanaate sahip olduğu hususlar 'tevhid' ilkesi bağlamında“ilahî sıfatlar”,“halku'l-Kur'ân”,“rü'yetullah”; adalet ilkesi bağlamında“va'd-vaîd”,“iman-amel ilişkisi”,“mürtekib-i kebîre”ve "şefaat'', ulûmü'l-Kur'ân açısından ise ''nesih'' ve ''muhkem-müteşâbih'' meselesidir. Biz de bu çalışmamızda her iki mezhebe mensup müfessirlerin tefsirleri üzerinden hem kelâm ilmine hem de ulûmü'l-Kur'ân'ın ilişkin benzer görüşlere sahip oldukları meseleleri tetkik edip söz konusu ilişkinin boyutlarının Kur'an yorum anlayışlarına etkilerini ve tefsir faaliyetine/sahasına yansımalarını ayrı başlıklar halinde mukayese etmeye çalışacağız. Bu mukayeseyi yaparken de öncelikle her konu başlığının altında ele aldığımız meseleye genel hatlarıyla değinecek, ardından Mu'tezilî ve İbâdî müfessirlerin o meseleye dair görüşlerine, bu görüşlerini temellendirirken kullandıkları argümanlara ve karşıt görüşte olanları eleştirdikleri noktalara yer verip mevzubahis hususlarda iki ekol arasındaki etkileşimi ortaya koymaya çalışacağız. Dolayısıyla bu çalışmayla birlikte İbâdiyye ve Mu'tezile arasındaki söz konusu etkileşimin Kur'an yorum anlayışlarına olan etkisini ve buna paralel olarak pek çok meselede vuku bulan benzer yönlerini gün yüzüne çıkarmayı hedefliyoruz.
Özet (Çeviri)
The relations between the sects/sects that have been formed in the history of Islamic thought have been the subject of many studies, and these studies have tried to reveal the political, sociological or methodological interactions between some sects. The close relationship between the Ibādiyya and Muʿtazila has also been mentioned from time to time, and the interaction between these two sects has been analysed from various angles by some researchers. In other words, it has been determined that these two schools have many common points in terms of the principles of belief, and the issues on which they have different opinions have been analysed in the same way. As far as we have been able to determine, the issues that the Ibādiyya and Mu'tazilah have in common are“divine attributes”,“people of the Qur'ān”,“rü'yatullah”in the context of the principle of 'tawhid';“promise-va'd-va'id”,“relation between faith and deed”,“apostate-kabîra”and“intercession”in the context of the principle of justice, and the issue of“naskh”and“muhkam-mutashshabih”in terms of ulūm al-Qur'ān. In this study, we will try to compare the effects of the dimensions of this relationship on their understanding of Qur'anic interpretation and their reflections on the exegesis activity/field under separate headings by examining the issues that the commentators belonging to both sects have similar views on both theology and ulūm al-Qur'ān through their exegesis. While making this comparison, we will first mention the issue we are dealing with under each subject heading in general terms, and then we will try to reveal the interaction between the two schools on the issues in question by including the views of Muʿtazilite and Ibādī commentators on that issue, the arguments they use to justify their views, and the points they criticise those who hold the opposite view. Therefore, with this study, we aim to reveal the effect of this interaction between the Ibādiyya and Muʿtazilites on their understanding of Qurʾānic interpretation and the similar aspects that occur in many issues in parallel with this.
Benzer Tezler
- Tefsirde semantik metod ve Kur'an'da 'kavm' kelimesinin semantik analizi
Semantic method in exegesis and semantic analysis of the word 'qavm' in the Qur'an
ALİ GALİP GEZGİN
Doktora
Türkçe
1999
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. İSMAİL YAKIT
- Tefsirde Ehl-i kitap kaynaklarından istifade problematiği
The problem of using the sources of the People of the Book in tafsir
MAİDE ÖZMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM HİLMİ KARSLI
- Tefsirde hâşiye geleneği ve Hâşiyetü Muhyiddîn Şeyhzâde 'alâ Tefsîri'l-Kâdî el-Beyzâvî örneği
Postscript tradition in commentary and a sample: Hashiyetu Muhyiddin Şeyhzade ala Tafsir el-Kadi el-Baidawi
ŞÜKRÜ MADEN
- Tefsirde dilbilimsel yöntem (Taberî örneği)
Başlık çevirisi yok
CÜNEYT MARAL
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN TURGAY